Aangeprate angsten

De afgelopen weken krijg ik steeds meer informatie over George Bush, de aftredende president van Amerika. Ik ben politiek niet actief, zelfs niet echt geïnteresseerd. Het feit dat ik me hiermee bezig houd, heeft een andere betekenis. In de documentaire Fahrenheit 9/11 geeft Michael Moore een extreem beeld van de wijze waarop Bush acteert. Moore zet Bush neer als de grootste boef van de wereld, die vriend en vijand gebruikt om zijn eigen plannen en gewin te realiseren. In de mondiale kredietcrisis die om een oplossing vraagt en zelfs vraagt om een ander systeem herken ik de handelwijze van Bush in de tijden van 9/11. Hij is een meester in het inboezemen van angst bij het volk. Hij maakt ze bang en belooft daarna de oplossingen. Zo krijgt hij alle macht voor zijn eigen persoonlijke doeleinden. ‘Als het volk bang is, denken ze zelf niet meer na en luisteren ze wel naar mij’, moet hij hebben geleerd in zijn geschiedenislessen. Daarmee verliest de individu zijn authentieke kwaliteiten en onderricht zich door de opgewekte angst aan de reddende leider.

De mens is gevoelig voor angst. Angst zorgt er voor dat ik de adem inhoud en zo de energie in mijn lijf vasthoud. Dat raakt mijn lichamelijk gestel dat wilt overleven. Als ik me zorgen maak over mijn geld op de bank door de kredietcrisis, houd ik mijn adem in. De benauwdheid die ik ervaar kan ervoor zorgen dat ik niets meer durf en verstijft afwacht wat er gaat gebeuren. Ik kan ook in paniek raken en al het geld van de bank halen om de oude sok weer op te zoeken. Bezittingen scheppen altijd afhankelijkheid, als ik niet bereid ben deze te verliezen. Echter, waar gaat het hier over? Het gaat toch niet over mijn overlevingskansen? Het gaat slechts om geld, dat we belangrijk maken door de systemen waarin we leven. Als ik een agressieve kanker in mijn lijf krijg, heb ik reden om existentiële angst te hebben. Als ik een gewelddadig mens tegenover me heb, die een mes voor mijn keel houdt, heb ik alle reden existentiële angst te ervaren. En toch lijken we diezelfde angst ook te ervaren als er een dreiging is van falen of van verlies in het systeem, waarin we leven. Daar maakt Bush gebruik van.

Als ik terug ga naar de basis van mijn eigen bestaan, is het voor mij van belang dat ik kan ademen, dat ik kan beschikken over eten als ik honger heb, over vocht als ik dorst heb en een plek heb om te slapen. Als ik dat voor elkaar heb kan mijn lichaam vooruit, kan ik leven. Daarna ontstaat de behoefte aan verbinding met de mensen om mij heen. Ik heb de ander nodig om mij te bevestigen in mijn bestaan. Als ik niemand tegenkom in mijn leven, blijf ik alleen lichaam, blijf ik een organisme dat blijft leven op haar basisbehoeften. Ik zoek meer, ik zoek naar bestaansrecht en heb daar mijn medemens voor nodig. Ik wil me sociaal bewegen en betekenis hebben. En als het even kan waardering en erkenning krijgen voor mijn bijdrage. Als ik geen waardering of erkenning krijg, ontstaat er angst dat ik niet goed genoeg ben. Als ik me sociaal niet kan bewegen of wordt geïsoleerd groeit de angst aan eenzaamheid. Als ik niemand om mij heen heb, bij niemand hoor, ervaar ik de angst dat ik niet besta. En als laatste voel ik de angst in mijn lijf als ik niet aan eten of drinken kan komen of gebrek aan adem heb.

In mijn boek ‘Zorg dat je wordt wie je bent’ laat ik zien hoe de mens haar authentieke kwaliteiten kwijtraakt door het fenomeen ‘angst’. In dit boek kan ik mijn eigen weg vinden naar mijn authenticiteit, naar mijn volheid aan kwaliteiten, naar mijn keuzevrijheid in handelen. Als ik zelf kan kiezen door mijn gevarieerde spectrum aan antwoorden op situaties hoef ik niet bang te worden door de gewelddadige, polariserende woorden en bedreigingen van een Amerikaanse president. Dan hoef ik niet bang te worden door een kredietcrisis die een gevolg is van systemen die rijke mensen hebben bedacht. Het enige waar het over gaat is, dat ik luister naar mijn eigen behoeften en daar invulling aan probeer te geven. Dat ik kan zorgen voor mijn lichaam, voor mijn bestaansrecht, mijn sociaal contact en mijn bijdrage aan de gemeenschap in plaats van me afhankelijk te maken van een systeem en bezittingen, dat niets meer met mensen heeft te maken. Ik ga voor mijn behoeften en niet voor aangeprate angsten.

