Angelsaksisch en Rijnlands, bestaat dat?

Columns

Wie bijvoorbeeld op Managementsite gaat zoeken naar de woorden Rijnlands of Angelsaksisch vindt tal van artikelen over ondernemingscultuur, aandeelhouderswaarde, managementstructuur en samenwerkingsvormen. De suggestie wordt gewekt, dat mensen Rijnlands kunnen zijn of anders Angelsaksisch.

De Rijnlandse literatuur begon in 1991 met Michel Albert. Rijnlanders zien Angelsaksen als een bron van kwaad: op geld, aandeelhouderswaarde en bonussen beluste beroepsmanagers zonder oog voor mens en milieu, die contracten vertrouwen en medewerkers wantrouwen en dom willen houden. Door het economische onderwijs zouden die Angelsaksen in Nederland almaar meer grond onder de voeten krijgen, wat uit Rijnlands perspectief ethisch ongewenst is.

Omgekeerd houden Angelsaksen niet van "watjes", die nog vertrouwen op samenwerking en goede bedoelingen voor de wereld. Dat zijn in Angelsaksische ogen alleen maar smoezen van slechte managers om hun incompetentie te verbergen. Want competente managers verhogen de aandeelhouderswaarde en dragen daarmee maximaal bij aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, aldus Milton Friedman in 1970.

Twee kampen?

Zo zegt de theorie dus dat mensen en ondernemingen opgedeeld kunnen twee kampen: een Rijnlands en een Angelsaksisch kamp. Shell zou een typisch Angelsaksische onderneming zijn en DSM Rijnlands. Beide modellen claimen hun superioriteit ten opzichte van het andere.
Maar voordat we de vraag kunnen beantwoorden welk van beide modellen het beste is, moeten we natuurlijk eerst weten of er echt twee kampen bestaan. Eerder onderzoek onder de Nederlandse beursgenoteerde bedrijven bood weinig steun voor een systematische opdeling op ondernemingsniveau.

Geldt dat ook voor mensen? Combineren zij naar eigen inzicht aspecten van de twee modellen of denken zij misschien wel consequent hetzij Rijnlands hetzij Angelsaksisch? Dat hebben wij nagegaan in een peiling. En het blijkt dat ook voor mensen dit onderscheid vooral theorie is.
Er is natuurlijk geen bezwaar om de twee modellen als ideaaltypen tegenover elkaar te stellen. Maar het Rijnlandse model zegt bijvoorbeeld dat iemand die waarde hecht aan het milieu ook wel veel vertrouwen in mensen zal hebben; en die conclusie blijkt dus twijfelachtig. En zo is ook de Angelsaksische redenering ongegrond dat iemand die management een echt vak vindt, ook wel geldgedreven zal zijn.

Er wordt veel nagedacht over goed management. En daarbij helpt het vermoedelijk om wat minder in stereotypen te denken bij het vinden van oplossingen.

Auteur: Pieter van der Hoeven
Fellow lectoraat Governance, Finance & Accountancy
Het onderliggend onderzoek is te vinden op de hbo-kennisbank.nl.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jaap Peters
Pro-lid
Knap om op een ongenuanceerde wijze nuance aan te brengen.

Meer over Management modellen