Een lekkere kluif...

Hoe kun je medewerkers helpen bij het formuleren van een doelstelling voor hun persoonlijke ontwikkeling? Ga er daarbij vanuit dat het nieuw voor ze is en dat ze kritisch zijn. Een lekkere kluif, zo’n opdracht. Maar ik houd ervan!

Onmiddellijk schoot me het smart-principe te binnen. Een managementtechniek, om te kunnen sturen op resultaat, waarvan de herkomst moeilijk te achterhalen is. Maar iedereen kent het en kan het gebruiken. Het is een acroniem (de letters vormen allemaal de beginletter van een ander woord) en staat voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Op een aantal wordt gevarieerd zoals aanwijsbaar voor acceptabel of simpel voor specifiek.

Er is veel kritiek op het smart-principe. En het komt uit vele hoeken. Onder andere van P.H. Markensteijn die op zijn website schrijft over de gebreken van smart. Wanneer doelstellingen worden geformuleerd volgens de ‘criteria’ van smart leidt dit er toe dat er weinig tot geen bijzondere inspanning nodig is voor het realiseren van de doelstellingen. Dus ook dat ze weinig ambitieus zullen zijn. Ik vind dat de kritiek van Markensteijn terecht is. Met name ‘acceptabel’ en ‘realistisch’ uit het smart-principe, maken dat doelstellingen behoudend zullen worden geformuleerd.

Daarom komt Markensteijn met een alternatief. Voor je doelstellingen moet je namelijk warm lopen, je moet het spannend vinden en het moet je tot het uiterste drijven. En daarom zegt Markensteijn: Stop smart, be fuzzy! En Fuzzy betekent feestelijk; omdat je er lol in moet hebben, uitdagend; omdat het spannend moet zijn, zuiver; omdat je het echt moet willen, zinnelijk; omdat je er een prettig opwindend gevoel van moet krijgen en Yes!; omdat je er enthousiast van moet worden. Het fuzzy-principe biedt de mogelijkheid om ambitieus te zijn en biedt ruimte voor uitdaging en enthousiasme. Daar is elk leerproces bij gebaat. Maar toch ben ik met het alternatief niet tevreden.

In de eerste plaats doet de betekenis van het woord fuzzy vermoeden dat we onze persoonlijke ontwikkeling niet helemaal serieus moeten nemen. We kunnen het maar het beste een beetje vaag houden en we moeten er ook niet al te goed over nadenken. Ten tweede vind ik dat de woorden die bij fuzzy horen niet voldoende houvast bieden bij het formuleren van een doelstelling. Ik ga ervan uit dat niet iedereen gewend is om doelstellingen voor de eigen ontwikkeling te formuleren en daar graag wat hulp bij krijgt.

En daarom weer eens een alternatief. Eentje die het goede behoudt maar wat meer houvast biedt. Laat ik het bij een acroniem houden, want dat vinden mensen leuk. Bovendien is het gemakkelijk kritiek geven als je de opgave voor jezelf makkelijker maakt. Ik stel me voor dat een beetje doelstelling voor je persoonlijke ontwikkeling een lekkere KLUIF zou moeten zijn; eentje waar je eens goed de tanden in kunt zetten. Krachtig, Leerzaam, Uitdagend, Inspirerend en Flexibel.

- Krachtig staat voor een kort, bondig en helder beschreven doelstelling.
- Leerzaam betekent dat het om iets nieuws moet gaan, iets wat je nog niet kunt.
- Uitdagend betekent dat je de doelstelling zo moet formuleren dat het haast niet mogelijk is om de doelstelling te bereiken.
- Inspirerend betekent dat je er warm voor moet lopen. Als je aan de doelstelling denkt moet je er enthousiast van worden, het mag je zeker niet afschrikken.
- Flexibel betekent dat er meerdere manieren moeten zijn om er aan te werken. Wanneer er slechts één methode, één moment of één plek is waar je jezelf kunt ontwikkelen, maak je het jezelf heel moeilijk.

Huub Schulte Fischedick
eigenaar van en leeradviseur bij Leerpunt SF