  

Ton de Baaij is werkzaam bij De Baaij Authentikos en Capgemini als mensprocesbegeleider

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Joeri Cox
Spijker op zijn kop, Ton. Het gebruik van angst om mensen iets te laten doen is al zo oud als de mensheid. Tegenwoordig in vol ornaat in reclames voor vitamines, Yakult, virusprotectie, 'veilige' auto's, en niet te vergeten de Postcodeloterij.

George W. begrijpt dit spelletje goed. En we laten ons met ons allen meenemen, in onze eeuwige zoektocht naar het maximaal haalbare.

Maar wat is eigenlijk het minimaal noodzakelijke? Wat hebben we écht nodig?

Best weinig.

Wilbrand Kuijt
Ton, een heel helder verhaal. Een angstgedreven maatschappij. Alles doordrenkt, de politiek maakt daar misbruik van, met name de PVV om de angst voor marokanen aan te wakkeren. De politiek slaat door. De burgemeester en de korpschef geven aan dat de reacties overtrokken zijn. De politiek heeft zelfs het lef om de korpschef en de burgemeester te overulen. Bush-effect???

Toch mis ik de andere kant. Angst heeft veel goede kanten. Denk hierbij aan de angst die maakt dat je allert bent, angst als signaalgever. Eigenlijk de angst als veiligheidsriem die maakt dat je bij de les blijft. Mooi voorbeeld zijn de militairen die in Irak zitten. Wanneer zij de angst niet serieus zouden nemen, zouden ze roekeloos en schadelijk zijn voor hun zelf en voor anderen.

Het is naar mijn mening met name de verhouding die de mens heeft met die angst. Angst mag nooit de leiding over nemen maar is als het ware een deelpersoonlijkheid van de persoonlijkheid. Zolang de persoonlijkheid maar de regie houdt, kan de angst zeer functioneel zijn. Dat zijn wij vaak verleerd en vergeten dat de angst maar een deel van ons is. Eenheid in verscheidenheid.
Hans Bool
Beste Ton, Als ik je column lees moet ik denken aan mediteren en loskomen van de druk van je omgeving. Bedoel je dat ook? De rol van een wil en wilskracht lijkt me daarbij erg belangrijk.

Je schrijft, "Als ik zelf kan kiezen door mijn gevarieerde spectrum aan antwoorden op situaties hoef ik niet bang te worden ..." zou je daar een voorbeeld van kunnen geven?

Wat ik ook denk is dat als je doorziet dat iemand met angst "strooit" moet je dan nog bang zijn. Dat inzicht is toch al voldoende om weer gerust te worden? Overigens als Bush angst zaait, oogst hij nu ook angst en dat keert geloof ik tegen hem, is het niet?
Leonie Linssen
Lid sinds 2019
Ik denk dat een leven zonder angst niet bestaat. Angst is immers ook functioneel: het waarschuwt je voor gevaar en het is goed om je daar bewust van te zijn. Angst is daarom niet perse slecht. Het is ook een emotie die vrijwel iedereen kent en tegenkomt in zijn leven.

De kracht van leven vanuit authenticiteit, vanuit wat jij zou willen, van wie jij bent en wat bij jou past: dat is voor mij op een mooie manier leven waarbij je angst niet je leven laat bepalen. In die zin herken ik dat wat Ton beschrijft en waar zijn boek waarschijnlijk over gaat. Het is ook een deel van mijn bedrijfsmissie: mensen uitdagen te leven en te werken vanuit authenticiteit. Omdat dit energie oplevert in plaats van dat het energie kost.

Ik denk dat het belangrijkste is om te leren dat angst een onderdeel is van het leven, maar dat je er ook voor kunt kiezen om je leven niet door je angst te laten bepalen. Dus ondanks de angst, lef tonen en toch de stappen zetten die je wilt zetten. Ook al breekt het zweet je er soms bij uit.

Mijn levensmotto is dan ook: als angst je tegenhoudt is moed wat je dient te ontwikkelen.

Op deze manier leven heeft mij in ieder geval veel levensvreugde en plezier opgeleverd. Ik doe nu vooral de dingen die ik leuk vind en die me energie geven. Vertrouwen en bereid zijn open te staan voor dat wat komt. Het is niet altijd gemakkelijk, maar de angst zien en vervolgens parkeren en je richten op dat wat je wel wilt, is voor mij de weg naar authenticiteit. Anderen daarbij helpen en begeleiden is geweldig en geeft veel voldoening.

Leuk om deze overeenkomsten bij anderen te zien.

