Stroomuitval, overstromingen of een geblokkeerde haven. Het klinkt als een filmscenario, maar het zijn reële risico’s die onze voedselvoorziening flink kunnen ontregelen. En als het misgaat, kijkt Nederland naar de supermarkten als ‘kritieke voorziening’. Terecht, want supermarkten zijn de ruggengraat van de voedselketen. Daarom werkt de overheid nu aan een Landelijk Crisisplan Voedselzekerheid. Een goed initiatief, maar alleen effectief als de sector zélf ook in actie komt. Wie is er klaar voor de crisis?

Wat wordt er van supermarkten verwacht?

De supermarkt is het sociale middelpunt van de buurt; 8 van de 10 Nederlanders woont op loopafstand van een supermarkt. In tijden van crisis moeten supermarkten zorgen dat kritieke producten beschikbaar zijn, distributie op gang blijft en klanten, vooral voor kwetsbare groepen, geholpen worden. Kritieke producten zijn natuurlijk niet die speciale olijfjes in chili-olie, wel water, brood, pasta, verse producten, maar ook medische producten en dekens. Om welk schappenplan vraagt dat? Crisisbestendigheid vraagt samenwerking met gemeenten, veiligheidsregio’s, leveranciers en logistieke partners. Maar ook voorbereiding in eigen huis.

Aandachtspunten zijn de logistieke continuïteit: hoe blijven producten van producent tot in het schap komen? Noodroutes, alternatieve hubs en afspraken met leveranciers moeten vooraf helder zijn. De ‘last-mile’ distributie: hoe krijgt de winkel de leveringen? Lokale distributiepunten, aangepaste assortimenten en samenwerking met foodservicepartijen zijn cruciaal. En het vraagt om samenwerking met collega’s: samen produceren, verwerken en afvalstromen beheersen.

Juist bij rampen is afval ook een gezondheidsrisico. Dat alles vraagt om informatie-uitwisseling in de keten. De supermarktsector is al ver met GS1-standaarden. Maar zonder vooraf gemaakte afspraken over en protocollen voor wie welke informatie, en strak de kosten, deelt, blijft snelle crisisrespons lastig.

Wat kun je nu al doen?

Weerbaarheid begint bij inzicht. Wat zijn de kwetsbare processen en capaciteiten? Wie speelt welke rol bij verstoring of herstel? Begin klein: breng samen met je team de risico’s in kaart, maak een noodplan voor stroom, magazijnen, transport en personele beschikbaarheid, train medewerkers in crisiscommunicatie en basisrespons, zoek contact met collegabedrijven op het bedrijventerrein om samen met hun en lokale overheid plannen op te stellen.

We leven in een tijd van toenemende onzekerheid. Klimaatverandering, geopolitieke spanningen en infrastructuurproblemen maken de kans op verstoringen groter. De supermarkt van de toekomst is niet alleen efficiënt, maar ook crisisbestendig. Failing to plan is planning to fail. De tijd om te handelen is nu.

Walther Ploos van Amstel in de Levensmiddelenkrant.

Lees ook: Hoe is het met de militaire weerbaarheid van de logistieke sector?