De jacht op perfectionisten lijkt geopend. Alsof het een vervelende diersoort is die bacteriën verspreidt. Perfectionisten zouden wat rustiger aan moeten doen want ze zijn vatbaar voor stress en burn-out. Perfectionisten leggen de lat veel te hoog en stellen schier onmogelijke doelen die continue een gevoel van onvermogen zouden creëren. Daardoor zouden ze doorlopend ongelukkig zijn. De laatste tijd springen artikelen en zelfhulpblogs als paddenstoelen uit de grond om de perfectionist duidelijk te maken dat hij of zij niet goed bezig is.
Een schandalige trend. Een trend die bovendien wordt veroorzaakt door niet-perfectionisten.
Zelf ben ik ook iemand die altijd naar perfectie streeft. Ik stel hoge doelen zodat ik mij uitgedaagd voel. Een uitdaging haalt het beste in mezelf naar boven en stelt me in staat om de capaciteiten die ik heb optimaal in te zetten. Ik kan je vertellen dat het een fijn gevoel is.In mijn werk streef ik naar de hoogste kwaliteit. Hierin doe ik geen concessies. Als ik een keer een 7 scoor op een evaluatie kan ik hier een nacht van wakker liggen. Mijn auto ziet er van binnen schoon en opgeruimd uit. Dat vind ik fijn omdat ik er veel in zit. Dat heeft ook te maken met het feit dat ik altijd veel te vroeg voor een afspraak ben. Liever een uur te vroeg dan vijf minuten te laat. Afspraak is afspraak.
De lat ligt zo hoog dat hij soms onzichtbaar is. In werk maar ook privé. Ook in de opvoeding van mijn beide dochters. Maar ik evalueer en reflecteer. Want ik wil natuurlijk ook de perfecte partner en ouder zijn. Daarom lees ik boeken over relaties en verslind ik studies over het puberbrein.
De onzichtbare lat en de constante druk van presteren zouden voor mentale vermoeidheid kunnen zorgen maar ik kan als geen ander ontspannen. Op zondag lig ik uren op de bank. Want ook lui zijn beheers ik tot in perfectie. Ik ken mijn lichaam en weet wanneer de batterij weer opgeladen moet worden. Ik lees een boek of ga wandelen. Ik ontspan omdat ik weet dat het nodig is. Ik onderhoud mijn lijf met sporten en speel in de zandbak.
En ondertussen stromen mijn hersenen vol met nieuwe ideeën en uitdagingen. Ben ik perfect? Nee, maar dat hoef je een perfectionist ook niet te vragen.
De perfectionist wordt deels gedreven door extrinsieke motivatie. Dat klopt. Hij/zij vindt het belangrijk wat anderen van hem/haar vinden. Maar deze hunkering naar positieve waardering brengt hem/haar dichter bij zichzelf. Je hebt anderen nodig om jezelf te ontdekken.
En dan nu de mensen die pretenderen dat de perfectionist heel goed moet oppassen. Mensen die de zesjes cultuur vertegenwoordigen in dit land. Mensen die zeggen dat goed wel goed genoeg is. Mensen die zeggen dat er fouten gemaakt mogen worden en ondertussen anderen veroordelen. Mensen die zeggen dat het maar vervelend is dat we met z’n allen zoveel moeten. En dat het o zo lastig is om aan de zogenaamde standaard te voldoen.
Kom op zeg! Wat een gezeur! Stiekem zijn al deze mensen jaloers op de perfectionist die in tijden van zogenaamde drukte het verschil maakt en blijft presteren.
Omarm de perfectionist in je organisatie. Hij of zij zorgt voor de hoogst haalbare standaard.
De perfectionist zal er alles aan doen om successen te boeken. Ondanks crisis of tegenslag. Bij tegenvallende resultaten zal hij/zij niet snel naar anderen wijzen maar gaat hij/zij op zoek naar verbetering en vooruitgang. Beginnende bij zichzelf.
Als je de volgende keer een perfectionist tegenkomt, wees dan eens verwonderd en vraag naar zijn of haar drijfveren. Goed kans dat de perfectionist deze perfect weet te benoemen in tegenstelling tot de zo-ben-ik-nu-eenmaal-mens.
Vraag de perfectionist eens hoe het kan dat hij of zij het zolang volhoudt en waar de energie vandaan komt.
Vraag je eens af wat je van een perfectionist zou kunnen leren en waar jij de arrogantie vandaan haalt dat hij of zij zou moeten veranderen.
Gezond perfectionisme komt heel dicht in de buurt van bevlogenheid. En zou je dit stiekem ook niet wat meer willen zijn?
Spreek de perfectionist aan vanuit een oprechte nieuwsgierigheid of laat hem of haar anders met rust.
Sierd Nutma is spreker en auteur op het gebied van Mentale Veerkracht.
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Wat heerlijk dat je zelf alleen de voordelen van het perfectionisme kent en je bewust bent van de nadelen en deze valkuilen heel goed weet te omzeilen.
Ik denk dat het vooral een definitiekwestie is. Wat is perfectionisme en wanneer is het een probleem.
