De drie grootste misverstanden rondom spreekangst

Columns

Het staat overal: "spreekangst staat op nr. 1. van alle angsten!". Nu kun je dit soort beweringen gerust met een korrel zout, wat zeg ik, met een flinke snuf zout nemen. De keren dat we een alom gequote onderzoek geprobeerd hebben te achterhalen en er achterkwamen dat het betreffende artikel in het geheel niet bestond, zijn niet te tellen; heel presentatieland staat bol van de broodjes aap. Ook spreekangst kent een smakelijke verzameling onware beweringen. De drie grootste misverstanden op een rij.

1. Ach, iedereen heeft wel last van spreekangst

De vraag is eigenlijk wanneer je nu precies spreekangst hebt en wanneer niet. Een simpele manier om hier achter te komen is de 'ziekenhuis methode'. Ga je presentatie na, vanaf het moment van voorbereiden tot en met de vragenronde. Geef een cijfer van 1 tot 10 voor de mate van spanning die je in iedere fase ervaart. 1 is 'geen enkele spanning' en 10 is 'onhoudbare spanning'. Alles tot en met de 5 noemen we 'gezonde spanning'. Alles boven de 5 wordt door de spreker als oncomfortabel ervaren. Richting de 8 spreken we van echte spreekangst scores. Als je op deze manier doorvraagt blijken er toch best veel mensen die beweren spanning te hebben in de categorie 'lastig maar normaal' te vallen.

2. Je moet gewoon vaak presenteren, dan gaat spreekangst vanzelf over

Ja, dat is zo. Tenminste, als de oorzaak van je spreekangst een gebrek aan kennis en vaardigheden is. Wie had er niet de zenuwen toen ie voor het eerst achter het stuur van de lesauto zat? Na een les of 20 zat je er meestal al gezelliger bij. Als je geen idee hebt wat er gaat komen is spanning een logische reactie. Gewoon een beetje ervaring opdoen en voilà, probleem opgelost. Alleen, bij de meeste spreekangstigen blijken er andere redenen voor spreekangst te zorgen. Meestal spelen er negatieve interne dialogen die tot een verkeerde aandachtsverdeling tijdens het presenteren leiden. Spreekangstigen maken zich bijvoorbeeld zoveel zorgen over of ze wel competent overkomen, dat ze vervolgens alleen maar geconcentreerd zijn op waar ze hun handen zullen houden. Hun spanningscores nemen dus niet af bij meerdere presentaties, maar zullen gelijk blijven of zelfs oplopen. Meer presenteren lost het probleem niet op. De echte reden voor de spreekangst moet aangepakt worden.

3. Spreekangst vermindert als je je presentatie letterlijk uit je hoofd leert

Nee. Helaas. Als sprekers hun presentatie letterlijk op punten en komma's uit hun hoofd leren zien we bijna altijd een verkeerde aandachtsverdeling ontstaan. De spreker probeert dan uit alle macht iedere zin precies zo te reproduceren als geleerd. Hij legt hierdoor teveel aandacht op zichzelf en op z'n verhaal en dit veroorzaakt per definitie spanning. Goed voorbereiden is wel heel belangrijk, maar dan op structuur. Zorg dat je weet welke stappen je in welke volgorde maakt. Bijvoorbeeld: eerst stel ik mezelf voor, dan vertel ik iets over het bedrijf, vervolgens leg ik uit waarom wij de nieuwe businesspartner zullen zijn.

Of spreekangst echt de nr. 1 angst is valt te betwijfelen. Maar dat een hoop mensen ermee worstelen staat buiten kijf. Bagatelliseren of ondoordachte adviezen helpen dan niet. Grondig aanpakken wel.

 

Zie ook het onderwerp Presenteren in de kennisbank van ManagementSite.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jan Paul Lottering
Drie punten, prima! Moeilijker moet je het ook niet maken voor mensen. Iedereen heeft een bepaalde angst voor spreken in het openbaar. Dat herken je bij jezelf al bij een voorstel rondje. Mijn ervaring als spreker is dat deze angst weg is zodra je de eerste zin eruit hebt. En het veel doen is echt ook een goede methode om er minder last van te hebben. Maar geloof mij....ook de allerbeste sprekers hebben spreekangst.


Jan Paul Lottering
MindWorkshops.nl
Marcel Wiedenbrugge
Lid sinds 2019
Prima artikel. Er worden tegenwoordig inderdaad een hoop ongefundeerde stellingen en waarheden de digitale ruimte ingeslingerd, zonder ook maar enige vorm van bewijs te leveren.

