Generaties kijken verschillend naar neurodiversiteit en dus ook naar introversie. En dat is belangrijk om te begrijpen. We moeten zeker niet met elkaar in de valkuil vallen dat generatiedenken een  volgend “hokje” wordt.

Introversie in teams is verrijkend. Gebruik de stille kracht en laat die niet wegdrukken door het geweld van het vocale. Een gezonde generatiemix bestaat ook uit een divers opgebouwd neurodivers team.

Introversie als natuurlijke variatie

Introversie wordt op de werkvloer vaak gezien als ‘stil zijn’, ‘afwachtend’ of ‘niet assertief genoeg’. Dit zijn allemaal waardeoordelen, geen waardering voor wat iemand werkelijk inbrengt. 

Volgens Saskia Schepers, auteur van Als alle breinen werken (2023), is introversie één van de vele manieren waarop het menselijk brein werkt. Neurodiversiteit is essentieel voor een gezond ecosysteem, zo geeft zij aan. 

Je kunt neurodiversiteit wat dat betreft vergelijken met biodiversiteit: we kunnen niet zonder, want dan stort het systeem in, zo verwoordt Saskia Schepers in Psychologie Magazine in 2024

In het boek Gezonde generatiemix (2025) lees je meer over neurodiversiteit. Hier is  introversie het voorbeeld van een waardevolle variatie en waarde in een team. In het boek lees je het verhaal van een jonge, introverte, hoogopgeleide vrouwelijke professional die haar plek zoekt in een extravert team. Het voorbeeld illustreert hoe je hier samen je weg in kunt vinden en ook als introvert zelf je stappen zet, in je zelf blijft geloven en je waarde (her)ontdekt. 

Door haar niet alleen te laten ‘meedraaien’, maar haar ook specifiek een plek en rol te geven die aansluit bij haar kwaliteiten, ontstaat er ruimte om haar waarde écht te zien. Vooraf agenda’s delen, ruimte geven voor bijdragen vanuit verschillende perspectieven, en niet alleen het hoogste woord belonen maakt ook hier het verschil: haar inhoudelijke bijdragen worden cruciaal voor de koers van het team. 

Het maakt ook duidelijk dat er op het niveau van het team en ook in de organisatie aandacht nodig is voor neurodiversiteit en dat de leidinggevende een belangrijke rol heeft om hier ruimte voor te maken. 

Generaties en neurodiversiteit: andere lenzen op je bril

Generaties kijken verschillend naar neurodiversiteit en dus ook naar introversie. En dat is belangrijk om te begrijpen. We moeten zeker niet met elkaar in de valkuil vallen dat generatiedenken een  volgend “hokje” is, dan doen we elkaar tekort. We weten wel dat tijdgeest en opvoeding je vormen, ook in hoe je leert omgaan met verschillende onderwerpen, en je perspectieven kleuren. Onze lenzen zijn verschillend. 

• Generatie Z (en deels millennials) ziet neurodiversiteit als vanzelfsprekend: iedereen heeft een eigen stijl en dat hoort er gewoon bij en mag er zijn
• Oudere generaties – gevormd in een tijd waarin ‘normaal’ en ‘afwijkend’ scherp werden afgebakend – hebben vaker nog de neiging om gedrag langs die meetlat te leggen en aanpassing te vragen. Ook omdat ze zichzelf vaak hebben leren aanpassen.

Die verschillende kijk vanuit de generaties maakt het extra belangrijk om in teams actief te praten over verschillen in werkstijl en communicatie. Wat voor de één ‘normaal’ lijkt, kan voor de ander juist beklemmend of vermoeiend zijn.

In teams is dit aanwezig. Het hoeft niet groot te zijn, maar kan ook een iets zijn waar je met elkaar over kunt struikelen en uitgroeien tot verwijten vanuit onbegrip. Dat wil je niet. Kies ervoor om het een onderwerp te maken waar je het samen over hebt. Om elkaar te begrijpen en de beste vorm samen te vinden. 

Hardnekkige vooroordelen over introversie

Introversie wordt nog te vaak onterecht gekoppeld aan:

• Gebrek aan leiderschapskwaliteiten
• Onwil om mee te doen
• Weinig sociale vaardigheden
• Minder creativiteit of drive

In werkelijkheid zijn dit aannames die vooral voortkomen uit dat er veelal een extraverte norm op de werkvloer geldt en dat je extravert móét zijn om succesvol te kunnen zijn. Kijk maar eens eerlijk naar hoe vaak seniors en management hierop worden beoordeeld.

De opmerking niet assertief genoeg, of wordt eens wat assertiever is er een die snel geroepen wordt. Terwijl assertief in zichzelf natuurlijk allerlei beelden heeft die helemaal niet altijd overeenstemmen en hiermee mensen worden gerangschikt langs slechts één lat. En je daarmee ook mensen uitsluit, en daarmee hun kwaliteiten ook. Niet verstandig. 

De kwaliteiten van introverte teamleden

Introverte professionals brengen juist waardevolle eigenschappen mee:

• Diepgang – doordachte beslissingen en zorgvuldige afwegingen
• Luisterkracht – signalen oppikken die anderen missen
• Creativiteit – originele oplossingen vanuit observatie en analyse
• Zelfstandigheid – productief zonder voortdurende sturing
• Verbinding op inhoud – bijdragen op basis van waarde en relevantie, niet volume

Leven volgens je eigen voorwaarden

Zoals Marijke van Zelst, coach en zelf introvert, treffend zegt:

“Als introverte vrouw kreeg ik jaar in jaar uit in mijn ontwikkelgesprek te horen dat ik mijzelf wel wat meer mocht laten zien. Ik werd voortdurend uit mijn comfort zone gepusht, omdat anderen dat van mij wilden. Daarom had ik continu het idee dat ik mijzelf moest aanpassen en dat voelde als vechten.”

