Vrije meningsuiting is een beperkende illusie

Vrije meningsuiting is een illusie die we met zijn allen heel hard aan het najagen zijn en waar we tegelijkertijd met alle macht tegenin gaan. Wanneer je tegen een politieagent vrij je mening uit en zegt ‘je bent een klootzak’, omdat je op dat moment die mening bent toegedaan, is dit wel strafbaar en krijg je een boete. Hoezo vrijheid van meningsuiting? Er zitten beperkingen aan én terecht.

Wanneer je in een bedrijf je collega’s constant uitscheld of de baas dan heb je ook een probleem. Dit wordt niet geaccepteerd omdat er bepaalde spelregels zijn in het onderlinge contact in organisaties, in families en tussen mensen in het algemeen. Deze spelregels zijn het smeermiddel van de maatschappij en bepalen hoe we met elkaar samenleven, samenwonen en samenwerken.

Ik ben voorstander van denken wat je wilt, vrijheid van denken en vervolgens waarde(n)vol je mening uiten, rekening houdend met anderen. Net zoals wij zelf ook graag hebben dat anderen rekening houden met ons. Assertief zijn, opkomen voor jezelf, zonder de ander nodeloos te kwetsen vind ik veel beter dan vrijheid van meningsuiting. Het is alleen een beetje een lange tekst, dus vandaar waarde(n)volle meningsuiting. Heb respect voor je eigen wereldmodel én voor het wereldmodel van de ander. Ook zo’n mooie uitspraak, waarmee het heel duidelijk wordt dat er altijd sprake is van tweerichtingsverkeer. En je hoeft wat de ander waardevol uit niet te accepteren of het ermee eens te zijn. Je kunt er zelfs heel stevig van mening over verschillen, dat heet met elkaar een dialoog voeren. Zonder de ander nodeloos te kwetsen is ook heel helder. Zodra je een ander geestelijk of fysiek kwetst is dat niet acceptabel.

We willen zelf niet graag gekwetst worden, doe dit dan ook niet bij een ander. Een hele heldere scheidslijn. En toch? De een wordt sneller gekwetst dan de ander. Hoe weet je nu wat de ander kwetst, hoe kies je de juiste woorden. Ik denk dat we allemaal diep in ons een goed besef hebben wat een ander kwetst. Zodra je mensen gaat beledigen in hun mens zijn dan zie je ze gekwetst worden, hoor je dat ze gekwetst zijn of voel je dat ze gekwetst zijn. Hoe weet je dat? Nu, je hoeft de ander maar aan te kijken en je ziet het aan de gezichtsuitdrukking. Je hoort het door de directe weerstand en of woede die er letterlijk in de woorden of in de toon van de stem klinkt. Je voelt het soms ook dat er spanning ontstaat, dat merk je in je lijf. Je beseft het vaak heel snel en vervolgens doe je het af met: ‘och ik bedoel het niet zo’, je neemt het terug of je zegt: ‘ja daar moet je maar tegen kunnen en niet zo snel op je teentjes getrapt zijn’. Ja lekker makkelijk deze redenatie als jij degene bent die zijn vrije mening geeft. Als de ander het richting jou doet en je voelt je gekwetst, weet je precies wat ik bedoel.

Dus ik pleit voor vrijheid van denken, keuzes maken in wat je met die vrijheid wilt gaan doen en waarde(n)volle meningsuiting.

Sonja van Beveren
regie en resultaat
www.sonjavanbeveren.nl