Arbeidskunde en tijdmanagement

Waarom kon Philips destijds groot worden?
Het klinkt wellicht achterhaald, maar arbeidskunde heeft er aantoonbaar aan bijgedragen dat Philips groot is geworden. De vraag is nu waarom Nederlandse bedrijven nu zo weinig gebruik maken van arbeidskunde? Loopt Nederland nu geen risico een zinvolle beroepsgroep onder te waarderen? Er zijn zeker bedrijfskundige (-managers), maar vergeleken bij onze oosterburen wordt er hier met name als het gaat om “Zeitwirtschaft” te weinig gedaan! In Duitsland wordt hiermee, in onze tijd van korte productlevenscycli, veel potentieel zichtbaar gemaakt. Ze gebruiken hierbij o.a. REFA-methodieken en methoden met gepredestineerde, ofwel vooraf bepaalde, tijden. Vooral MTM (Methods Time Measurement) heeft zich al jaren bewezen op dit gebied. MTM groeit en niet alleen in Duitsland! Waar blijft Holland?

Arbeidskunde alleen ballast?
Arbeidskunde mag dan wel een negatieve uitstraling hebben, zij levert nog steeds kostenbesparingen en kwaliteits- en procesverbeteringen op. De door de arbeidskundige te verzamelen gegevens zijn als basis voor aansturing en controle uitermate geschikt. Het genereert meetbare en dus vergelijkbare harde gegevens.

Is outsourcing de oplossing?
Wij Nederlanders doen liever aan outsourcing. Of we brengen ons werk, en dus onze werkgelegenheid, nog liever naar Oost-Europa of het Verre Oosten. Nu we te weinig grip hebben op de productiekosten hier, is het veel gemakkelijker onze (kosten-) problemen in de lage lonenlanden op te lossen, want als men daar een uurtje meer produceert maakt dat toch niets uit.

Natuurlijk is deze stelling niet altijd waar; er zijn zeker outsourcing keuzes die heel bewust zijn gemaakt, uit strategische overwegingen. Maar let op! Ook in die landen kent men inflatie en zullen de lonen harder stijgen dan in onze contreien. Datzelfde geldt voor de kosten van de secundaire arbeidsvoorwaarden. De transportkosten blijven eveneens een zwaar punt. Indien we dit onderschatten, zal het kostenplaatje en bijbehorende problemen als een boemerang bij ons terugkomen.

Of toch liever een arbeidskundige?
Het zal u duidelijk zijn, dit verhaal is een pleidooi om meer werk hier te houden. In de media wordt geroepen dat we slimmer moeten gaan werken. Maar diegene die hier een wezenlijke bijdrage kan leveren is in de jaren tachtig overbodig bevonden: de arbeidskundige. De medewerkers krijgen toch hun vaste CAO-loon. Waarom zou je dan bijvoorbeeld nog ar-beidsanalisten inzetten. Laten we wel beseffen: de ontwikkelingen gaan door. Er sluipen onvermijdelijk weer inefficiënte handelingen in het proces.
Deze worden niet altijd onderkend en werken wel kostenverhogend. Het is daarom goed om regelmatig met een andere bril naar de interne organi-satie te kijken. Hiertoe is arbeidskunde, dat overigens veel meer tools hanteert dan een stopwatch, een uitermate geschikte discipline.

Medewerkers; hou ze in ere!
De arbeidskundige bekijkt de processituatie vanuit de medewerker. Medewerkers zijn het (gemotiveerde) kapitaal van de onderneming. Van onderuit zijn de tekortkomingen van de erboven liggende echelons zicht-baar. Hier kan de arbeidskundige veel voor de medewerker, door het doorlichten van de werkmethode, betekenen én zich richten op de kosten-besparende maatregelen.

Momenteel worden beslissingen hierover te veel van bovenaf genomen bijv. om te bezuinigen, zonder visie en kennis van de werkvloer, waardoor juist de uitvoerenden het slachtoffer worden. Te vaak op grond van ver-keerde of niet gemaakte lange termijn keuzes. Staan hoofdkantoren daarom zo ver van de productielocaties?

Capaciteit
De activiteiten van de arbeidskundige kunnen, maar dat zal al duidelijk zijn, er ook voor zorgen dat de huidige capaciteit niet direct met nieuwe medewerkers hoeft te worden aangevuld. Door andere werkmethoden kan veelal bereikt worden dat de medewerker, zonder extra inspanning, meer output brengt.

Ook in de logistiek
Een vaak vergeten activiteit daarbij is de interne logistiek. Als je bedenkt dat deze bijbehorende activiteiten zo’n 30% van de productiekosten bepa-len, is ook hier veel te bereiken. Bedrijven die hun interne transport hebben aangepakt (vaak op basis van Kaizen en met hulp van een normtijdmethode) kunnen dit bevestigen. Zelfs in bedrijven die er optisch goed uit zien geldt dat “beter” nog altijd de winnaar is van “goed”. Elk be-drijf heeft zwakke schakels; je kunt er echter voor zorgen dat deze verwijderd worden of versterkt. Een continu proces, waarbij de arbeidskundige een waardevolle rol kan spelen.

Tot slot
Een kreet uit de negentiger jaren: Back to the basics. Die is ook nu van waarde. Dat wil niet zeggen dat je in deze snel veranderende wereld, te lang naar de basis moet kijken.
Als je vooruit wilt, zul je ook achter je moeten kijken om véilig in te halen. Een mooie metafoor ter afsluiting, voor de arbeidskundige en zijn activiteiten.

De auteur
J.A. Valkenburg is eigenaar van AQM International Consulting BV in Venlo. Hij heeft jarenlange ervaring in de arbeidskunde, procesoptimalisatie en procesdatamanagement binnen Europa.