Hoeveel uur ik per week werk?

“Hoeveel uur ik per week werk, weet ik niet precies”, vertelde een manager, “maar ik weet wel dat het veel meer dan veertig uur is.
“Hoe ik dat vind?”
“Dat hangt ervan af of het goed loopt in mijn werk, als het tegenzit dan kost dit nu eenmaal veel meer energie. Dat is toch logisch?”

Dat is toch logisch. Maar is het wel zo logisch? Het antwoord is bevestigend als je kijkt wat de invloed van situaties op ons denken is. Want als er veel of onveilige situaties op ons afkomen, dan wordt het druk in ons hoofd. Dat gebeurt gewoon en misschien vinden we het daarom ook logisch.
Maak je een kosten-baten analyse, dus kijk je wat het kost aan energie, stress, plezier in het werk en gezondheid en je kijkt wat het oplevert, dan wordt de logica meer discutabel. Vooral als er sprake is van piekeren of malen. We doen dat zelf, met ons denken.

Weg met de overtuigingen

We leveren kennis en energie in ons werk. Het is met name de kennis die veel aandacht krijgt in de vorm van bijscholing, het lezen van vakbladen en andere bronnen van informatie. Maar hoe zit het met ons denken? Loopt dat parallel met ons verstand? Nee, er is een grote mate van incongruentie tussen verstand en denken. Niet als overtuiging, maar op grond van logica. Wat je wel weet met je verstand, wordt blijkbaar niet geïntegreerd in je denken.

We denken niet goed en dat is de oorzaak van een hoop ellende.

Met ons verstand zit het wel goed. Weg zijn de angsten voor het onbekende, waar de mens eeuwenlang onder gebukt ging. De moderne mens is daarvan bevrijd, dankzij de ontwikkeling van het verstand.
Met datzelfde verstand weten we wel dat het geen zin heeft om onszelf zo op te jagen. We weten wel dat we de toekomst niet kunnen weten en dat we die alleen maar kunnen inschatten. We weten veel met ons verstand, maar als je met die kennis naar de mensen om je heen luistert, dan klopt het hele verhaal niet meer. Dan openbaart zich de incongruentie tussen ons verstand en ons denken.
Geruststellende woorden als: “dat gaat wel door, dat doen ze wel en al die andere toekomstgerichte overtuigingen geven ons dat gevoel van evenwicht waar we naar zoeken. Totdat het toch niet doorgaat, zij het toch niet doen, of men toch heel anders reageert dan verwacht. Gevolg? Teleurstelling of frustratie.
Naast de onnodige energie die het verwerken van een teleurstelling vraagt, haalt een overtuiging ook de alertheid weg. Je weet het immers al, waarom zou je er dan nog over nadenken? Dat doe je dus niet.

Het verschil tussen ons verstand en ons denken

Geeft dit aanleiding tot een herbezinning? Natuurlijk vragen we ons af hoe we ons nu zo konden vergissen. Maar wat we niet doen is stilstaan bij ons denken en daar zit het antwoord op die vraag.
Met ons verstand weten we ook wel dat we niet kunnen weten wat een ander denkt. Je kunt immers niet in het hoofd van de ander kijken. Zullen we nu even luisteren?
“Als zij denken dat ik ….” “Als ik dat doe, dan denken zij natuurlijk ….. “ “Hij moet niet denken dat ……”
Wanneer we hier met ons verstand naar kijken, dan is de conclusie snel getrokken. Wat een onzin, want ze, of die ander, kan van alles denken. Je kunt het inschatten, maar dan kom en blijf je op onbekend terrein.
En dan ligt er ook nog een vraag: “Hoe we ons nu zo konden vergissen”. Dat is nu zo’n vraag waar we tijd en misschien wel veel tijd aan besteden. ’s Avonds op de bank, cirkelt die vraag door ons hoofd.
Er komt geen antwoord. Net als op de vragen hoe iets af zal lopen, hoe de ander gaat reageren en hoe de dollar over een jaar zal staan. Wat een verloren energie, terwijl je met je verstand in pakweg vijf minuten klaar bent. Met het besef dat je het toch niet zeker kunt weten, kun je een inschatting maken en klaar.

“Dat hangt ervan af of het goed loopt in mijn werk”, zei de manager, “als het tegenzit dan kost dit nu eenmaal veel meer energie. Dat is toch logisch?”

Met het verstand zit het wel goed. Het is tijd dat de manager met z’n denken aan de gang gaat.

Herman Beuker, mental coach
Trainingsbureau Matching, Arnhem