Marijke heeft zich gespecialiseerd in het coachen van introverte vrouwen om hun eigen waarde te vinden en te ervaren dat je wél succesvol kunt zijn – juist door te werken en leven volgens je eigen voorwaarden. Ze gelooft dat de oplossing niet zit in jezelf nog meer aanpassen, maar juist authentieker jezelf zijn. Ze benadrukt dat het probleem vaak niet bij de introvert ligt, maar bij de extraverte norm op de werkvloer. Daarom richt zij zich met haar begeleiding niet op nog assertiever of nog zichtbaarder worden, maar juist op het loslaten van de lagen die je hebt opgebouwd om te voldoen aan het extraverte ideaal. Juist dan leer je hoe je wél, op jouw stille manier, vocaal kunt zijn. 

Ze is een voorbeeld hoe je van je authentieke zelf je kracht kunt maken. In haar podcast laten vrouwen hun eigen verhalen horen en tonen ze hoe ze succesvol zijn juist vanuit eigen kracht en eigen stijl. Zoals Marijke zelf als voorbeeld geeft:

“Ik sta inmiddels zelf ook graag voor groepen en deel mijn kennis en ervaring, ik weet wel dat ik daarna tijd en ruimte nodig heb om weer op te laden, daar heb ik dan ruimte voor nodig.” 

Succes voor introverte professionals is er als ook zij hun natuurlijke kwaliteiten kunnen benutten én zelf leiderschap nemen over hun werkstijl en energiebeheer. Dit vraagt aandacht in organiseren. En aandacht om we in veel organisaties juist die diversiteit zo nodig hebben. Er zijn immers diverse taken en rollen en de wereld digitaliseert en verandert in hoog tempo. Gebruik de kwaliteiten van de neurodiversiteit. 

6 tips voor teams en leidinggevenden 

• Maak werk van een ‘breinhandleiding’
  Laat iedereen kort beschrijven hoe hij of zij het liefst werkt, communiceert en samenwerkt. Zo wordt duidelijk wat je als collega nodig hebt om te floreren, voor de extraverte collega, de collega met ADD of ADHD en andere neurodiversiteit, en dus ook voor de introverte collega 
• Vooraf helderheid geven
  Deel onderwerpen en vergaderagenda’s en vragen van tevoren, zodat meer bedachtzame denkers ook input kunnen leveren op hun manier.
• Stilte waarderen
  Geef ruimte voor nadenken tijdens gesprekken en vergaderingen. Niet iedereen hoeft direct te reageren om waardevol te zijn. Laat ook hen hun input geven. 
• Creëer rustzones
  Richt werkplekken in waar mensen ongestoord kunnen werken, of bied structureel thuiswerkopties. Dit komt iedereen ten goede. Denk ook aan dat in een kantooromgeving een lunchmoment misschien juist het rustmoment voor je meer introverte collega is, en samen lunchen of een borrel ook net te veel kan zijn. 
• Meet niet langs één norm
  Zie extraversie en introversie als gelijkwaardige stijlen. Waardeer bijdrage op inhoud, niet op volume of zichtbaarheid.
• Geef expliciet ruimte aan secundaire reacties
  Veel introverte mensen reageren liever ná een eerste discussie. Plan daarom opvolgmomenten, kies werkvormen waarbij ruimte is voor ieders input vanuit verschillende perspectieven, en benut de kracht van doordachte, latere bijdragen.

De kracht van verschil

Introversie in teams is verrijkend. Gebruik de stille kracht en laat die niet wegdrukken door het geweld van het vocale. Een gezonde generatiemix bestaat ook uit een divers opgebouwd neurodivers team. 

In relatie tot het werk en wat er gevraagd wordt, is soms zelfs juist méér diversiteit nodig. Ook neurodiversiteit. Organiseer dat dan én realiseer je dat daar dan ook een andere vorm van werken, sociale interactie en zelfs werkplek en werktijden bij kan horen. Met een beeld aan de hand van de breinhandleidingen – hoe werk jij het lekkerst – kun je samen een opzet maken hoe je het als team het beste kunt invullen en hoe je samen het beste werkt. Stimuleer het gesprek hierover.  

Wat een verrijking is dat: een werkcultuur die verschillen waardeert, mensen vanuit verschillende perspectieven en generaties van elkaar laat leren en iedereen een rol geeft die aansluit bij hun natuurlijke kwaliteiten. Duurzaam, creatief, waarde- én impactvol.

Wat kun je in je eigen omgeving nú al doen: 

• Het belangrijkste waardoor je direct betekenis toevoegt, is: denk niet dat je weet hoe het voor de ander werkt. Ben nieuwsgierig. 
• Wees oprecht geïnteresseerd om te begrijpen wat voor iemand wél en niet goed is. 
• Help ieder in zijn kracht, daarmee vergroot je de impact van mensen individueel en teams. 
• Leer er als team samen aan te werken. 

Meer over neurodiversiteit en introversie weten?

Er zijn vele neurodiversiteiten, introversie is een variatie, ook bijvoorbeeld hoogsensitiviteit, hoogbegaafdheid, autisme, adhd, en vaak ook hebben mensen een combinatie. Ga ervan uit dat neurodiversiteit vele vormen en combinaties kent. 

Het is de moeite waard om hier meer over te weten als je leidinggeeft aan teams of als professional, bijvoorbeeld vanuit HR, werkt. 

Margreet Oostenbrink is op haar best als ze mensen en organisaties in beweging kan brengen en als het om diversiteit gaat. Ze geeft een hoopvolle boodschap voor managers die leidinggeven aan verschillende generaties en soms met de handen in het haar zitten, tijden het Jaarcongres Vrouwen met Impact >>