Laten we maar direct de knuppel in het hoenderhok gooien: Nederlanders kunnen niet innoveren. Natuurlijk zijn er voorbeelden waaruit het tegendeel blijkt. Echter, er zijn heel veel ervaringen die bevestigen dat Nederlanders en innovatie niet samengaan. U zult wellicht grijpen naar ons verleden en daarmee staven dat we een handelsvolkje zijn. Best, maar dat maakt ons nog geen innovatievolkje.
Hoe komen we aan onze, van oudsher aanwezige, handelsmentaliteit? Die hebben we opgebouwd in de Gouden Eeuw. Geografisch een sterke locatie aan zee, het hebben van een achterland en koloniën, waren belangrijke ingrediënten voor handelssucces. Daarbij hadden we een aantal artistiek succesvolle schilders die graag de handelsgeesten wilden portretteren. Betekent dit alles dat we ons nu nog steeds een handelsgeest mogen toekennen en als innovatief mogen bestempelen? Nee! Als Nederlanders zo goed zijn als we ons zelf willen zien, dan was er minder geld nodig om de handel te stimuleren middels instanties als NK EVD Internationaal en SenterNovem (nu Agentschap NL), Syntens en het Innovatieplatform. Ondernemers zijn immers zelfstandige personen die op zoek zijn naar kansen en mogelijkheden? Dan lijkt een dergelijke overload aan ondersteuning een contradictio in terminis.
Analyseren we de positie van BV Nederland op de verschillende innovatie-indexen dan is zichtbaar dat, alle financiële en materiële stimulantia ten spijt, er geen overtuigende progressie wordt geboekt. Bijvoorbeeld: in de WEF Global Competitiveness Index staat Nederland in 2008 op de 8ste, in 2009 op de 10e en in 2010 wederom op de 8ste positie. Of de European Innovation Scoreboard: in 2009 de 12e en in 2008 de 11e positie. Kortom, het gaat zeker niet zo goed als we zouden willen (open deur) en we het aan Neerlands vermeende stand verplicht zijn.
U hebt geheel gelijk als u denkt dat ik (te) kritisch ben. Maar geven we niet te hoog op van onszelf, terwijl de praktijk een ander beeld toont? Daarbij ‘moeten’ we ook erg veel. Een bloemlezing van de afgelopen periode van wat we vinden dat we eigenlijk ‘moeten’: aanwezig zijn bij de G-20, organiseren van het WK-voetbal 2018, behoren tot de top van de kenniseconomieën, organiseren van de Olympische Spelen 2028 en natuurlijk behoren tot de top 5 meest innovatieve landen volgens de WEF ranking. Daarbij ‘moeten’ we natuurlijk, hoe kan het ook anders, een handelsgeest, een sport-, een innovatie- en een watermanagementcultuur hebben. Dit voelt toch behoorlijk schizofreen aan. Misschien ‘moeten’ we ons minder gespannen focussen op wat we kunnen, zonder hoog van de toren te blazen, en zien welke goede dingen daar uit voortkomen. Punt!
Laat ik u uitleggen waar mijn kritische houding vandaan komt.
a) Als reeds aangegeven heeft BV Nederland na twee Innovatieplatforms nauwelijks progressie geboekt. Uit onderzoek van het CPB blijkt dat het effect van de Innovatievouchers moeilijk vast te stellen is.
b) Ten tijde van de economische crisis blijken banken, pensioenfondsen en verzekeraars niet in staat tot (proces- en/of bedrijfs-)innovatie, ten einde de markt stabiliteit, solvabiliteit en continuïteit te bieden.
c) Ondanks het streven naar een betere kenniseconomie, lijkt het onmogelijk het onderwijs te verbeteren of te vernieuwen.
d) De gezondheidszorg absorbeert momenteel 60 miljard euro per jaar en 'groeit' over enkele jaren naar 90 miljard. Een groei die kennelijk niet te stoppen is, ondanks de vele mogelijkheden op het gebied van proces-, bedrijfs- en managementefficiëntie (met behulp van ict).
e) Afgelopen week heeft een boer uit Oost-Groningen voor 350 duizend euro een aardappelrooimachine gekocht in de Oekraïne. Ook op doorweekt akkerbouwland kunnen daarmee aardappels gerooid worden.
Zou het niet mooi, en misschien ook logisch, geweest zijn als in Nederland zo'n aardappelrooimachine voor nat akkerland was uitgevonden? Er wordt immers al vele jaren geklaagd over te nat akkerbouwland.
Of dat we dichter bij een werkelijke oplossing waren voor het fileprobleem? Of dat we de grote hoeveelheid regenwater tijdens (en na) heftige regenval in korte periodes, konden managen? Of een goede gezondheidszorg, zonder uit de pan reizende kosten, bedacht hadden? Of... of... of...??? Natuurlijk is het ontzettend moeilijk, ingewikkeld en tijdrovend. Zeker voor een land met een poldermentaliteit, dat rekening wil houden met alles en iedereen.
Ter afsluiting nog een actueel voorbeeld met betrekking tot subsidies.
Onderzoeksbureau Synovate toonde in april 2010 aan, dat zes op de tien Nederlanders wil, dat kunst en cultuur in de top vijf van populairste bezuinigingsposten staan. Maar ‘tout’ cultureel Nederland staat nu op haar achterste benen en klaagt steen en been over de aangekondigde bezuinigingen!
