Men neme een willekeurig bedrijf. Prima omzet, trouwe klanten, gewild product en gekwalificeerd personeel. Er is echter een belangrijk thema dat om aandacht vraagt. Wie wordt de nieuwe directeur? Hoe wordt een dergelijk vraagstuk in het bedrijfsleven aangepakt? Een personeelsfunctionaris of manager zal in het algemeen beginnen met het opstellen van criteria waaraan de nieuwe directeur moet voldoen: ruime ervaring in een vergelijkbare functie, juiste opleidingsniveau, visie, bewezen resultaten, statuur, goede communicatieve vaardigheden, overtuigingskracht en samenbindend vermogen. Kandidaten die aan de criteria voldoen, doorlopen vervolgens een traject dat meestal bestaat uit diverse gesprekken met belanghebbenden soms gevolgd door één of meerdere tests.

Zo niet bij de KNVB. Nee, zij hanteren een geheel eigen werving en selectiebeleid. Niet dat zij daarin erg succesvol zijn geweest in het verleden – je kunt toch niet zeggen dan Leo Beenhakker, Frank Rijkaard, Louis van Gaal, en Dick Advocaat het toonbeeld waren van succesvolle bondscoaches- maar dat doet er bij de KNVB blijkbaar niet toe. De KNVB houdt er een geheel eigen manier van selecteren op na. Niet objectieve criteria of bewezen track record gelden als maatstaf maar populariteit en de goedkeuring van Johan Cruijff zijn doorslaggevend. De keuze voor Marco van Basten is vanuit professioneel oogpunt onbegrijpelijk en lijkt eerder een door populisme ingegeven keuze dan een weloverwogen besluit. Blijkbaar gelden bij de KNVB en het voetbal andere criteria dan in het bedrijfsleven. Je moet er toch niet aan denken dat de Raad van Commissarissen van Philips een accountmanager voordraagt als Bestuursvoorzitter enkel en alleen omdat hij goede omzet cijfers haalt en het ‘zo leuk doet’ bij klanten. Ondenkbaar. Een goede verkoper maakt nog geen goede manager. Ook John de Mol haalt het niet in zijn hoofd om Katja Schuurman als zijn opvolger te benoemen enkel en alleen omdat zij zo goed kan acteren, een lekker lijf heeft en goed ligt bij het mannelijk publiek. Als je de criteria waar een bondscoach aan moet voldoen naast Marco legt dan wordt pijnlijk duidelijk dat hij op de belangrijkste criteria een dikke onvoldoende scoort; geen ervaring op het hoogste niveau en geen bewezen resultaten in een vergelijkbare functie. Zijn omgang met de media moet nog blijken –als speler stond hij bekend als nukkig en humeurig- en ook zijn samenbindend vermogen is nog onduidelijk. Hij heeft zeker visie en uitstraling maar aanzien binnen de spelersgroep is echter onvoldoende om te slagen. Dat werd jammerlijk zichtbaar bij de aanstelling van Frank Rijkaard. Hij mistte ervaring op het hoogste niveau, maakte tactische fouten en kreeg zijn spelers niet rustig en overtuigd in de cruciale wedstrijd tegen Italië.

De KNVB had de gebreken en onervarenheid van Marco van Basten nog kunnen compenseren door een sterk team van assistenten om hem heen te positioneren. Dan had de KNVB blijk gegeven van visie en durf. Een bondscoach met uitstraling aangevuld met een staf met duidelijke ervaring, resultaten en kennis. Maar ook hier faalt het personeelsbeleid van de KNVB. Zij halen met Van het Schip, Menzo en Witsche dezelfde figuren binnen als de bondscoach. Succesvol als speler, goede uitstraling maar gebrek aan ervaring en resultaten. Wat bezielt de KNVB, welk (personeels)beleid houden zij erop na? Hoe kan het toch dat een organisatie die niet bepaald kan terugblikken op goed personeelsbeleid deze keuzes ongestraft kan blijven maken?

In het bedrijfsleven moet de voorzitter het ontgelden als de resultaten achterblijven. En als het helemaal te bont wordt, is het ook einde verhaal voor de Voorzitter van de Raad van Commissarissen. KNVB-voorzitter Henk Kessler blijft echter lekker zitten waar hij zit. De vraag blijft evenwel wat de positie van Henk Kessler rechtvaardigt. Niet de resultaten van de KNVB tot op heden. Ook niet zijn visie en personeelsbeleid. Niet de KNVB en Henk Kessler bepalen de visie van het Nederlands elftal maar Johan Cruijff. Henk Kessler gaat op de koffie bij Johan en vraagt wie de Bondscoach moet worden. De verlosser spreekt zijn orakel uit vanuit zijn ivoren toren en de KNVB presenteert zijn bondscoach. Ziehier, het personeelsbeleid van de KNVB; Henk Kessler en de KNVB als stroman van Don Cruijff. Het lijkt wel een scène uit Mario Puzo’s film ‘The Godfather’. En het vreemde is dat bijna iedereen dit een normale gang van zaken vindt. De voorzitter kiest niet zelf maar laat zijn keuze afhangen van een buitenstaander die categorisch weigert zelf verantwoording te nemen. Dergelijke praktijken worden in het bedrijfsleven echter niet zo gemakkelijk geaccepteerd. De KNVB blijft ondanks zijn tientallen miljoenen euro’s qua professionaliteit ver achter bij menig klein of midden bedrijf. In plaats van eeuwig naar ‘De Verlosser’ te luisteren moet het eens kritisch nadenken of ze niet serieus werk moeten gaan maken van hun organisatie- en personeelsbeleid.