Competentieontwikkeling gedijt bij onvoorspelbaarheid

Cover stories

Snel competenties kunnen ontwikkelen van medewerkers wordt steeds belangrijker voor de continuïteit van organisaties. De snel veranderende wereld vraagt continu nieuwe competenties. Om het hoofd boven water te houden grijpen organisaties naar de bekende controle reflex door de autonomie van medewerkers te verkleinen. Zelfs competentieontwikkeling ontkomt niet aan de controle reflex. Voorspelbaarheid en controle is de norm. Deze controle reflex leidt tot hoge werkdruk en leegloop.

De toeslagaffaire laat zien waar de controle reflex toe kan leiden.

Ga voor optionaliteit i.p.v. voorspelbaarheid

De natuur laat zich niet voorspellen. Voorspellen is voor illusionisten, niet voor persoonlijke ontwikkeling. De natuur werkt op basis van optionaliteit. Elke dag kiest de natuur de beste opties om te kunnen overleven. "Fouten" ook wel mutaties genoemd zijn voor de natuur "opties". "Fouten" waarborgen het voortbestaan van de natuur. Dit staat in schril contrast hoe organisaties kijken naar fouten. Binnen organisaties, waar voorspelbaarheid te norm is, worden fouten als ongewenst gezien. Persoonlijke ontwikkeling en geen fouten mogen maken is als water en vuur.

Bottum-up leidt tot de meeste innovaties

Zouden organisaties hun zucht naar voorspelbaarheid loslaten dan zouden ze "fouten" zien als opties. De meeste innovaties vinden per toeval en bottum-up plaats. Innovaties lenen hun ontstaansrecht uit optionaliteit. Zo zijn penicilline, 3M post-it, roest vast staal en de meeste medicijnen per toeval ontstaan. Gestuurde innovatie leidt tot minder successen dan open blijven staan voor opties die tijdens trial en error ontstaan.

Succesgedrag laat zich moeilijk voorspellen

Dit geldt idem voor competentieontwikkeling. Succesgedrag laat zich moeilijk voorspellen. Waar de ene verkoper successen behaalt door zijn innovatieve gedrag, behaalt een andere verkoper zijn succes door goed te luisteren en weer een andere door veel te praten. Waar de ene leider succesvol is in directief sturen, is de andere succesvol in coachend leidinggeven. Er bestaat geen uniforme leiderschapsstijl. De juiste leiderschapsstijl ontstaat in de context door onvoorspelbaarheid durven toe te laten.

Onvoorspelbaarheid kan chaotisch lijken maar het is geen wanorde. Binnen in een chaotisch systeem is wel degelijk sprake van een zekere orde en regelmaat.

Elke context vereist een unieke set competenties

Winston Churchill was voor WOII een omstreden leider die tijdens WOII de perfecte leider was voor Engeland. Na WOII bleek hij niet meer te voldoen. Net zoals Freddy Mercury met zijn zang en extravagante gedrag voor Queen de perfecte frontman was, zou hij dat voor vele bands niet zijn. Succesvolle bands bereiken hun succes door in hun ontstaansperiode te experimenteren met verschillende bandleden. Hebben bands eenmaal een succesvolle formatie, dan is het wisselen van een bandlid een risicovolle aangelegenheid.

CV's zijn niet voorspellend

Trial en error toepassen op het gebied van competentieontwikkeling klinkt onlogisch in deze tijd van controle. Inmiddels zijn organisaties bewust geworden dat CV's niet voorspellend zijn voor een succesvol functioneren.

Hoe competentieontwikkeling organiseren in een sneller veranderende wereld? 

Kijk je terug in de geschiedenis wat mensen succesvol maakt dan is dat een interne drive om het beste uit zich zelf te halen en te experimenteren met gedrag dat tot succes leidt. De Beatles, die in beginsel niet werden gezien als talent werden wereldberoemd door hun unieke talenten, die ze al experimenterend ontwikkelden. 

Talent wordt zichtbaar door een interne drang om zich te ontwikkelen.

Iemands imperfectie is de perfectie

Er is geen referentie voor iemands unieke talent. Dus kun je met een vast format mensen niet optimaal ontwikkelen, tenzij je met een afgezwakte kopie genoegen neemt. Talent kun je zien als een imperfectie die in een bepaalde context, leidt tot perfectie. Lionel Messi speelt bij FC Barcelona de sterren van de hemel maar in het nationale elftal komt hij minder tot zijn recht.

Talent en context hebben elkaar nodig voor ontwikkelbrandstof

Competentieontwikkeling dient door kaders, observaties en trial en error te worden ondersteund om de perfecte context en gedrag te vinden voor iemands talent. Maak medewerkers verantwoordelijk voor hun eigen competentieontwikkeling en leidinggevenden voor de kaders en begeleiding.

Gebruik competentieprofielen om het gedrag gestructureerd te kunnen monitoren en evalueren zonder het op te willen leggen. De ruimte, die hierdoor ontstaat geeft ruimte aan onvoorspelbaarheid, die nodig is om iemands unieke kwaliteiten te laten ontwikkelen in een passende context. Talent en context hebben elkaar nodig voor ontwikkelbrandstof.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Competentie management