In het regeerakkoord van Balkende IV is afgesproken dat gedurende deze Kabinetsperiode het aantal ambtenaren met 10% zou afnemen. Om deze reductie te verzilveren moet in de jaren 2008 en 2009 per jaar één achtste van dat aantal arbeidsplaatsen ‘opgebracht’ worden, in 2010 een kwart en in het laatste jaar de helft van dat quotum. Ondanks het feit dat we nog steeds op schema zitten, is halverwege 2009 - met nog 2,5 jaar te gaan - nog geen 20% van die oorspronkelijke doelstelling bereikt! Er is dus nog flink wat werk aan de winkel.
Maar hoe wordt die 80% dan geïncasseerd? Er is in de afgelopen periode fors gestuurd op de aantallen fte’s en ieder onderdeel weet ook welk ‘fair chair’ men moet leveren om de totale doelstelling van die 12.500 fte’s te bereiken eind 2011. Maar dat is de papieren werkelijkheid. Dat is de bekende ‘kaasschaaf’ methode waarvan algemeen bekend is dat deze verre van succesvol is. Over de vraag wat deze reductie betekent voor de wijze van werken, voor de breedte en diepte van het assortiment of voor het serviceniveau wordt angstvallig gezwegen. En dat terwijl deze afslanking als een prachtige kans gebruikt zou kunnen worden om de aanwezige verkokering nou eens eindelijk goed te doorbreken. Om patroondoorbrekende interventies te realiseren. Om de noodzakelijke dwarsverbindingen te leggen. Om meer ketengericht te gaan werken. Kort en goed: om slimmer te gaan werken!
Het wonderlijke is dat er meer dan voldoende goede voorbeelden zijn waarvan veel te leren valt. Alles is immers al uitgevonden. Er zijn dus voldoende ‘best practices’ heel dicht bij huis. Kijk maar eens naar Rijkswaterstaat. De transitie naar het meest publieksgerichte overheidsbedrijf heeft niet alleen geleid tot echt tevreden (vaar)weggebruikers, tegelijkertijd is het personeelsbestand in de afgelopen vier jaar met meer dan 25% gereduceerd! Geheim van dit succes: een glasheldere visie met veel aandacht voor het wenkende perspectief, sterk management dat het karwei ook afmaakt en niet terugdeinst om lastige beslissingen te nemen en een programmatische veranderaanpak. Noodzaak om leaner en meaner te moeten worden, heeft hierbij natuurlijk geweldig geholpen: schaarste dwingt immers tot samenwerking! Maar ook iets verder weg zijn er voorbeelden waarvan veel te kopiëren valt. In dat verband zou het bijvoorbeeld aardig zijn om de hoofdkantoren en de hofhoudingen van een gemiddeld ministerie eens te vergelijken met die van greenfield organisaties zoals Easyjet of Ryanair. Wonderlijk eigenlijk dat we dat zo weinig doen? Waarom eigenlijk, wat weerhoudt ons? Volgens mij heeft het heel veel te maken met durf en lef: heb je als verantwoordelijk management het vermogen om over je eigen schaduw heen te springen, om onafhankelijk te kunnen denken over hoe je - gelet op het dienstenpakket dat je organisatie levert - het beste georganiseerd moet zijn. Met andere woorden: heb je het vermogen om als kalkoen een nuttige bijdrage te leveren aan het kerstfeest?
Gerelateerde artikelen
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Ja, de directe kosten gaan naar beneden maar daar staat tegenover dat de variabele kosten gigantisch toenemen. Dus zou ik wel eens een berekening willen zien die klip en klaar aantoont dat de overheidskosten (vast + variabel, zonder grappen en grollen, triks en truuks) omlaag zijn gegaan door de afname van het ambtelijk apparaat.
Voor mij is de hele discussie terug te voeren naar een korte termijn denken waar de honden geen brood van lusten. Snel scoren (politiek, zakelijk), ‘zakken vullen’ en wegwezen. Tegen de tijd dat het klootjesvolk in de gaten heeft dat er iets aan de hand is, ie er wel een volgend kabinet, minister, een nieuwe directeur en die hoef alleen maar te zeggen dat hij er niets aan kan doen en dan zijn we weer klaar.
Cynisch, nee; realistisch, ja! Kreten als lean en mean? Hoe kom je er op (of eraf).
Vergelijkingen met Ryan Air en Eay Jet, kom nou! Hou me ten goede prima organisaties waar niets mis mee is wanneer je voor minimale service gaat. Maar willen we dat wel?
Om een parallel naar de zorg te trekken: Wil je bij genoemde maatschappijen koffie of thee onderweg, dan zul je betalen en meer dan het gemiddelde. Wil je eten dan krijg je een maaltijd die je thuis je gasten van zijn levensdagen niet zult willen voorzetten.
De zorg: wil je eten dan brengen je ouders of kennissen je wel wat want van het eten daar zit kraak noch smaak en zul je nooit van opknappen.
Bed verschonen dat kun je zelf wel en anders je vrouw, ouders, vrienden wel. (zoals eind zestiger jaren in Spanje nog gewoon was. Daar had je als ouders de zorgplicht wanneer je kind in het ziekenhuis lag).
Medicijnen, die kun je bij de ziekenhuis apotheek gaan halen. Ben je gehandicapt jammer dan hadden je ouders maar een verzekering af moeten sluiten.
Lekker ‘lean en mean’!!
Om terug te komen op Rijkswaterstaat. Ik wil alle cijfers wel eens zien en afgezet tegen de kosten ‘vroeger’ en nu (en onder dezelfde voorwaarden als hierboven genoemd).
‘Ik snap niet dat we dat niet allang in gang hebben gezet?’ Lekker goedkoop lage lasten (had je gedroomd).
Om af te sluiten (nog niet helemaal) met de woorden van deze columnist: "Met andere woorden: heb je het vermogen om als kalkoen een nuttige bijdrage te leveren aan het kerstfeest?" Laat je dan oppeuzelen. Ben ik tegen versobering van het ambtenarenapparaat en ambtenarenregelingen. Nee natuurlijk niet. Maar .. .. ..Onder leiding van de politiek en bestuurders is deze groep volksdienaren al lang vergeten dat ze dienstbaar dient te zijn.
Dus versobering ja, maar niet tegen ieder ‘aannemelijk bod’ en wel op een wijze waar we allemaal voordeel van hebben. Een wijze die gebaseerd is op de Deontologisch ethische uitgangspunten! Gebaseerd dus op de ‘plichtenleer’ en niet op de ‘pluk-ze-leer’</p>