De OV-fiets is inmiddels niet meer weg te denken van Nederlandse treinstations. Dit huurfietssysteem maakt het voor treinreizigers gemakkelijk om het ‘laatste stukje’ van hun reis per fiets af te leggen. Maar wat levert zo’n systeem eigenlijk op voor de samenleving? De OV-fiets bewijst dat investeren in fiets-OV-integratie loont, mits je de juiste voorwaarden weet te creëren én het lef hebt om het lange adem-traject aan te gaan.

TU Delft analyseerde de maatschappelijke kosten en baten van de OV-fiets over de periode 2004–2023. De conclusie: de OV-fiets is rendabel voor de samenleving. In een gemiddeld scenario is de maatschappelijke baten-kostenverhouding (BCR) 1,5. Dit betekent dat elke euro aan kosten 1,50 euro aan baten oplevert. Zelfs in het meest pessimistische scenario (hoge kosten, lage baten) is het systeem nog steeds net positief met een BCR van 1,1. In het meest optimistische scenario loopt de BCR op tot 2,4.

De belangrijkste baten zijn:

• Betere bereikbaarheid (50% van het totale voordeel): vooral voor treinreizigers die snel en flexibel hun bestemming willen bereiken.

• Minder verkeersdrukte (26%): doordat mensen vaker de auto laten staan.

• Gezondheidswinst (23%): meer beweging leidt tot een gezondere bevolking.

De milieuwinst (bijvoorbeeld minder CO₂-uitstoot) is relatief klein, minder dan 1%. De meeste kosten liggen bij de overheid (78% van het totaal), vooral via investeringen in infrastructuur. De exploitant van OV-fiets draait sinds 2004 met verlies, hoewel dat verlies in recente jaren door stijgend gebruik is afgenomen.

Het succes van OV-fiets is sterk verbonden met de Nederlandse fietscultuur en goede infrastructuur. De fietsen zijn direct beschikbaar op stations, te openen met de OV-chipkaart, en gebruiksvriendelijk geprijsd. Dit alles zorgt voor een naadloze integratie tussen trein en fiets. Deze combinatie maakt OV-fiets aantrekkelijker dan commerciële alternatieven, die vaak minder goed aansluiten op het OV.

Toch is dit succes moeilijk te kopiëren naar andere landen. OV-fiets werkt omdat Nederlanders al gewend zijn aan fietsen, er veilige fietspaden zijn en het systeem gericht is op gebruiksgemak in plaats van winst. Elders kan een dergelijk systeem juist meer gezondheidswinst opleveren, maar zal het gepaard moeten gaan met investeringen in infrastructuur, veiligheid en gedragsverandering.

De studie wijst ook op gemiste baten, zoals het gevoel van vrijheid en welzijn dat fietsen oplevert, of de optie om op een OV-fiets over te stappen als het OV uitvalt. Deze zijn moeilijk meetbaar, maar versterken het maatschappelijk nut van OV-fiets. De onderzoekers hebben niet gekeken naar de eventuele verschraling van het plaatselijke OV-aanbod door kannibalisatie.

Bron: Mbugua, L. W., Duives, D., Annema, J. A., & Van Oort, N. (2025). Societal costs and benefits analysis of integrating bike-sharing systems with public transport: A case study of the public transport bike (‘OV-fiets’) in the Netherlands. Case Studies on Transport Policy, 21, 101513. https://doi.org/10.1016/j.cstp.2025.101513

Lees ook: Brussel onderzoekt toekomst huurfietsen in de stad