Feestelijke positiviteit vs negatieve kramp

Gisteren maakte Hans Wijers als voorzitter van het Nationaal Comité Inhuldiging de plannen bekend rond de inhuldiging van koning Willem-Alexander. Er zal een speciaal hiervoor gemaakt lied uit vele kelen klinken, er komt een bundeling van ambitieuze en creatieve dromen van het ideale Nederland en er zullen op 26 april ´Koningsspelen´ worden gehouden. Er zal rond de troonswisseling gezongen en gedanst, gedroomd en gesport worden. Onder het motto ´Mijn droom voor ons land: inspiratie voor onze koning´ wordt iedereen uitgenodigd om mee te denken over het ideale Nederland. Daarnaast gaan tienduizenden een dag lang sporten. In tegenstelling tot al die megalomane projecten van de afgelopen jaren – denk in dit verband aan de Olympische Spelen – beogen de ´Koningsspelen ´fun´ op bescheiden schaal te bieden.

Hoewel de plannen verfrissend en gedurfd ogen (en gelukkig ver afstaan van de stompzinnige spelletjes die bij dit soort koningsevenementen gebruikelijk zijn), is het vooral de achterliggende grondhouding waarmee het Comité deze plannen presenteert die enthousiasme oproept en energie geeft. In tegenstelling tot andere initiatieven zoekt het Comité haar heil niet in peperdure en van hogerhand georganiseerde evenementen. Hierdoor vinden de festiviteiten niet over de hoofden van mensen plaats, maar wordt iedereen er zoveel mogelijk bij betrokken. Wij worden allen uitgedaagd om mee te doen met zingen, dromen en sporten.

Het is lang geleden dat we zulke positieve en participatieve geluiden hebben gehoord! Sinds geruime tijd worden we immers gebombardeerd met overwegend ´sombermans verhalen´. Tegenvallende economische cijfers, omvallende banken, hard aankomende bezuinigingen, frauduleuze malversaties, politiek gekonkel en wezenloos gedreutel – het zijn de dagelijkse boodschappen die aantonen hoe sterk de negatieve kramp is waarin we de afgelopen jaren collectief zijn geraakt. Die negatieve kramp komt niet uit de lucht vallen, maar vloeit voort uit angst voor de vele veranderingen en enorme onzekerheden waarmee we momenteel worden geconfronteerd.

Angst en negativiteit zijn echter slechte raadgevers. Zij leiden tot blikvernauwing, terwijl men ontwikkelingen juist met open vizier en frisse blik tegemoet zou moeten treden. Zij leiden tot automatische reflexen van ´vluchten´ of ´vechten´, terwijl bezinning en visie zijn vereist. Zij gaan gepaard met groeiende frustraties en wantrouwen, terwijl hoop en positiviteit juist zouden kunnen bijdragen aan nieuwe oplossingen. Het eindeffect van negatieve kramp is, dat mensen, organisaties en instellingen ´op slot gaan´. Ze worden immuun voor vernieuwingen en letten alleen nog maar op het bestrijden van de meest acute problemen. Ambities koesteren ze niet langer, omdat de waan van de dag overheerst. Het positieve raakt gaandeweg steeds meer ondergesneeuwd door het negatieve. En uiteindelijk verdwijnt de drive om iets te ondernemen.

Hoe kom je van die negatieve kramp af en hoe haal je dat slot er weer af? Door net als het Nationaal Comité Inhuldiging te proberen mensen weer een positieve energie ´boost´ te geven. Door de aandacht niet te richten op het gebrek aan geld, maar door aan te sluiten bij de positieve kracht die wel degelijk in de samenleving aanwezig is. Door mensen te vragen om over hun toekomst na te denken in plaats van ze te instrueren wat ze moeten doen of laten. Door ze te betrekken bij de viering van hun eigen feest en het ´bobo-gehalte´ te minimaliseren. Maar vooral ook door mensen in de gelegenheid te stellen om zelf in actie te komen en weer te gaan bruisen.

Met haar plannen lijkt het Comité een doeltreffend ´bruistablet´ te hebben gevonden om onze negatieve kramp te bestrijden. Het is te hopen dat het tablet massaal wordt ingenomen en dat de effecten langer duren dan één dag. Het is nog meer te hopen dat de plannen ook anderen op het idee brengen om de positieve vlucht naar voren te kiezen. Want daar zijn we na al die somberheid wel aan toe.