Gaat KPN belasting innen voor de overheid?

• De opvolger van het trage GSM te koop!
• Drie kritische kanttekeningen
• Stelling

De opvolger van het trage GSM te koop!

In de nieuwe economie kennen we het groeiend fenomeen dattelecommunicatiebedrijven zoals KPN optreden als incasseerder vangelden voor derden. We zien bijvoorbeeld dat de telecomoperatorshet gratis internetproduct voor de service providers compenserendoor een afdracht op basis van de afgenomen telefoontikken. Teverwachten is dat de KPN-en van deze wereld zon inning- enafdrachtfunctie meer en meer gaan aanbieden voor kleine aankopenvia het internet. De operator die zijn billing-systeem goed op ordeheeft is dus spekkoper. Wat dat betreft is er overigens niet zoveelnieuws onder de zon. KPN rekent immers al jaren af voor het gebruikvan telefoon-servicenummers, en PTT Post brengt al decennia langartikelen thuis onder rembours. Wat wel nieuw zou zijn is dat KPN,Libertel en huncollega-telecomoperators in de toekomst detelecommunicatiebelasting voor de overheid zou gaan innen.Wat is er namelijk aan de hand?

In mei 2000 zal de overheid de UMTS-frequenties veilen(Universal Mobile Telecommunications System), waarmee breedbandigemobiele communicatie via het internet mogelijk wordt. Dit is deopvolger van het trage GSM en de opgevoerde versie daarvan, GPRS.Een vergelijkbare veiling in Engeland heeft onlangs het fenomenalebedrag van 80 miljard gulden opgeleverd. Die prijs doortrekkendnaar Nederlandse verhoudingen, rekent minister Zalm erop dat deStaat zeker 20 miljard gulden zal incasseren. Een prima opbrengstvoor de gemeenschap. Daar is niets mis mee zou je zo zeggen! Ditbedrag staat echter in geen verhouding tot de 1,8 miljard die deGSM-frequenties opbrachten in 1998. Daarom wil ik er drie kritischekanttekeningen bij maken.

Drie kritische kanttekeningen

Ten eerste is er sprake van een soort verkaptebelastingheffing. Telecomoperators zullen deze exorbitanteinvestering namelijk moeten terugverdienen door (onnodig) hogetarieven voor mobiele telefonie. De (be)last(ing) wordt dus bijburgers en bedrijven gelegd en wordt gedurende vele jarengeïnd via de telefoontikken (waarschijnlijk zelfs alvóór de invoering van UMTS in 2003). Dus geenbelastinginning door de Belastingdienst maar doorde KPN-en van deze wereld! Aan de ene kant geeft de overheid dusenkele miljarden belastingverlichting aan haar burgers met hetBelastingplan 2001. Anderzijds pakt zij een groot deel van dieverlichting weer terug van diezelfde burger. Andermaal blijkthieruit één der kernfuncties van de overheid: hetrondpompen van geld.

De tweede opmerking over de frequentieveiling betreft dedaaruit voortvloeiende prijs per mobiele aansluiting. Als wegemakshalve uitgaan van 10 miljoen mobieltjes, dan betekent 20miljard een investering per aansluiting van ongeveer 2000 gulden.Voeg daarbij de investeringen in zendmasten en apparatuur, stel eenvergelijkbaar bedrag, dan komen we toch gauw op zon 4000 gulden peraansluiting. Vergelijk dat nu eens met de opgeklopteovernameprijzen en beurswaarden van TMT-bedrijven, en constateerdan wie (mede) debet is aan deze prijsopdrijving. Die werd onlangsnog verfoeid door minister Zalm in het TV-programma Buitenhof. Hijvergeleek de beursgang van WorldOnline met een loterij. Is devoorgenomen veiling van mobiele etherfrequenties écht ietsanders?

Mijn derde grief in deze zaak gaat over de besteding vande opbrengst en het maatschappelijk nut daarvan. Het betreft nietzozeer de politieke kwestie of het geld nu direct moet wordenbesteed aan de zorg dan wel aan ICT in het onderwijs, of indirectvia verlaging van de staatsschuld en storting van vrijvallenderentelasten in het Fonds Economische Structuurversterking. Waar hetmij om gaat is juist het tegengestelde effect, dat de onnodig hogekosten voor mobiel Internet de toegang daartoe juist vertragen voorgrote delen van de bevolking. Enerzijds belijdt de overheid met demond dus versterking van de infrastructuur voor de nieuwe economie.Anderzijds worden daarvoor barrières opgeworpen door dezelfdeoverheid, door de veiling van mobiele etherfrequenties. Is dit nueen mislukte toepassing van het profijtbeginsel of toch een gebrekaan visie op de nieuwe economie?

Stelling

Wat vindt u? Moet de overheid een zo hoog mogelijke prijs makenvoor de nieuwe mobiele frequenties, of moet zij die juist voorweinig geld beschikbaar stellen aan telecomoperators die in ruildaarvoor een lage mobiel-prijs berekenen aan de burger?

Prof.drs J. Arno Oosterhaven is deeltijd-hoogleraar Managementvan IT aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en geassocieerdpartner van Rijnconsult.www.oosterhaven.nl

Klik hiervoor eerder verschenen artikelen van Arno Oosterhaven