De kracht van gewoonte. Een verfrissende aanpak van oververhitte discussies.

95% van ons gedrag is ondoordacht.

Ooit – misschien jaren geleden – heb je bedacht dat je graag elke ochtend koffie wilt drinken. Nu drink je koffie zonder erover na te denken. Je ‘doet het gewoon’. Gewoontes bestaan in allerlei vormen en maten: positief en negatief; gezond en ongezond; groot en klein; sociaal en asociaal; gedrag en gedachte.

Alle gewoontes hebben één ding gemeen: ze zijn ingesleten en niet zomaar verleerd. Een gewoonte afleren is ontzettend moeilijk. Toch is er een manier om nieuwe gewoonten te ontwikkelen. Psychologen zijn het er over eens dat we het best een oude gewoonte kunnen ‘overschrijven’ met een nieuwe gewoonte. Dat gaat ons beter af dan een gewoonte afleren en vervolgens een nieuwe leren.

Maar hoe doe je dat, een bestaande gewoonte overschrijven?

Vorig jaar gaf ik bij de douane een workshop over onbewust negatief communiceren. Aan het einde gaf ik alle deelnemers een plantenspuit. Bij hun volgende vergadering moest het uitspreken van de woorden ‘ja, maar…’ letterlijk worden afgeschoten.

‘Ja, maar…’ zeggen komt neer op ‘nee’ zeggen. Het is alleen op twee manieren erger dan nee. Ten eerste geef je niet toe dat je nee zegt. Ten tweede ben je te snel met reageren en geef je de ander het gevoel niet te luisteren.
Het overschrijven van een gewoonte gebeurt het gemakkelijkst door een nieuwe gewoonte aan te leren, of door een aangepaste versie van de gewoonte aan te leren.

In eerste instantie zal de associatie met het oude gedrag heel groot zijn. De omgeving, je standaard routine, de aanwezigheid van het koffiezetapparaat; er zijn veel aanleidingen om de ingesleten oude gewoonte te herhalen. Probeer daarom een geheugensteuntje (een trigger) voor het nieuwe – gewenste – gedrag te bedenken. Zo’n trigger helpt je vaker aan het nieuwe gedrag te denken, het vaker uit te voeren, en het vervolgens in te slijten.

Een plantenspuit zal daarom niet alleen helpen tijdens de vergadering waarin ‘ja, maar…’ het verboden woord is. Hij helpt ook wanneer hij naast je beeldscherm staat. Elke keer dat je de plantsenspuit ziet staan zal dit een herinnering zijn aan de gewenste nieuwe gewoonte. De plantenspuit triggert het gewenste gedrag.
Nieuw gedrag is met een geheugensteuntje sneller aangeleerd. En het allermooiste van een nieuwe gewoonte? Hoe klein de verandering ook mag zijn, hij zal duurzaam zijn en daarom hartstikke waardevol.

Gezien de zomerse voorspellingen raad ik je aan de plantenspuiten snel in huis te halen.