Ooit heb ik mij door een trainer wel eens laten vertellen, dat een goede presentatie net als bij een vliegtuig bestaat uit een goede start (leuke binnenkomer), een middenstuk (het eigenlijke verhaal) en een goede landing (de afsluiting + vragen). Oftewel, weten waar je begint, weten waar je eindigt en hoe je bij het einde moet komen.

En voor de rest gewoon jezelf blijven, maak het niet onnodig moeilijk.
kuup muts
Ik ben het hier volledig mee eens. Ikzelf zit ook erg met spreekangst, ik zou mijzelf een 8 of 9 geven. Graag zou ik het onderliggende probleem hiervan aanpakken.

Maar zoals hier wordt gezet het vele oefenen lost het niet op. Natuurlijk als je positieve reacties krijgt voelt het de volgende keer wat beter. Maar het grote probleem ligt hem bij het niet uit mijn woorden kunnen komen. Ik weet wat ik wil vertellen maar niet hoe. En wanneer ik dit ga voorbereiden zoals in punt 3 wordt aangegeven krijg ik dat ik het precies wil zeggen als ik het ingestudeerd heb, en dan krijg ik dus dezelfde problemen.

Op 1 of andere manier wilt de informatie in mijn hoofd niet omgezet worden tot woorden. Verslagen maken en hier in zetten wat ik weet is geen probleem. Het komt er gewoon niet uit wanneer ik het wil over brengen naar anderen.

Als aankomend business engineer verhinderd dit mij in sommige opzichten, vooral de competentie communiceren wordt hierdoor belemmerd. Wat is hieraan te doen, of is het toch gewoon ervaring leert?
Marcel Wiedenbrugge
Lid sinds 2019
@kuup Ik moet zo af en toe ook een presentatie geven. Persoonlijk voel ik mij altijd meer op mijn gemak bij kleine groepen, dan bij grote groepen. Wat voor mij altijd geholpen heeft is om mij vooral op de structuur van de presentatie te richten, zodat je voldoende vrijheid en flexibiliteit hebt om je verhaal te vertellen.

Omdat je nu met de gedachte worstelt van 'ik moet een goede presentatie geven, ik weet het wel, maar ik kom niet uit mijn woorden' leg je jezelf feitelijk (onnodig) veel psychische druk op, wat precies datgene versterkt wat je nu juist niet wilt. Een soort self-fulfilling prophecy.

Dat patroon, die gedachte, moet je dus doorbreken en een goede methode kan zijn door er gewoon aan toe te geven. In jouw geval vertel je het publiek aan het begin van de presentatie gewoon wat je in grote lijnen gaat vertellen (de structuur) en vervolgens vertel je dat je er soms moeite mee heb om je verhaal goed over te brengen (als je dan al problemen ervaart, dan weet het publiek meteen wat dit betekent). Op deze manier maakt het ook helemaal niet meer uit dat je niet uit je woorden komt. Het publiek zal het je niet kwalijk nemen (zolang de inhoud zelf goed is). Door het van jezelf te accepteren, maar het niet erg te vinden, zul je zien dat daarmee al een heleboel druk van je afvalt en de kans dat je meer ontspannen je verhaal vertelt toeneemt.

Ik zou zeggen probeer het eens uit en zie of het dan beter gaat (ik ben benieuwd of het in jouw geval werkt, laat het ons / mij weten).

Veel succes,

Marcel Wiedenbrugge (marcel.wiedenbrugge@gmail.com)
simone verhoeven
Wat maakt dat je spreekangst hebt? Waar komt de spreekangst vandaan? Het verschil tussen iemand met spreekangst en zonder spreekangst is vooral de gedachten die iemand heeft. Immers de situatie (staan voor een grote groep mensen en een verhaal vertellen) is hetzelfde.
Door op zoek te gaan naar die gedachten die ten grondslag liggen aan je angst en deze uit te dagen kun je grote stappen maken in je presentatievaardigheden. Ik heb hier gisteren een blog over geschreven. http://verhoevensimone.blogspot.com. Mij heeft dit geholpen bij het houden van presentaties. Met als allergrootste hoogtepunt een presentatie voor 200 mensen! (wel met enigszins droge keel..)
Ann
Ik heb ook last van spreekangst. In mijn studierichting moeten we dit jaar veel voor de groep staan, niet zo heel lang , maar ik haat het. Ik heb nu al stress en het is pas binnen 4 weken... Ik zou mezelf zeker een 9 geven op angst. En het gaat niet om oefenen, want ik heb het al vaak moeten doen. Het gaat meer om de gedachten die ik heb en die nu al zo in mijn onderbewustzijn zitten dat de angst een automatisme is geworden...

Meer over Presentatie