Van 1999 tot 2025 werkte ik bij Defensie. Zesentwintig jaar in een organisatie waarin discipline, loyaliteit en daadkracht vanzelfsprekende waarden zijn. Maar ook een wereld waar zachtere begrippen als empathie, kwetsbaarheid en zorg moeilijk landen.

Binnen de Diensten Geestelijke Verzorging maakte ik in al die jaren maar twee keer mee dat een vrouw hoofd van dienst was, bij de humanisten en de boeddhisten. Twee. In ruim een kwart eeuw. Dat blijft verbazen. Zeker bij een onderdeel waarin moraliteit, reflectie en voorbeeldgedrag tot de kern van het werk behoren.

Een ongemakkelijke vraag

Waarom komen er nog steeds zo weinig vrouwen in leidinggevende posities terecht binnen de krijgsmacht? Het is een ongemakkelijke vraag, maar wel een die gesteld moet worden. Want de krijgsmacht, die terecht trots is op haar diversiteit in functies en culturen, blijft achter in genderdiversiteit aan de top.

Daarom is het boek van luitenant-generaal Elanor Boekholt-O’Sullivan, 'Gewapend met gevoel', meer dan een persoonlijk verhaal. Het is een spiegel voor een hele organisatie. Boekholt-O’Sullivan stelt een fundamentele vraag: Hoe breng je menselijkheid terug in een wereld die draait om discipline, hiërarchie en operationele kracht?

Leiderschap met hart

Ooit had ze het plan haar boek 'Borsten en tanks' te noemen een prikkelende (maar ook wel een goedkope) titel, maar niet zonder betekenis. Het confronteert ons met de spanning tussen vrouwelijkheid en militair leiderschap. Boekholt-O’Sullivan laat zien dat deze twee elkaar niet hoeven te bijten. Empathie, zorg en kwetsbaarheid zijn geen bedreigingen voor gezag; ze geven het juist diepgang en legitimiteit.

In een hiërarchisch systeem waarin besluitvaardigheid en controle centraal staan, vraagt het moed om te leiden met gevoel. Om ruimte te geven aan twijfel, aan menselijkheid, aan het verhaal achter de taak. Precies daar ligt de toekomst van leiderschap, niet in hardheid, maar in verbinding.

Een vertekend beeld

Het beeld van de krijgsmacht is vaak eendimensionaal. Mensen zien vooral de uniformen, de rangtekens, de bevelstructuur. Maar achter dat beeld schuilt een organisatie vol mensen, mensen met overtuiging, emoties en de wil om verschil te maken. ‘Gewapend met gevoel’ toont die andere werkelijkheid: dat gezag pas echt betekenis krijgt als het wordt gedragen door menselijkheid.

Meer leiders gewapend met gevoel

Na 31 jaar vechten voor gelijkwaardigheid binnen Defensie is Boekholt-O’Sullivan’s verhaal exemplarisch. De krijgsmacht is een spiegel van de samenleving. Als we daar leren dat leiderschap met gevoel niet zacht is, maar krachtig, dan winnen we allemaal. Het is een oproep aan iedereen die leiding geeft, binnen of buiten de krijgsmacht, om leiderschap niet langer te reduceren tot macht en beheersing. Waar menselijkheid ontbreekt, verhardt de structuur. Waar empathie ruimte krijgt, groeit vertrouwen.

Naschrift: in maart 2026 ontvangt Elanor Boekholt-O’Sullivan de Aletta Jacobs Prijs. Een terechte erkenning voor iemand die laat zien dat gezag en gevoel geen tegenpolen zijn, maar bondgenoten.