AI is in 2026 geen belofte meer, maar een gegeven. Niet omdat de technologie dan plotseling alles anders doet, maar omdat zij tegen die tijd overal is. In rapportages, besluitvorming, HR-processen en dagelijkse werkzaamheden. Juist die vanzelfsprekendheid maakt AI zo ontwrichtend voor organisaties.

Wat opvalt in veel bestuurskamers, is dat er volop beweging is, maar weinig samenhang. Er zijn pilots, tools, trainingen en dashboards. Toch blijft het gevoel knagen dat het grotere verhaal ontbreekt. Dat is geen implementatieprobleem, maar een strategisch signaal. AI is geen IT-dossier meer, maar een organisatievraagstuk.

Richting 2026 verschuift de kernvraag dan ook van kunnen we dit toepassen? naar begrijpen we wat dit met onze organisatie doet? Met besluitvorming, met rollen, met verantwoordelijkheid en met vertrouwen. AI maakt zichtbaar waar structuren zijn ingericht op stabiliteit, terwijl de werkelijkheid complexer en dynamischer wordt.

Van maakbaarheid naar volwassen bestuur

Een terugkerend thema in recente ManagementPro-bijdragen is het loslaten van de illusie van volledige maakbaarheid. AI versterkt die beweging. Niet omdat bestuurders de controle verliezen, maar omdat klassieke modellen van sturen en beheersen minder vanzelfsprekend werken wanneer algoritmen meedenken, voorbereiden en soms zelfs adviseren.

In 2026 worden steeds meer besluiten beïnvloed door AI, ook als niemand dat expliciet zo benoemt. Dat vraagt om volwassen bestuur: niet alles willen voorspellen, maar wel expliciet maken waar onzekerheid zit en hoe daarmee wordt omgegaan. Scenario-denken is daarbij geen luxe, maar een noodzakelijke discipline om richting te houden zonder te verstarren.

Arbeidsmarkt en betekenis onder druk

De impact van AI op de arbeidsmarkt is richting 2026 vooral een verschuiving onder de oppervlakte. Functies verdwijnen niet massaal, maar werk verandert wel degelijk. Taken worden herverdeeld, rollen fluïde en verwachtingen minder vanzelfsprekend. Voor medewerkers vergroot dat de behoefte aan duidelijkheid en perspectief.

Organisaties die AI introduceren zonder dit gesprek te voeren, vergroten onzekerheid. Niet omdat mensen technologie afwijzen, maar omdat onduidelijk blijft wat menselijk blijft en wat niet. Juist hier raken AI-strategie en thema’s als leiderschap, vertrouwen en psychologische veiligheid elkaar. Helderheid wordt daarmee een voorwaarde voor duurzame inzetbaarheid.

Structuur als stille beslisser

AI fungeert in veel organisaties als een vergrootglas. Lange besluitlijnen, overlappende verantwoordelijkheden en diffuus eigenaarschap worden zichtbaar zodra snelheid toeneemt. Organisatiestructuur blijkt daarmee geen neutraal gegeven, maar een stille beslisser over wat wel en niet werkt.

Richting 2026 zullen organisaties die hun structuur bewust hebben aangepast, merken dat AI kan versterken. Niet door hiërarchie af te schaffen, maar door expliciete kaders te stellen waarbinnen autonomie mogelijk is. Structuur wordt daarmee geen rem, maar een randvoorwaarde voor versnelling.

Dilemma richting 2026

Versnellen met AI en accepteren dat richting zich onderweg vormt?
Of eerst richting bepalen, met het risico tijdelijk te vertragen?

AI dwingt organisaties om beide tegelijk te doen.
Bewegen zonder kader vergroot onzekerheid.
Kaders zonder beweging maken strategie tandeloos.

Dit spanningsveld laat zich niet oplossen met tools of roadmaps, maar vraagt om expliciete bestuurlijke keuzes.

Reflectievragen voor bestuur en MT

👉 Welke besluiten in onze organisatie worden nu al beïnvloed door AI, zonder dat dit expliciet zo is benoemd?

👉 Waar versterken onze huidige structuren en governance AI-gedreven besluitvorming, en waar ondermijnen zij die juist?

👉Welke aannames over werk, rollen en vakmanschap hanteren wij nog, terwijl AI deze inmiddels ter discussie stelt?

👉Hoe expliciet zijn wij richting medewerkers over wat AI verandert en wat bewust menselijk blijft?

👉Welke strategische keuzes houden stand als onze belangrijkste aannames over markt, technologie of arbeidsmarkt niet uitkomen?

Tot slot

Terugkijkend zal 2026 waarschijnlijk niet worden herinnerd als het jaar van de grote AI-doorbraak, maar als het moment waarop organisaties kleur moesten bekennen. Niet alles hoeft dan af te zijn, maar het ontbreken van richting wordt zichtbaar als risico.

AI-strategie is daarmee geen technologisch document, maar een leiderschapsvraagstuk. Het vraagt om vertragen waar nodig, kiezen waar het schuurt en het gesprek voeren dat niet langer uitgesteld kan worden.

Het filmpje geeft je een idee over onze manier van werken in dit bijzondere tijdperk. 

Over DAMIES Future Intelligence.

DAMIES Future Intelligence helpt directies en managementteams richting bepalen in een tijdperk van technologische en maatschappelijke versnelling. Met een combinatie van AI-kennis, scenario-denken, arbeidsmarktanalyse en scherpe realiteitschecks brengen wij helderheid waar complexiteit toeneemt.

Wil je snel sparren over AI-implementatie, governance of adoptie? Mail me dan de informatie die wordt gevraagd op deze pagina, 

Mooie jaarwisseling en nu succesvol op weg naar een bijzonder 2026. 

Willem E.A.A.J. Scheepers, universitair docent, auteur, AI Implementer.

mail: willem@willemscheepers.eu