Innovatie is een Sudoku

Wie wel eens aan Sudoku’s heeft gesnuffeld, kan het zijn opgevallen dat in veel Sudoku’s binnen een en dezelfde Sudoku een of meer 3-cijfer combinaties meerdere malen voorkomen. Bijvoorbeeld 123, 321 of 231. Dat kan zowel horizontaal als verticaal.

Dat is niet toevallig: varianten op een bestaande valide oplossing kunnen worden “gekloond” door kolommen en rijen te verwisselen binnen het blok van 3 waarin ze voorkomen. Wiskundigen spreken van “permutaties”. De volgorde kan hetzelfde zijn (slordig!!!) of verschillen (beter). Mensen die hun brood verdienen met het ontwerpen van Sudoku’s hebben vaak geen zin om voor een paar tientjes (???) per Sudoku vele uren werk te verrichten. Dat loont niet. Dus is goede raad goedkoop in dit geval: steel oplossing van een collega, verwissel een paar rijen, kolommen of beide, ander maskertje erover en . . . voila: een piksplinternieuwe Sudoku ziet het levenslicht.

Wat dit met innovatie te maken heeft?
VEEL!. Als we de gereedschapskist voor genereren van ideeën voor innovatie bekijken, dan vinden we namen als TRIZ, iTRIZ, ASIT, SIT, USIT, SCAMPER en nog wat minder bekende. De meest gebruikte zijn TRIZ en ASIT. TRIZ voor technische omgevingen (technologie, R&D en product ontwerp) en ASIT voor niet-technische omgevingen, zoals management, marketing, bedrijfsprocessen, organisatie, etc.

Er zijn grofweg 2 klassen innovatie:
1. verbetering van bestaand concept (=méér van hetzelfde)
2. nieuw concept (=anders, breuk met verleden, discontinuïteit)

TRIZ
TRIZ systeem bestaat uit twee delen: 40 basic tools en 39x39 contradictions matrix. De basic tools zijn voor een deel technisch georiënteerd, maar een deel is universeel te gebruiken. De contradictions matrix geeft een overzicht van praktijk waarnemingen van welke tools voor welk type probleem de meest waarschijnlijke zijn voor een goede oplossing. Het systeem kan voor eenvoudige cases met pen en papier worden uitgevoerd. Voor meer gecompliceerde zaken (technische omgevingen met héél veel samenstellende factoren) bestaat software.

ASIT
ASIT is de “poor man´s solution” of het kleine broertje van TRIZ. Deze methodiek is simpeler, maar . . . vergt aanzienlijk veel meer abstractievermogen van de gebruikers. Deze site is niet bedoeld voor een uitgebreide beschrijving, maar ik zal een aantal sprekende voorbeelden met toepassing en resultaat geven uit beide “scholen”

Voorbeeld 1: “Inside out”
Wie wel eens het Centre Pompidou in Parijs heeft gezien, weet dat daar alle faciliteiten als lucht, elektra, gas, water etc. aan de buitenkant van het gebouw zitten, zodat aan de binnenkant 100% van de ruimte gebruikt kan worden. Ofwel: het gebouw is “binnenste buiten gekeerd”. Als je dit snapt, snap je ook dat een stoma hetzelfde principe is. Een gehoorapparaat óók, een oudere pacemaker ook.

Voorbeeld 2: “Russian Doll”.
Je kent ze wel, die houten poppetjes (Matroeschka’s) uit Rusland, waar steeds weer een kleiner poppetje in zit. Dit principe vind je terug bij een uitschuifbare antenne, een Bailey brug of een mimi tafelsetje.

Voorbeeld 3: “Combination”
Het woord zegt het al: combineer. Voorbeelden zijn een waterpomptang, master key (loper), maar ook een mobieltje met camera, GPS en PC aan boord. In veel gevallen hadden deze producten ook gevonden kunnen worden met een andere tool “Universality”.

Dit lijkt allemaal simpel, en dat IS het ook. Vooral als we het mechanisme eens wat filosofischer bekijken. Mensen kunnen slechts datgene “bevatten”, “snappen” (en daarmee verzinnen) wat op de een of andere wijze tot hun referentiekader behoort. En nou wordt het spannend: dat referentiekader wordt voor een zéér groot deel in je kinderjaren bepaald. Later wordt er wel ervaring aan toegevoegd, maar dat geldt alleen de “sponzen” onder ons. Hele volksstammen ontwikkelen zich niet meer na hun 17e levensjaar en blijven dingen doen zoals het hen is voorgedaan: letterlijk tot hun laatste snik.

Die “sponzen” nemen alles op wat ze ontmoeten. Ze spreken liever van “ontdekken”. Slaan dat op en maken dwarsverbindingen in hun hoofd (associaties). En dat laatste is nou precies waar die ‘tools” op inhaken: associaties.

Sterker nog: hersenen kunnen slecht één bewerking uitvoeren: verknopen. Voorbeeld: Kerstmis-boom-groen-bal-rood-kalkoen. Dat is persoonlijk. Voor een ander is het Kerstmis-papa weggelopen-ambulance-tante Jopie. Het uitrekenen van iets als 4+7 is een opgave die aan de hersenen alleen met drillen kan worden ingestampt of . . . met beelden. 1 konijn + 1 konijn is 7 jonkies.
Juist omdat de basis van deze sophisticated tools zo dicht bij de oerfunctie van de hersenen ligt, is het systeem toegankelijk voor kinderen van 3 tot 100 jaar. Er is slechts één voorwaarde: een “playfull mind”.

Het geheim van TRIZ en ASIT is simpel: veel oefenen. En dat is helemaal niet moeilijk: het is zó leuk, zó verslavend dat je er niet meer mee ophoudt als je eraan begint. Na verloop van tijd wordt het een soort afwijking. Mijn vriendin wordt af en toe stapelgek als ik in een winkel weer eens iets zie dat makkelijk beter kan. Nee, toch, he, Jos? NU EVEN NIET.

Samenvattend
Met de tools van TRIZ en ASIT zijn we terug bij af. Het zijn variaties op wat we al weten. Maar WEL minstens één, maar met enige oefening véle abstractieniveaus hoger. En daar wordt je baas héél blij van. Tenminste, als ie een beetje visie heeft. Mijn devies is: elke manager, CEO, R&D- of marketing medewerker zou hier aan moeten snuffelen. Het zal het innoverend vermogen van je bedrijf D R A M A T I S C H verbeteren.

Jos Steynebrugh
Marketing & Innovatie Consulent
www.changeenhancement.nl