Politiek en Medezeggenschap

Dit weekend stond er in het NRC een mooi artikel over de politiek die mij meteen deed denken aan de staande praktijk in medezeggenschap. De krant haalt een debat aan uit 1916, waarin de liberale ondernemer/politicus Boudewijn Nierstrasz een aantal uitspraken doet die tot de dag van vandaag actueel zijn.

Een verhoging van de beloning van politici zou, volgens Nierstrasz in 1916, leiden tot 'beroepspolitici', onwenselijke typen die niets anders doen dan politiek bedrijven om de politiek. Het land heeft onafhankelijk opererende 'mannen van zaken' nodig, geen afgevaardigden 'die zich vastklampen aan hun mandaat als middel van bestaan'. Immers: zij die afhankelijk zijn van het inkomen dat ze in de politiek vergaren, zijn niet te vertrouwen. Zij mijden beslissingen die kunnen leiden tot verkiezingen. Want wie stemt er nu voor het mogelijk verlies van zijn eigen baan?  (Bron: NRC, 8/8/2009)

Hetzelfde argument wordt traditioneel gebezigd tegen het vrijgestelde OR-lid. Die zou zich te veel als een beroepsmedezeggenschapper opstellen en geen band meer hebben met zijn achterban. Op termijn zou het vrijgestelde OR-lid zich te veel vastklampen aan het pluche van de overlegkamer en onvoldoende kritisch kunnen zijn naar de bestuurder. Hij of zij is immers totaal afhankelijk geworden van het overlegmodel waarin hij/zij zelf acteert. Dit zou een grote rem zijn op de innovatie van het poldermodel op bedrijfsniveau.

Ik kan een heel eind meegaan met de kritikasters van de vrijstelling voor ondernemignsraadleden. Aan de andere kant: medezeggenschap is ook een vak en er is  dringend professionalisering nodig. Er komen steeds meer onderwerpen op het bordje van de OR te liggen en de besluiten waarover het OR-lid moet oordelen worden steeds complexer. Kun je dat wel overlaten aan deeltijd vrijwilligers? Dit zou pleiten voor medezeggenschap als een betaalde baan met een eigen beroepscode en verantwoordingsplicht.

In de praktijk maak ik in beide modellen goede en slechte voorbeelden mee. Dat wijst op het bestaan van een derde weg. Moeten we misschien toe naar een systeem van een kleine OR met gekozen leden die de medezeggenschap naast hun baan uitvoeren (maximaal 2 dagen per week vrijstelling), en die wordt ondersteund door een klein projectbureau van betaalde professionals (beroeps medezeggenschappers, niet te verwarren met het ambtelijk secretariaat). Al naar gelang behoefte kan dan voor specifieke dossiers een beroep worden gedaan op interne en externe deskundigheid op projectbasis.

Meer lezen? Hieronder een greep uit de artikelen op deze site over medezeggenschap en de OR:

• Alice in OR-land
• De open source ondernemingsraad
• Ondernemingsraad: de hervonden liefde voor een oude vlam
• Samen saneren is nog een brug te ver
• Waar moet het heen met de medezeggenschap (1)
• Waar moet het heen met de medezeggenschap (2)
• De ondernemingsraad als vakbondspartner is een doodlopende weg
• Duurzame spagetti en ijsbergen
• Vergaderen over besluiten die al genomen zijn