Voorzichtig pessimisme

De spectaculaire ICT-groei is duidelijk aan het afkalven, zoveel is wel duidelijk uit de jaarcijfers van een aantal ICT-bedrijven. Bedrijven zijn bezig met een strategische heroriëntatie en wachten nog even met de onvermijdelijke investeringen in e-commerce - zo heet het vaak. Het chronisch tekort aan ICT-personeel belemmert de zo wenselijke groei - repeteert een brancheorganisatie als de Fenit keer op keer. Macro-economen hanteren het bredere perspectief: de ICT-branche - aangewakkerd door de Internethype - is tijdelijk schromelijk overgewaardeerd, en keert nu terug op aarde. Waarbij opgemerkt dat de algemene waardering nog altijd meer dan rooskleurig is.

Geen reden tot pessimisme dus. Maar misschien wel reden voor enig voorzichtig pessimisme. In het jaarverslag van de FEACO (The European Federation of Management Consulting Associations) over 1999 wordt trots vermeld dat IT-consulting (in de meest brede zin des woords) de motor is achter de enorme groei van de adviesmarkt. IT-advies zorgde voor 44 procent van de totale omzet, en kende een groeipercentage van maar liefst 38 procent. Voor 2000 werd een groei van 48 procent verwacht, gebaseerd op het feit dat e-business en customer relationship management een sleutelpositie zouden gaan innemen. De marge tussen realiteit en verwachting blijkt dus aanzienlijk.

Maar er is nog iets dat enig voorzichtig pessimisme rechtvaardigt. Het terrein waar de echte winst wordt gehaald, is consulting. Dat verklaart natuurlijk de hausse aan overnames van consultingdivisies door ICT-bureaus. Probleem is dat de accountancies - waar de adviesunits vandaan komen - dat natuurlijk ook weten. En er is dus alle reden om te verwachten dat de grote accountantskantoren - eenmaal ontdaan van hun adviesunits, al dan niet gedwongen door de SEC of een andere waakinstantie - adviesdiensten blijven aanbieden. Hoewel de adviesvraag groot is en ook groot zal blijven, wordt de spoeling zo wel dunner.

De balans is delicaat. Veel zal afhangen van het investeringsenthousiasme op korte termijn van overheid en bedrijfsleven in e-oplossingen. Maar misschien nog wel meer van het vermogen van IT-firma's om de 'branchevreemde' verworven consultants te laten integreren. En wie wil er straks een printer van PwC? In dit verband zijn de termen 'cultuurshock' en 'cultuurclash' niet van de lucht, maar toegegeven, dat zijn termen die worden gehanteerd door de puristen uit het adviesvak. Puristen die zonder blikken of blozen poneren dat elke overgenomen en duurbetaalde adviesunit slechts een lege huls zal blijken te zijn. Gevolgd door de in dit verband uiterst opmerkelijke constatering dat 'ze' natuurlijk wel de markt hebben. ICT-bedrijven laten zich er zelf niet over uit - beursgevoelige informatie, heet het dan, gevolgd door de automatische PR-piloot dat alles op koers ligt.

Op koers, dat voelt als een warme deken. Maar in de praktijk is niets zo moeilijk als het succesvol bewerkstelligen van een fusie, juist vanwege de cultuurcomponent. En nog moeilijker is dat proces bij een overname. Consultants weten dat als geen ander, getuige de vele veranderingstrajecten die hopeloos verzanden als gevolg van cultuuroorlogen, en getuige de onderzoeksconclusies die wederom adviesfirma's over dit onderwerp publiceren. De vraag is dus of juist deze op fusiegebied gepokt en gemazelde bedrijven zich in hun eigen staart bijten, of dat ze bij uitstek geëquipeerd zijn om de spreekwoordelijke loodgieter en de lekkende kraan te logenstraffen.