Waarom Nederland niet met Europa kan omgaan

Nederland heeft van oudsher weinig binding met Europa.

Toen wij ons in de tachtigjarige oorlog bevrijdden van de Spaanse overheersing, werden wij een pleisterplaats voor allerlei vluchtelingen. Niet alleen Protestanten zoals de Franse Hugenoten, maar ook Joden en anderen waren bij ons welkom. De dominante Calvinisten, met de in 1579 in de Unie van Utrecht vastgelegde Gereformeerde staatskerk, hebben nooit meer dan 10% van de bevolking vertegenwoordigd. Daarnaast leefden allerlei gezindten redelijk vreedzaam met elkaar, later vaak in ‘zuilen' die zichzelf organiseerden. De rest van continentaal Europa leefde echter nog eeuwen onder het juk van absolute vorsten; wij daarentegen waren een vrij land, dat handel dreef over ‘zee' en de ‘achterlijke' buren links liet liggen

Zo bleef het grotendeels tot ...... de bezetting van de Duitsers in 1940 tijdens de Tweede Wereldoorlog. We waren dus zo'n kleine vierhonderd jaar vooral met onszelf bezig, onze internationale orientatie was - voorzover aanwezig - vooral op de zee en verre landen gericht, met onze kolonie Indie als ankerpunt. Duitsland, Oostenrijk en Rusland bleven tot het eind van de Eerste Wereldoorlog absoluut geregeerd, wij handhaafden tijdens die ‘loopgraven oorlog' waarbij miljoenen mensen bij onze buren omkwamen krampachtig onze neutraliteit. En dat lukte, terwijl Belgie, het land dat zich in 1830 als Katholiek land van ons had afgescheiden, wel bezet werd.

Wij waren weliswaar in 1895 ook wel eens bezet geweest door de Fransen, maar die werden zonder enig verzet binnengehaald en door de Patriotten zelfs als bevrijders verwelkomd. Alleen de heerszucht van Napoleon werd ons tijdens de Franse tijd even te machtig, maar daar had heel Europa last van. Dus de oude situatie met veel absolute vorsten werd na eliminatie van de Franse keizer snel via het Weense congres in ere hersteld. Democratisering in Europa kwam pas na 1848 in kleine stapjes tot stand. Wij Nederlanders hebben mede daardoor, maar vooral door onze handelsbelangen nooit een Europese maar wel een Atlantische en mondiale orientatie gehad

Dat wij na de Tweede Wereldoorlog toch tot de kern van de Europese landen behoorden die na de Tweede Wereldoorlog gingen samenwerken kan alleen worden verklaard door de traumatische ervaringen die we in die oorlog net achter de rug hadden. We waren voor het eerst echt bezet geweest en op afschuwelijke wijze onderdrukt. Wij verenigden ons met Belgie, Duitsland, Frankrijk, Italie en Luxemburg in de EGKS, de Gemeenschap voor Kolen en Staal. Het was een soort levensverzekering dat de erfvijanden Frankrijk en Duitsland elkaar nooit meer in de haren zouden vliegen en wij daar niet weer het kind van de rekening van zouden worden. Maar gangmakers van dat proces waren we niet. (zie ook mijn blog van 20 mei )

Nu zitten we met totaal 27 landen in de EU. Nederlanders hebben dus nooit een diep gewortelde Europese gezindheid gehad, wij hebben ook verhoudingsgewijs weinig last gehad van de talloze oorlogen die de meeste Europese landen met elkaar voerden, dus vallen wij gemakkelijk terug op onze traditionele door zuilen gevoedde isolationistische kruideniers mentaliteit die wij in eeuwen hebben opgebouwd. Net als Engeland, Zwitserland en Noorwegen willen wij graag buiten al het strijdgewoel in Europa blijven. Wel profiteren, maar verder niets.

Wij hebben geen idee van Europese identiteit, dus van ons mag Turkije er best bij, temeer omdat we niet veel meer als vrijhandel willen, net als de Engelsen. We weten weinig van de cultuur die de meeste landen in centraal Europa verbindt. Daarom slaan we zo'n slecht figuur gisteren in Straatsburg waar premier Balkenende zijn ‘visie' op Europa met een pleidooi voor een ‘wijzigingsverdrag' onderbouwde. We willen ons niet meer vastleggen dan strikt noodzakelijk, is de boodschap. Balkenende heeft nog nooit ook maar één inspirerende opmerking over Europa gemaakt. Wel heeft hij ervoor gezorgd met zijn vorige minister van Financien Zalm dat wij 1 miljard Euro minder jaarlijkse bijdrage hoeven te betalen.

Het is aan onze premier en helaas ook een groot deel van ons volk voorbij gegaan dat nieuwe strijd nl globalisatie ons dwingt tot veel meer samenwerking in Europa, die ons ook grote welvaart brengen kan. Als wij niet snel leren - hopelijk met betere leiders - om wel die inspitratie op te brengen dreigen we de rekening gepresenteerd te krijgen voor ons absurde kortzichtige gevoel dat wij als deltabewoners beter apart af zijn, terwijl wij een van de meest open economieën in ons continent hebben