Leonie Linssen
www.veranderjewereld.nl
Ton de Baaij
Wilbrand en Hans,
Jullie vragen worden beantwoord in mijn boek 'Zorg dat je wordt wie je bent'.
Wilbrand, je hebt helemaal gelijk voor wat betreft angst als signaalgever in omstandigheden dat dit zeer functioneel is. In mijn boek staat op pagina 120: "Angst is er, als er ook een behoefte is. Als ik geen vrees heb om te sterven, voel ik me niet bedreigd als iemand met een mes voor me staat. Als mijn leven voor mij de moeite waard is en ik dus behoefte heb om te leven, is er ook de angst om te sterven".
Hans, mediteren is inderdaad een manier om je hoofd leeg te maken en weer contact met jezelf te maken. daarmee kom je los van eventueel gevoelde druk van de omgeving. Toch bedoel ik dat niet in de column. Ik bedoel meer de tekst op pagina 54 vanm mijn boek: "Als ik vrij ben van oordeel en angst kan ik op een nulpunt blijven staan en kiezen. Ik kan krachtig en kwetsbaar optreden naar gelang de situatie het vereist". Je vraagt ook om een voorbeeld. Hierbij: Als ik niet egoistisch mag of kan zijn dan kan ik alleen nog maar vanuit de tegenpool 'altruïsme' reageren op situaties, ook al verlangt de situatie mijn egoïsme. Als ik beide polen tot mijn beschikking heb, kan ik kiezen vanuit het midden.
Met dank voor jullie vragen.
Leonie Linssen
Lid sinds 2019
Ik denk dat een leven zonder angst niet bestaat. Angst is immers ook functioneel: het waarschuwt je voor gevaar en het is goed om je daar bewust van te zijn. Angst is daarom niet perse slecht. Het is ook een emotie die vrijwel iedereen kent en tegenkomt in zijn leven.

De kracht van leven vanuit authenticiteit, vanuit wat jij zou willen, van wie jij bent en wat bij jou past: dat is voor mij op een mooie manier leven waarbij je angst niet je leven laat bepalen. In die zin herken ik dat wat Ton beschrijft en waar zijn boek waarschijnlijk over gaat. Het is ook een deel van mijn bedrijfsmissie: mensen uitdagen te leven en te werken vanuit authenticiteit. Omdat dit energie oplevert in plaats van dat het energie kost.

Ik denk dat het belangrijkste is om te leren dat angst een onderdeel is van het leven, maar dat je er ook voor kunt kiezen om je leven niet door je angst te laten bepalen. Dus ondanks de angst, lef tonen en toch de stappen zetten die je wilt zetten. Ook al breekt het zweet je er soms bij uit.

Mijn levensmotto is dan ook: als angst je tegenhoudt is moed wat je dient te ontwikkelen.

Op deze manier leven heeft mij in ieder geval veel levensvreugde en plezier opgeleverd. Ik doe nu vooral de dingen die ik leuk vind en die me energie geven. Vertrouwen en bereid zijn open te staan voor dat wat komt. Het is niet altijd gemakkelijk, maar de angst zien en vervolgens parkeren en je richten op dat wat je wel wilt, is voor mij de weg naar authenticiteit. Anderen daarbij helpen en begeleiden is geweldig en geeft veel voldoening.

Leuk om deze overeenkomsten bij anderen te zien.

Leonie Linssen
www.veranderjewereld.nl
Ferry Steenvoorde
Lid sinds 2019
Helemaal waar. De beste manier om iemand iets door zijn strot te duwen is 'm bang te maken, en vervolgens de zogenaamde oplossing aan te bieden om de angst weg te nemen.

Jammer dat weinig mensen leren om vertrouwen te hebben in eigen kunnen. Als je zelf voelt (dat is beter dan weten) dat je keuzevrijheid hebt, en je bent geinformeerd genoeg (Internet biedt volop mogelijkheden buiten de main stream media om), dan heeft die bangmakerij al een stuk minder effect.

Goebbels had dat inzicht ook al. De groep die zelf keuzevrijheid ervaart is klein, en dus kan je die negeren. De grote kudde krijg je toch wel mee.
De enige mogelijkheid om daar overheen te gaan is het geloof in eigen kunnen bij mensen in je omgeving zoveel mogelijk te stimuleren. Dat is wel een project voor de zeer lange termijn, maar je moet ergens mee beginnen.
annemiek grootendorst
hoi Ton,
Een heldere tekst en zeker in deze tijd van om zich heen graaiende angst.
En inderdaad angst heeft zeker een functie zoals je schrijft in je boek. Tegelijkertijd maakt angst ook vaak dat we het mooiste van ons terughouden. Het mooiste is toch juist onze authenticiteit, om juist vanuit onze eigenheid te reageren in elke situatie. Maar ja, juist in onze authenticiteit zijn we krachtig en ook kwetsbaar. ........ tja......... en wat kies je dan........
Ton, je boek is een mooie steun in de rug om dit avontuur steeds weer aan te gaan. Uiteindelijk maakt het je krachtig en weerbaar tegen de angst van anderen.
Een soort anti angst vaccin.......