Het valt me op hoe gevoelig we zijn voor de feedback van mensen om ons heen. Vooral van  mensen die we vertrouwen, zoals vrienden. Dat is logisch en ook wenselijk. Helaas blijkt de goedbedoelde feedback vaak te oppervlakkig is. Met als gevolg dat er conclusies en beslissingen gemaakt worden die niet kloppen en die grote consequenties kunnen hebben. 

Zo sprak ik laatst mijn vriendin Marianne. Een bezige dame; getrouwd, drie zonen, werkt als specialiste in een academisch ziekenhuis en is bezig te promoveren. Ze vertelde me dat ze vaak zo uitgeput is. Waarschijnlijk lag dit aan een verstoorde  balans werk/privé. Tenminste dat vertelde iedereen in haar omgeving haar steeds. ‘Je moet kiezen want je wil teveel’ hoorde ze keer op keer. En ondanks dat ze veel steun van haar man krijgt en het thuis organisatorisch prima voor elkaar heeft, ging ze overstag. Met veel gedoe wist ze te bedingen dat ze twee middagen per week thuis kan zijn als de kinderen uit school komen. Maar het helpt niet! De kids zijn inmiddels zo groot dat ze mama nog net gedag zeggen, de schooltas in een hoek gooien om direct daarna met hun vriendjes in de weer te gaan. En daar zit mama dan met haar kopje thee en haar goeie gedrag. ‘Had ik beter kunnen gaan werken,’ zei ze zuchtend.

Goedbedoelde adviezen – zelfs van familie of vrienden – kunnen de plank behoorlijk misslaan. Zo ook in het geval Marianne. Ze wil èn een gezin èn een carrière. Vervolgens trekt menigeen direct de conclusie dat ze DUS moe is omdat haar balans werk/privé niet in orde is. Ook tijdens trainingen merk ik dat mensen de feedback van hun leidinggevende en/of hun collega’s geloven. Maar helaas blijkt er vaak weinig van te kloppen. Met alle gevolgen van dien, want ondertussen worden op basis van de verkeerde conclusies soms drastische beslissingen genomen.

Hoe komt het dat feedback niet altijd klopt? Onder meer doordat we vaak communiceren in containertaal. Oftewel in grote termen waar we vrijwel alles onder kunnen verstaan. Iemand zegt bijvoorbeeld: ‘je balans werk/privé is verstoord’. Dit lijkt duidelijk, maar het kan van alles betekenen omdat de begrippen vaag zijn.
Bedoel je?: Je bent constant aan het rennen omdat je niets kunt delegeren.
Bedoel je?: Je man en kinderen komen aandacht te kort en daar voel je je schuldig over.
Bedoel je?: Je kunt je werk niet naar behoren doen omdat je teveel tijd besteedt aan thuis.
Bedoel je?: Je wilt alles perfect doen waardoor je continu een gevoel van falen ervaart. Etc.

Daarnaast trekken we te gemakkelijk automatische conclusies op basis van onze eigen opvattingen en ervaringen. In plaats van tot in detail te vragen wat er precies aan de hand is of wat de ander werkelijk bedoelt, denken we vrijwel meteen te begrijpen wat de ander wil zeggen en gaan we te snel over tot het geven van feedback en advies. Maar als je in dieper doorvraagt krijg je een veel beter beeld van wat er echt aan de hand is.

Zo kwam ik in het geval van Marianne er achter dat ze in een omgeving werkt waar ze helemaal alleen staat. Als een van de weinigen is ze werkelijk betrokken met het wel en wee van haar patiënten. Idioot genoeg staat ze daardoor bij haar collega-artsen en haar baas laag in aanzien. Die vinden dat je je beter wetenschappelijk kunt bewijzen in plaats van dat gedoe met patiënten. Ze weet dat ze slim is en heeft het idee dat ze meer impact heeft  als ze eenmaal is gepromoveerd. Ze ziet namelijk veel misstanden die ze niet  wil accepteren. Vanwege haar proefschrift loopt ze tijdelijk niet meer op zaal, waardoor ze geen direct contact meer heeft met patiënten. Zonder dat ze het beseft, heeft ze nu helemaal niemand meer voor wie ze ‘het’ doet. Niet voor haar baas, niet voor haar collega’s en zelfs niet voor haar patiënten. Het is niet vreemd dat ze uitgerekend nu compleet leegloopt. Ze staat alleen en voelt zich machteloos en dat maakt haar moe. Heel erg moe. Om hier verandering in te brengen, moet ze daarom naar haar situatie op haar werk kijken in plaats van haar stabiele thuisfront!

Chrétienne Bontenbal