Milieuprijzen drukken de maatschappelijke schade van milieuvervuiling uit in euro’s per kilogram uitstoot. Milieuprijzen maken het mogelijk om verschillende vormen van milieuschade, zoals emissies naar lucht, water en bodem, of hinder zoals geluidsoverlast, onderling vergelijkbaar te maken. Het geactualiseerde Handboek Milieuprijzen 2023, opgesteld door CE Delft.

Toepassingen van milieuprijzen zijn:

1. MKBA’s: Milieuprijzen worden ingezet om milieueffecten van beleidsmaatregelen of investeringen te waarderen. De Tweede Kamer heeft in 2017 aanbevolen dit standaard te doen. Sindsdien zijn ze in tientallen MKBA’s gebruikt.

2. LCA’s: Onderzoekers gebruiken milieuprijzen als weegfactor om milieueffecten om te zetten in een ‘single score’. Ze zijn geïntegreerd in tools als SimaPro en breed toegepast in wetenschappelijk onderzoek.

3. MVO en duurzaamheidsverslaggeving: Bedrijven als Philips, Vodafone en Repsol gebruiken milieuprijzen in hun duurzaamheidsbeleid, om transparanter te rapporteren over milieueffecten en om interne keuzes te onderbouwen.

Omdat er geen markt bestaat voor milieukwaliteit, kunnen milieuprijzen niet rechtstreeks worden gemeten. Ze worden berekend aan de hand van wetenschappelijke modellen die oorzaak-gevolgrelaties beschrijven tussen een milieubelastende activiteit en de uiteindelijke impact op mens, natuur en economie. Deze impact wordt in drie niveaus weergegeven: het stofniveau (bijv. CO₂, fijnstof), het midpointniveau (bijv. klimaatverandering, verzuring), en het endpointniveau (gezondheid, ecosysteemdiensten, welbevinden).

Tabel: Milieuprijzen voor emissies van luchtverontreinigende stoffen in Nederland, in €/kg

Het Handboek Milieuprijzen 2023, opgesteld door CE Delft, is een grondige actualisatie van het vorige handboek uit 2017. Milieuprijzen zijn gebaseerd op internationaal erkende dosiseffectrelaties, zoals die van de WHO, waarbij de schadelijkheid van een stof voor mens en natuur wordt ingeschat.

Voor veel stoffen blijven de schattingen conservatief omdat wetenschappelijke consensus over de volledige schade nog ontbreekt. Bioaccumulatieve stoffen zoals PFAS vallen daarom grotendeels buiten het bereik van het handboek, omdat hun impact lastig in euro’s is uit te drukken.

De milieuprijzen worden gepresenteerd in drie varianten: een onder-, centrale- en bovenschatting. Voor MKBA’s worden de uitersten aanbevolen om onzekerheden mee te nemen in de besluitvorming. Voor LCA’s en MVO-toepassingen is de centrale waarde het meest geschikt.

Hoewel de dekking breed is, is het handboek niet volledig. Voor sommige stoffen zijn er nog geen bruikbare milieuprijzen beschikbaar. In dergelijke gevallen is aanvullend onderzoek nodig. Toch vormt het handboek een waardevolle standaard voor het monetariseren van milieuschade in Nederland en daarbuiten.

Walther Ploos van Amstel.

Download het Handboek Milieuprijzen hier.