Opleiding: Basiscursus Natuurregelgeving Omgevingswet en ecologie

• De basis in 2 dagen: regelgeving en ecologie
• Helemaal geënt op de nieuwe Omgevingswet
• Uitgebreide context, inclusief internationale regels
• Nieuwe regels soortenbescherming en gebiedsbescherming
• Ecologische achtergronden en onderzoek
• 8 en 15 april 2025 in Zwolle 

Inhoud

Inleiding

De natuurwetgeving vindt zijn basis in de Europese regelgeving, maar is per 1 januari 2024 overgegaan van de Wet natuurbescherming naar de Omgevingswet. Dit betekent inhoudelijk niet zoveel veranderingen, maar het systeem van de regelgeving en waar je wat kan vinden is wel nieuw. 

Natuurwetgeving is van groot belang in ruimtelijke ontwikkelingen. Projecten kunnen ernstige vertraging oplopen als er geen rekening wordt gehouden met de natuurwetgeving. Zo kan het gebeuren dat een pand niet mag worden gesloopt, omdat een oplettende voorbijganger er een vleermuis heeft gezien, een beschermd dier. Maar denk ook aan de stikstofregels.

Als uitvoerder kun je dit soort risico’s in kaart brengen door ecologisch onderzoek te laten uitvoeren. Bij elk project op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu, water en infrastructuur komt de Europese en Nederlandse natuurbeschermingswetgeving om de hoek kijken. Problemen tijdens de uitvoering van projecten voorkom je door al bij de planvorming rekening te houden met de wetgeving rond de soorten- en gebiedsbescherming.  

Inhoud

De Basiscursus Natuurwetgeving en ecologie gaat over de beginselen van natuurregelgeving in de Omgevingswet. Daarbij komen ook de verschillen tussen de nieuwe en de oude situatie aan bod.

Tijdens de cursus leer je waar je rekening mee houdt bij het opstellen van plannen of bij het verlenen van vergunningen. Maar ook hoe een plan door kan gaan ondanks de aanwezige natuurwaarden. Op de tweede dag gaat de cursus in op het ecologisch onderzoek en inventarisatie onder de natuurwetgeving. Ook behandelen we de ecologische effecten van ruimtelijke ingrepen op soorten en gebieden.

Na afloop weet je hoe de soorten- en gebiedsbescherming in de nieuwe wet zijn geregeld. Daarnaast heb je ook een goed inzicht in de achtergronden hiervan en de praktische toepasbaarheid  

Doelgroep

Enerzijds zijn dit beleidsmedewerkers, adviseurs en juristen ruimtelijke ordening, milieu, water, infrastructuur, natuur en landschap, die bij plannen en projecten te maken krijgen met natuuraspecten. Je kan werkzaam zijn bij gemeenten, provincies, omgevingsdiensten, rijk, natuurorganisaties, adviesbureaus en projectontwikkelaars. 

Anderzijds zijn dit medewerkers van (ecologische) adviesbureaus die aan de andere kant opereren. 

Je kan zowel starter in natuurwetgeving zijn, maar ook al langer te maken hebben met de natuurwetgeving.  

Programma

Dag 1: Regelgeving natuur

Inleiding Europese basis 

• Richtlijn inzake het behoud van de Vogelstand
• Richtlijn inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora- en fauna
• Concept Verordening Nature restoration: Binding rules on the restoration of ecosystems

De Omgevingswet als kader voor natuurbescherming

• Systematiek natuurregelgeving in de Omgevingswet
• Grootste wijzigingen
• Instrumenten en bevoegdheden

Omgevingswet, gebiedsbescherming 

• Gebiedsbescherming: Natura2000 en Natuurnetwerk Nederland 
• Aanwijzingen en doelstellingen, instructieregels
• Toestemmingverlening (Omgevingsvergunning en vergunningvrije aanwijzing)
• Indieningsvereisten en beoordelingsregels
• Jurisprudentie
• Beheerplan Natura2000 (verplicht programma): verplichtingen en mogelijkheden
• Voorbeeld: de wolf

Omgevingswet, soortenbescherming

• Soortenbeschermingskaders (verbodsbepalingen)
• Toestemmingverlening (Omgevingsvergunning en vergunningvrije aanwijzing)
• indieningsvereisten en beoordelingsregels
• Gedragscodes 
• Jurisprudentie
• Voorbeeld: de wolf

Zorgplichten en maatwerk

• Zorgplichten en specifieke zorgplichten voor gebieden, soorten en houtopstanden
• Maatwerkregels en maatwerkvoorschriften
• Verhouding zorgplichten/omgevingsvergunningen
• Toezicht en handhaving

Natuur in de Omgevingsvergunning

• Besluitvormingsprocedures regulier en uitgebreid
• Advies en instemmingsvereiste
• Bijzondere trajecten: projectbesluiten en (verplichte) coördinatie
• Toezicht en Handhaving

Dag 2: Ecologie van het natuurbeschermingsrecht

Algemene aandachtspunten voor ecologie i.r.t. natuurwetgeving

• Onderzoeksplicht
• Onderzoeksgegevens  

Aandachtspunten gebiedenbescherming (Natura 2000)

• Instandhoudingsdoelen en staat van instandhouding
• Voortoets of passende beoordeling
• Wettelijke eisen aan ecologisch onderzoek
• Bepalen van effecten en externe werking
• Cumulatie
• Significantie van effecten
• Mitigatie en compensatie

Aandachtspunten soortenbescherming

• Wettelijke eisen aan ecologisch onderzoek
• Aanpak soorteninventarisatie (quickscan en soortgericht onderzoek)
• Aandachtspunten per soortgroep
• Bepalen en beoordelen van effecten
• Cumulatie
• Staat van instandhouding
• Mitigatie en compensatie

Workshop

Cursisten gaan groepsgewijs aan de hand van een concrete casus stapsgewijs de consequenties van soorten- en gebiedsbescherming voor de bestuurspraktijk uitwerken. Welk onderzoek is nodig? Welke overheden en derden zijn betrokken? Aan welke materiële normen moet in welke volgorde worden getoetst?

Materiaal

• Digitale hand-outs en eventueel aanvullend digitaal materiaal
• Toegang tot de gehele digitale kennisbank Omgevingsweb Pro tot een maand na de cursus

Hiermee krijgt u toegang tot het dossier met alle relevante achtergrondinformatie rondom uw cursus. Zo kunt u voor, tijdens en na de cursus continu leren over dit onderwerp.

Verder krijgt u met Omgevingsweb Pro gratis toegang tot tientallen dossiers, 40 digitale boeken van Berghauser Pont Publishing, waaronder commentaar en naslag, en het gehele jurisprudentie archief.