Na recente baanbrekende rechterlijke uitspraken, zoals Urgenda en KlimaSeniorinnen, heeft de gemeente Amsterdam juridisch advies ingewonnen over haar verplichtingen bij bijvoorbeeld schone lucht, bescherming tegen klimaatverandering, natuurkwaliteit en circulariteit. Advocatenkantoor Nauta Dutilh heeft een juridische analyse opgesteld. Volgens de onderzoek is Amsterdam kwetsbaar voor klimaatrechtszaken. Een leerzame inventarisatie en analyse voor veel gemeenten; en uitdagend!

Van een gemeente mag worden verwacht dat zij:

• Een duidelijk tijdpad opstelt en vastlegt waarin wordt beschreven hoe zij haar bijdrage levert aan het bereiken van nationale klimaatneutraliteit, inclusief een kwantificering van toekomstige emissies (bijvoorbeeld via een carbon budget).

• Concreet tussentijdse doelen formuleert en reductietrajecten uitwerkt die bijdragen aan de nationale klimaatdoelstellingen.

• Aantoont dat zij deze (tussen)doelen behaalt of aantoonbaar op koers ligt om ze te realiseren.

• Haar reductiedoelstellingen regelmatig actualiseert op basis van de meest recente en betrouwbare gegevens.

• Tijdig, passend en consistent optreedt bij het opstellen en uitvoeren van regelgeving en maatregelen die nodig zijn om klimaatneutraliteit te realiseren.

Klimaatbeleid is geen optie

Volgens het Amsterdamse college bevestigen de conclusies van Nauta Dutilh wat ze als college al langer beseffen én waar we actief beleid op voeren: ambitieus klimaatbeleid is niet optioneel. De urgentie van de klimaatcrisis dwingt tot actie, maar ook juridisch gezien rust er een duidelijke verantwoordelijkheid op de schouders van gemeenten. De zorgplicht voor onze inwoners betekent dat de gemeente verplicht is om maatregelen te treffen die bijdragen aan klimaatbescherming, schrijft het college.

De analyse onderstreept dat de gemeente juridisch gebonden is aan zowel nationale als internationale verplichtingen. Hoewel veel van deze verplichtingen als inspanningsverplichtingen gelden, betekent dit niet dat vrijblijvendheid bestaat. Het vereist aantoonbaar en actief beleid, continuïteit in uitvoering én actualisering waar nodig.

Burgers en belangengroepen

Het rapport bevat stevige waarschuwingen. Burgers of belangengroepen kunnen met procedures allerlei fasen van gebiedsontwikkelingen ontwrichten. Van vroege planvorming tot de daadwerkelijke uitvoering. Stagnatie van de bouwopgave ligt op de loer, schrijft de Telegraaf.

Hoewel juridische procedures tegen de gemeente niet volledig kunnen worden uitgesloten, lijkt de kans op een succesvolle afdwinging van verdergaande klimaatmaatregelen binnen de huidige juridische kaders beperkt, stellen de Amsterdamse gemeentejuristen.

Walther Ploos van Amstel.