Het Rapport Wennink schetst een scherpe realiteit: Nederland staat op een economisch kantelpunt. De komende decennia nemen de kosten voor zorg, defensie, klimaat en infrastructuur fors toe, terwijl de economische groei structureel achterblijft. Zonder ingrijpen stijgt de staatsschuld richting 200 procent van het bbp, en daalt de koopkracht structureel. De kern van het probleem is helder: Nederland heeft te weinig arbeidsproductiviteit en investeert onvoldoende in technologie, talent en moderne infrastructuur. Juist sectoren met lage marges en hoge arbeidsintensiteit, zoals logistiek, gaan dit als eerste voelen.

Waarom arbeidsproductiviteit nu centraal staat

De groei van de Nederlandse economie kwam de afgelopen jaren vooral uit méér werken, niet uit slimmer werken. Dat kan niet langer. Door vergrijzing en een al zeer hoge arbeidsdeelname is de rek uit de arbeidsmarkt. De enige route naar duurzame welvaart is hogere productiviteit per gewerkt uur.

Dat raakt de logistiek direct. De logistieke sector draait op arbeid, heeft te maken met structurele personeelstekorten en staat tegelijk voor enorme verduurzamingsopgaven (zero-emissie, digitalisering, energiecongestie). Zonder productiviteitssprong wordt het simpelweg te duur om goederenstromen op hetzelfde niveau te blijven organiseren.

De hoofdconclusie van Wennink: investeren of achterblijven

Nederland moet veel meer investeren om de economie toekomstbestendig te houden, concludeert Wennink in zijn adviesrapport. Om publieke voorzieningen, klimaatmaatregelen en koopkracht op peil te houden, is de komende tien jaar €150 tot €190 miljard extra nodig voor technologie, onderwijs en innovatie.

Nederland investeert al twintig jaar te weinig, leunt op laagproductieve sectoren en loopt internationaal achter. Wennink pleit voor een regeringscommissaris, een nationale investeringsbank, een agentschap voor disruptieve innovatie, sneller vergunningenbeleid en stevige keuzes rond stikstof en energie. Zonder hogere productiviteit en meer private investeringen verliest Nederland economische slagkracht.

De vele aanbevelingen zijn samen te vatten in vier hoofdblokken die ook relevant zijn voor de logistieke sector:

1. Versnel vergunningen en reduceer regeldruk
   Veel logistieke projecten (hubs, laadpleinen, energie-infrastructuur) lopen vast in trage procedures. Zonder versnelling blijven investeringen in zero-emissie logistiek, automatisering en digitalisering steken.

2. Investeer in talent en vaardigheden
   Nederland mist technisch en digitaal talent. Voor de logistiek betekent dit dat er een groot tekort blijft aan planners, IT-specialisten, data-analisten en technici die nodig zijn voor geautomatiseerde warehouses, AI-planning en voertuigtechnologie. Opschaling van onderwijs, bijscholing en internationale arbeidsmobiliteit is essentieel.

3. Zorg voor betaalbare en betrouwbare energie
   Logistieke bedrijven staan massaal in de wachtrij voor een netaansluiting. Zonder energie-infrastructuur geen elektrische trucks, geen warmtepompen, geen automatisering en geen groei. Wennink pleit voor versneld uitbreiden van het net, prioritering van strategische clusters en een robuuste energiemix.

4. Versterk de economische infrastructuur
   Mainports, logistieke knooppunten en digitale infrastructuur bepalen de internationale positie van Nederland. Investeren in corridors, laadinfra, datanetwerken en innovatielabs is cruciaal om aantrekkelijk te blijven voor internationale supply chains.

Wat betekent dit concreet voor de logistieke sector?

De logistiek staat in de unieke positie om een hefboom te zijn voor de productiviteit van de hele economie. Maar dan moet de sector zelf ook opschalen in technologie en innovatie. Ik denk aan:

• Digitalisering en AI moeten mainstream worden.
  Van realtime planning tot route-optimalisatie, warehouse-automatisering en voorspellende vraagsturing. Bedrijven die dit niet adopteren, verliezen concurrentievermogen.

• Fysieke infrastructuur vraagt grote investeringen.
  Laadpleinen, energiehubs, multimodale knooppunten en Physical Internet-netwerken worden randvoorwaarde voor een toekomstbestendige logistiek.

• Arbeidsproductiviteit stijgt alleen als processen worden herontworpen.
  Niet marginale verbeteringen, maar systeeminnovaties: bundeling van goederenstromen, nieuwe businessmodellen (capacity sharing), autonome voertuigen en digital twins.

• Samenwerking wordt strategisch noodzakelijk.
  De versnipperde logistieke sector kan de grote investeringen niet individueel dragen. Regionale clusters, publiek-private partnerships en coalities met retail, bouw en industrie worden cruciaal.

De essentie voor logistieke professionals

Het rapport is duidelijk: zonder een forse productiviteitssprong komt de economische basis van Nederland in gevaar. Voor de logistiek betekent dit dat bedrijven die nú investeren in automatisering, digitalisering, verduurzaming en samenwerking en die de energie- en infrastructuurtransitie actief organiseren de winnaars worden van de komende tien jaar.

De boodschap van Wennink is urgent maar ook optimistisch. Ook de logistieke sector kan een sleutelrol spelen in de toekomstige welvaart van Nederland. Maar alleen als er gericht wordt geïnvesteerd en de randvoorwaarden snel verbeteren.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: De arbeidsproductiviteit in de logistieke sector daalt