De Columbian Blacktail en “luie wijven sla”

Columbian Blacktail’s zijn kippen die heerlijke eieren leggen. Die eieren zijn heerlijk omdat de Blacktail’s, althans volgens de verpakking, op uiterst diervriendelijke wijze in kleine groepen worden gehouden bij een traditionele boerenfamilie. Elke dag krijgen ze nog een extra portie tarwe, dat nog op authentieke wijze met de hand wordt gestrooid. Ook hebben de kippen dagelijks de mogelijkheid om vrij binnen en buiten te kunnen scharrelen naar hun natuurlijke behoefte. Als het te warm is zijn er schaduwrijke plekjes, waar ze verkoeling kunnen zoeken.

Mensen, dat is mooi. Dat is hartstikke mooi! Waar heb je dat nu nog? Kippen die vrij kunnen scharrelen naar hun natuurlijke behoefte? Dat is toch eigenlijk te gek voor woorden. De eieren van deze Columbian Blacktail’s zijn dan ook heerlijk. Zei Joop den Uyl niet ooit eens “Als het maar goed gedaan wordt!”?

Deze eieren zijn trouwens een uitzondering in de schappen van uw supermarkt. De meeste eieren komen uit legbatterijen, waar kippen amper de ruimte hebben om normaal adem te halen. Dat is tegenwoordige normaal! De andijvie, de sla in vele soorten, de spinazie, de bloemkool, kortom, bijna alles is voorverpakt. Schoongemaakt en wel, alleen nog even de kook erover heen en eten maar. Bij ons thuis noemen we dit soort groenten weinig ge-emancipeerd “luie wijven groenten”. Waar blijft de geloofwaardigheid van de supermarkt? Enerzijds puur natuur producten aanprijzen en anderzijds voorverpakte, voorgekookte en kant-en-klaar-maaltijden presenteren alsof ze verser dan vers zijn?

Optimalisatie heeft een grens. Nog niet zo lang geleden moest de bloemkool eerst een halve middag in een pan met gezouten water om de rupsen te verjagen. We hebben op een tayloriaanse wijze processen van groei en bloei ge-optimaliseerd. Smaken zijn verdwenen. De wasserbumbe, onze Westlandse tomaat, was hier een sprekend voorbeeld van: snel en efficiënt geweekt, maar zonder smaak. Koopt u nog wel eens boontjes bij de boer? Of eieren? Kent u nog krootjes (rode bietjes voor de niet Rotterdammers) van het eigen stukje land? Of tuinbonen, met dille ertussen verbouwd tegen luis? We hebben smaak verkwanseld en zijn nu tegelijkertijd bezig onszelf te verkwanselen met Columbian Blacktail’s eieren. Immers, wat normaal was wordt nu ineens als bijzonder gepresenteerd. Marketeers zijn de meest creatieve mensen die er zijn. Consumenten de meest domme. De wereld op zijn kop.

We kunnen nu nog wel bloemkool van andijvie onderscheiden, maar weten niet meer hoe bloemkool eigenlijk hoort te proeven. Processen om bloemkool te kweken hebben we zover ge-optimaliseerd dat er een grijze smaak is ontstaan, geleidelijkaan, waardoor we het niet in de gaten hadden. Maar toch!

Op dezelfde manier gaat het met processen waarvan wij geen consument maar (mede) producent van zijn. Voelt u zich een Columbian Blacktail, die dagelijks nog op een authentieke manier wordt bijgevoerd met natuurlijke tarwe? Ik ben docent, maar voel me geregeld een batterijkip, die gedwongen wordt eieren van een bepaalde grootte en vorm te leggen. Andere beroepsgroepen hebben met hetzelfde fenomeen te maken. Werkers in de verslavingszorg, in de hulpverlening, enzovoorts. Allemaal worden ze gedwongen een identiek ei te leggen.

Zowel op het werk als in de privé-sfeer doe ik er alles aan mijn eigen ei een authentiek ei te laten zijn en wacht niet af of die boer uit die traditionele boerenfamilie wat tarwe komt strooien.

De eieren in zo’n Columbian Blacktail doosje zijn qua grootte trouwens allemaal verschillend, qua kleur tijdens het bakken of toevoegen aan het pannekoekbeslag trouwens ook. Elk ei heeft echter wel iets gemeenschappelijks met elk ander ei: ze smaken allemaal naar ei!

In de privé-sfeer verbouw ik mijn eigen tuinbonen, mijn eigen spekstokslabonen, mijn eigen krootjes en bosuitjes en bak ik mijn eigen brood met authentiek molenmix. (Dit laatste totdat Unilever ook deze markt tot zich neemt.) Op het werk zoek ik continu naar ruimten binnen de organisatiekaders om mijn eigen ei mijn eigen kleur en smaak te geven. Het is dan leuk en mooi om te zien dat iets van mijn eigen inbreng is terug te zien in “mijn” output. Bijvoorbeeld een authentieke scriptie, geschreven door een authentieke student. Prachtig toch? Mooi!

Ter illustratie: ik nam enige tijd geleden deel aan een jury voor een scriptieprijs. Elke juryberaadslaging kwam hetzelfde thema naar voren. Alle scripties waren goed verzorgd, zowel qua inhoud als vormgeving, maar er was niet een leuke scriptie bij. Niet één, waarvan je plezier beleefde bij het lezen. Ook studenten zijn als kippen, zeker geen Columbian Blacktails, die allemaal gestandaardiseerd gevoerd worden: elk ei lijkt op elk ander ei. Langzamerhand zien we er zelfs geen ei meer in.

De moraal verhaal: streef ernaar als een Columbian Blacktail door het leven te gaan. Pik het niet langer en zoek je eigen ruimte. Het is Chicken Run of “luie wijven onderwijs”.