Wat is er over van de internetbelofte?

Kent u ze nog, de internetgoeroes die riepen dat wereld op zijn kop zou gaan? Internet zou de maatschappij veranderen, het zou nooit meer het zelfde zijn. Klanten aan de macht, transparantie van de markt, voortdurende vernieuwing en snelheid waren het credo. Wie er niet aan kon voldoen, kon ongeveer faillisement aanvragen. Het is tegenwoordig wat stil rondom de goeroes. Wat is er aan het begin van de 21e eeuw over van de internetbelofte?

De anarchie op internet zou het grote bedrijven knap lastig gaan maken. Immers: door het ontbreken van barrières hebben klanten de keuze uit een vrijwel onbeperkt aanbod. Lage prijzen en betere dienstenverlening zouden internetters ten deel vallen. En dat allemaal dankzij de transparantie van het web.

Transparantie? Internet is eerder een oerwoud, waarop het lastig zoeken is. Niet zo vreemd dat internetters zich massaal vervoegen bij de oude bekenden, de gevestigde orde van traditionele off-line bedrijven. Natuurlijk houden consumenten wel van een voordeeltje, maar vertrouwen en zekerheid spelen in de psychologie van de mens een minstens even belangrijke rol.

Wie herinnert zich niet een bijna boze Maurice de Hond, die bij elke gelegenheid hamerde op de achterstand die Nederland dreigde op te lopen. Als bedrijven niet en masse een strategische turn-around zouden maken, kon het wel eens snel afgelopen zijn met de Aholds, KPN's en KLM's van deze wereld. Snelheid was geboden. Achteraf bezien hebben de groten er waarschijnlijk verstandig aan gedaan niet blindelings in de hype mee te gaan. Snelheid is prima, maar als er geen markt voor is, houdt het op.

Sommige insiders schatten in dat 90% van de internetinitiatieven het niet gaat redden. Het opbouwen van een unieke propositie en voldoende kritische massa kost meer geld dan het oplevert. Nu de shake-out in e-commerceland zich voltrekt, pikken bedrijven als VNU de krenten uit de pap. Startpagina.nl en Ilse werden ingelijfd voor enkele tientallen miljoenen guldens. Had VNU dit soort concepten zelf moeten ontwikkelen, was het meer kwijt geweest. Laat de markt maar even uitrazen en sla toe op het juiste ogenblik, lijkt de strategie van corporate Nederland. Die Nederlandse nuchterheid lijkt zo slecht nog niet uit te pakken.

Internet, oude wijn in nieuwe zakken? Zo is het ook niet. De ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden hebben wel degelijk de bestaande verhoudingen veranderd. De mogelijkheden van de klant zijn sterk vergroot. Kleine bedrijfjes opereren plotseling op een wereldmarkt. Er zijn nieuwe diensten ontstaan, nieuwe markten, vooral op het gebied van ict. Boeken- en CD-verkopers hebben een geduchte concurrent in de vorm van Amazon.com. De pioniers hebben er goed aan verdiend. Internet heeft de wereld even wakker geschud en uit balans gebracht. Maar een nieuw evenwicht is in zicht. En dat is gewoon weer de wereld van de Aholds, KPN's en KLM's, hier en daar versterkt met een nieuweling.