Naar mijn mening is cultuur belangrijk voor een land en haar inwoners. Geen twijfel hierover. Maar cultuur is geen synoniem voor subsidie. Mensen die cultuur en cultureel erfgoed belangrijk vinden, zoals ik, willen hier best voor betalen. Try me! Maar lieve mensen... culturelen die gaan demonstreren? Kom op, zeg! Stop eens met klagen en mekkeren op de televisie, radio en in alle andere media. Wij zijn toch een ondernemend en innovatief land? Benut de tijd eens om een goed businessmodel te bedenken voor culturele organisaties en activiteiten. Ga ondernemen. Immers: ondernemen leidt tot innovatie.
Herman de Pagter MM
hogeschooldocent marketing en innovatie
De Haagse Hogeschool
Faculteit Marketing & Commerce
Opleiding Small Business & Retailmanagement
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
De relatieve (of we nu op plaats 10 staan of 8) achteruigang gaan we toch niet gebruiken om onszelf op te peppen? Alsieder land hetzeflde doet, dan trapplelen we allemaal ter plaatse, niet?
Het is door het slim anders te doen dat we vooruit kunnen. Je kan inderdaad met subsidies geen topinnovatie ( overigens wat verstaan we daar dan onder : alleen zo iets als een stierenaandeel op de beurs of het groot lot van staatsloterij, of als u dat wil, van een privé loterij?) kopen, maar verdorie ze toch wel een bijkomende bescheiden kans geven.
Ik kan morgen ook een column schrijven dat marketing overbodig is omdat goeie innovatie geen marketing behoeft?
De realiteit is wat ze is, en daar volg ik wel het betoog omdat ook deze bijdrage daarvan getuigt : van paniek , met onderliggend een gebrek aan zelfvertrouwen en zelfkennis. Door dit steeds opnieuw uit te vergroten in pers en colums, halen we continu ons zelf naar beneden, onze capaciteiten, en ons vertrouwen in wat toch goed is. Probeer het thuis maar even met uw partner, of uw kinderen : zeg dat ze er niets van bakken, en herhaal dat af en toe eens, je zal zien hoe goed alles wordt
Andere factoren zijn o.a. het kunnen beschikken over middelen, het creëren van vraag, het lobbyen tegen de gevestigde belangen en het ontwikkelen en verspreiden van kennis. Als je daar een gezamenlijke noemer in wilt zien dan is dat misschien 'samenwerken'. Een balngrijk facet bij samenwerken is het hebben van een gezamenlijke richting. Als er allemaal ondernemers in een samenwerkingsverband zitten, dan blijkt dat nu juist een zeer lastig punt: iedereen heeft zijn eigen richting! Alleen inzetten op ondernemen is dus onvoldoende.
Overigens zie je bij veel zzp-ers dat het ondernemen niet leidt tot innovatie. Meestal gaat het om het verlenen van dezelfde diensten vanuit een andere setting.
Dank jullie wel voor de genomen moeite om te reageren op deze column. Ik heb getracht BV Nederland, met enkele actuele voorbeelden te bekijken als een dynamisch en organisch geheel. Dit impliceert dan ook dat er veel complexe dingen gebeuren die elkaar kunnen versterken of verzwakken, omdat veel met veel te maken heeft. Anders gesteld: we moeten niet te veel zaken als op zichzelf staand bekijken. Vandaar de verschillende voorbeelden.
Als ik ergens geen last van heb, dan is het wel van paniek (zoals Michel doet veronderstellen). Integendeel zelfs. Mijn betoog geeft dat ook aan door juist het stimuleren van innovatie te temperen, aangezien de kosten niet opwegen tegen de baten en we beter op eigen tempo en zonder dwang van de overheid kunnen blijven doen waar we goed in zijn (en dit verder uitbouwen).
In principe ben ik het op veel punten eens met jullie, maar ik heb in het algemeen een probleem met de attitude van veel Nederlanders (of moet ik zeggen veel media). Zo lijkt het alsof we in Nederland een 'conflict' hebben met onze identiteit. Aan de ene kant roepen we dat we nuchtere Nederlanders zijn, maar we kunnen aan de andere kant onze zelfgenoegzaamheid niet verbergen. We vinden ons zelf eigenlijk goed. Voorbeeld: bijlage Financieel Dagblad september 2010 'kenniseconomie':
" Nederland loopt vooraan op het gebied van water en delta. Hoe blijft Nederland aan de top?" Allerminst bescheiden, zeker gezien het feit dat de Waterbond vandaag op Radio 1 heeft vermeld dat het vorige week geen dag langer zo hard had moeten regenen, want anders had een nooddijk langs de Maas het begeven. Sinds de overstromingen in 1993 en 1995 zijn tal van nooddijken aangelegd die nooit vervangen zijn, zoals wel de bedoeling was, door permanente en betere dijken. Uhh... hoe bedoelt u dan dat we aan de top staan met onze waterwerken? Het is maar een voorbeeld uit vele. We moeten nu ook niet gaan zeggen dat we goed 'kunnen bakken', terwijl dat maar de vraag is. Doe maar gewoon, dan doen we toch gek genoeg op onze nuchtere wijze en zonder ons zelf op de borst te kloppen?
In de wereld van het ondernemen is dag in dag uit een zelfregulerend mechanisme werkzaam, namelijk concurrentie. Als ondernemer heb ik daar ook zelf mee te maken. Vandaar dat ik de stelling poneer:" Ondernemen leidt tot innovatie." Als een ondernemer niet innoveert, op welk gebied dan ook, wordt hij/zij vroeg of laat ingehaald door de concurrent. Daarom zou een ondernemer een intrinsieke motivatie moeten hebben om te innoveren. Stil staan is immers achteruit gaan. Jullie hebben natuurlijk volstrekt gelijk, het is een onderdeel van een geheel. Eigenlijk zijn we het over veel punten eens, zoals gezegd.
Vriendelijke groeten, Herman.