Een eenvoudiger weg naar veiligheid (2)

Coert Visser beschrijft een buitengewoon boeiend effect van een “softe” aanpak van een deel van de criminaliteit door feitelijk via de achterdeur en door perifere aanpak een doel te bereiken (wat wellicht niet eens voorzien was). In zijn aanhef benoemd Coert ook een aantal andere plannen, waarvan sommigen ook deel uitmaakten van de retorische verkiezingskrantjes van menig partij. In dit kader zijn er een aantal boeiende zaken op te merken.

1- De “lichte”criminaliteit draagt wellicht het meeste bij aan het algemeen gevoel van onbehagen bij de burger. Dit kan deels worden weggenomen door het bekende “meer blauw” op straat, maar betekent dit dat er dus meer agenten bij moeten komen? Neen, zeg ik nadrukkelijk. De efficiency en taakstelling van de politie is beneden alle peil. Dit is grotendeels te wijten aan gebrek aan visie bij beleidsbepalers.
Een zwaar bureaucratisch systeem, waarbij een agent meer tijd kwijt is aan verbalen
schrijven dan aan het feitelijke werk is een systeem dat vraagt om overbezetting (te veel personeel) en onjuist aanwenden van resources (een agent wordt niet opgeleid om te typen). Verbalisering zou gewoon moeten geschieden door “burgers” in dienst van de politie, en op een veel daadkrachtiger en eenvoudiger manier dan nochtans gebeurt.
Tevens is het van de zotte dat het handhaven van overtredingen en lichte vergrijpen nog immer door agenten gebeurt. Waarom moet een goed opgeleide opsporingsambtenaar in een autootje aan de kant de filmrolletjes verwisselen, achter de snelheidsovertreder aan? Waarom moet hij naar de supermarkt waar zojuist een pakje sigaretten is gestolen? Het zou absoluut niet onverstandig zijn basale zaken door een lichter opgeleide sectie te laten verrichten in plaats van door de agenten die we veel liever bezig zien met de zwaardere zaken zoals overvallen, diefstallen, inbraak, mishandeling en ordehandhaving.
2- De zwaardere criminaliteit vergt ook veel te veel manuren. Waarom? Onder meer, en vooral, door de omslachtige wijze waarop in Nederland, met een achterhaald justitieel systeem voor zwaardere criminaliteit, bewijsvoering rond moet worden gemaakt. Wat mogen we allemaal niet in Nederland? Fouilleren, auto’s doorzoeken (beiden alleen indien iemand juridisch “verdachte” is), afluisteren, uitlokken, enzovoort. Daardoor moeten we een verdacht persoon dus op heterdaad betrappen eer we een kansrijke zaak bij het OM willen neerleggen. Een ronduit bezopen zaak. Let wel, ik ben geen voorstander van taferelen waarbij de politie een carte blanche heeft, maar in Nederland heeft de crimineel deze ongeveer wel. Trek je pistool maar als je je bedreigt voelt als agent, en je hebt een onderzoek aan de broek. Schieten is al helemaal onverstandig voor de carrière. Een vermeend dealer vragen een kilootje coke te leveren mag niet; als hij een uur later met die kilo komt is hij uitgelokt en gaat vrij uit. Alsof Jan met de pet zomaar een kilootje coke weet te vinden!? Een verdachte afluisteren zonder dat de rechter commissaris dit heeft goedgekeurd, en dat gaat niet zomaar, betekent verdachte vrijuit; een op juridisch onjuiste wijze verkrijgen van bewijs betekent verdachte vrij uit, en zo voort. Kortom, de rechercheur moet wachten totdat zijn verdachte een fatale fout begaat en op heterdaad wordt betrapt. Welnu, dan kan maanden zoniet jaren duren. Een achterhaald systeem dat door de voorstanders wordt verdedigd met het credo “democratisch goed”. Ik maar denken dat je in een democratie recht had op bescherming, maar dat lijkt ondergeschikt!
3- Ons strafmaat systeem is niet van deze tijd meer. Straffen van een paar jaar voor zware zedendelicten, overvallen met fysiek geweld en moord en doodslag is bezopen. Wat voor hypocrisie overvalt onze ministers als ze Turkije vertellen dat het vervroegd, na zeven jaar slechts, vrijlaten van Hakan voor moord en verkrachting een schande is? Dat is ongeveer wat hij hier maximaal had hoeven uitzitten! Bovendien, de Turkse gevangenis is wel even anders pruimen eten dan de Nederlandse, en was het Turkse onhumane rechtssysteem niet de meest voorname reden waarom de Turken niet in de EG mochten? Niet dat ik vind dat Hakan vrij moet komen, maar die portie boter …?
Ik ben het eens als men aanvoert dat lange uitzichtloze straffen niet bevorderlijk zijn voor ’s mans geestelijke gesteldheid, en de kans op recidive doen toenemen. Maar a. sommige sujetten dienen nimmer terug te komen in een samenleving en b. het fenomeen werkstraffen, desnoods buiten de gevangenis voor lichtere gevallen, lijkt me in Nederland heel goed mogelijk. Tomaten plukken bijvoorbeeld, of andere baantjes die voor normale Nederlanders te min zijn (!) en die nu door de 100.000 illegalen worden uitgevoerd. Slaan we twee vliegen in een klap!
4- De macht van de vakbonden. De (politie)bonden bepalen net zoveel van het beleid als de politiek. Pim heeft hier eens op gehamerd en ik vind dat hij volledig gelijk heeft. De bezopen eisen inzake o.a. faciliteiten en werktijden maken het runnen van een politiebureau onmogelijk, althans als we onze ambities waar willen maken. Stel je voor als de gezondheidszorg en leger (bonden) dezelfde regels gingen stellen. Dat worden weinig OK’s in het weekend voor noodoperaties (en bij het leger kunnen we dan ook niet meer terecht), ICU’s die onbemand blijven, en militairen in de meest luxueuze tenten, met elektrische dekens in het veld, en ergonomisch verantwoorde tankstoeltjes! Nee, de vakbonden moeten ophouden van agenten watjes te maken. Een politie man kiest voor een metier waarbij de omstandigheden niet altijd rooskleurig zijn, waarbij hij niet kan zeggen tijdens een arrestatie “hallo, mijn rooster loopt vol; de mazzel”, waarbij hij of zij ook buiten de kantooruren wordt verwacht orde te handhaven. Anders is het toekomstbeeld van Nederland straks dat we veilig over straat kunnen tijdens de werktijden van onszelf en onze geüniformeerde vrienden, maar dat ’s avonds een soort sperrzeit gaat heersen, waarbij onze vijand de baas is! Tenzij de heren commissarissen op dat punt even creatief worden als bij de agenten klaaglijn in het oosten, waar ze buiten diensttijd die irritante “linkshanger” of “dat middelvingertje” mogen aangeven bij een speciale lijn voor agenten buiten dienst. Want verkeersovertreders, zo heeft het er alle schijn van, zijn feitelijk de topcriminelen van Nederland!

Kortom, het moge duidelijk zijn dat de plannen van het volgende kabinet, althans de participanten VVD en CDA, voor meer agenten lekker hebben verkocht, maar dat het nog een goede koop mag blijken. Mijns inziens schreeuwt onze maatschappij om een juridische en beleidsmatige verandering van ons justitieel en opsporingsapparaat. Niet een kwantitatieve, maar een kwalitatieve impuls. Wie weet gaat het nog lukken ook!

Allert Goossens