Ik weet uit mijn praktijk dat heel veel mensen vastlopen in hun perfectionisme. Die lopen wel degelijk vast in hun streven om de perfecte versie van zichzelf te zijn. Die schamen zich voor zichzelf of voor hun resultaten, zijn bang voor fouten maken of afwijzing en dat is heel iets anders dan je hier zelf omschrijft.
Heel veel perfectionisten stoppen hun dromen in de ijskast, omdat ze gewoon de stap niet durven zetten om risico's te nemen.
Dat is niet wat jij beschrijft!
Ik moet bekennen dat ik zelf iemand ben die behoorlijk meewerkt aan de 'trend' die jij beschrijft. Ik ben heel hard bezig om wat ik noem overdreven perfectionisten wakker te schudden voor waar ze mee bezig zijn. En ik ben zeker niet - dat is een aanname die je doet - een niet-perfectionist.
Nee.... ik ben een wandelende encyclopedie op het gebied van perfectionisme. Ken zelf uit mijn persoonlijk leven al die kanten die je echt niet je leven lang wilt blijven meedragen, omdat ze destructief zijn. Ik ben er bijna door in een burn-out beland. Dat hele verhaal heb ik opgetekend in mijn boek P.R.I.M.A. is Perfect. En ik verdien tegenwoordig mijn geld niet alleen met het mensen bewust maken van de valkuilen van hun overdreven perfectionistische gedrag, maar ook met het helpen om ze van de vaak onbewuste blokkades waarin ze vastzitten te bevrijden.
Maar iemand die iets niet als een probleem ervaart, zal ik nooit nooit nooit een probleem aanpraten! Waar de een met gemak een kratje bier opdrinkt zonder daar veel van te merken, is voor de ander 2 witte wijntjes al te veel.
Ik ben blij voor je dat je zo heerlijk in je vel zit en ik denk dat menig overdreven perfectionist blij zal zijn als hij of zij het leven ook zo leeft zoals jij!
Zonnige groet, Astrid
Want wat is eigenlijk de oorzaak achter perfectionistisch bezig zijn? We onderdrukken onze emoties onder andere door argumenten en paradigma’s. Paradigma´s zijn denkpatronen die je ondersteunen de werkelijkheid zoals jij die ervaart te begrijpen en verklaren door de realiteit te kaderen. En die is gebaseerd op ‘je prettig willen voelen’. Of met andere woorden, weg van een vervelend gevoel willen blijven. Komen we echter tot rust en is er geen reden om onze emoties te onderdrukken dan kunnen wij ons rot voelen. Om je afweer optimaal te laten werken moet je dus zorgen dat je onder druk blijft staan.
Je perfecte ritueel, denk je….
Dit is vaak de reden dat iemand perfectionistisch wordt of zich voor 100% op zijn werk stort dan wel blijft vasthouden aan allerlei rituelen. Zeg maar het ‘wegrationaliseren’ van je gevoel. De overtuiging die daar bij hoort is dat deze manier van leven normaal is voor hem of haar. Dit berust altijd op persoonlijke paradigma’s.
Zo’n persoon ziet over het hoofd dat het uiterst zelden voorkomt dat hij zich volledig kan ontspannen. Momenten van volledige vrijheid of geluk zonder pijn of schuldgevoel zijn vaak onbekend. Het is een blinde vlek.
Als de perfectionist nergens last van heeft en goed blijft functioneren dan is dat natuurlijk prima. Naar mijn mening vergeten we dan 1 ding: de perfectionist legt ook zijn hoge eisen op aan zijn omgeving. Dat legt weer druk op anderen, een druk die zeker niet altijd dienend is en juist anderen weer een gevoel van falen of frustratie geeft. Het gaat in mijn beleving dan ook om het grotere plaatje; optimale samenwerking.
Op weg naar de afgrond
Het zichzelf voortslepen met als drijvende kracht plichtsgevoel, perfectionisme en de schijn hoog houden, wordt op den duur als een ‘normaal’ patroon ervaren. Een weg die zonder uitzondering leidt naar een afgrond, in welke gedaante dan ook. Het plezier is weg, er zijn schaamtegevoelens en je bent regelmatig behoorlijk geirriteerd op alles en iedereen. Als een emmer die overloopt of “de laatste druppel”. Het minste of geringste wat mis gaat of wat iemand tegen je zegt, leidt tot een plotselinge ineenstorting waarin je niks meer kunt en alles teveel is. De burn-out is een feit.
Vanuit mijn eigen ervaring ben ik zeer tevreden met een coachtechniek (PMA) die gebruik maakt van zintuigelijke details waar fysiologie aan gekoppeld is die je niet meer bewust weet maar wel last van kunt hebben. Deze triggers kan je wegnemen als je dat wilt. Hiermee komt iemand snel en zonder zweven achter de oorzaak van zijn niet-dienende perfectionisme-triggers die deze burn-out heeft veroorzaakt en worden deze triggers voorgoed opgeruimd. Het afleidende patroon van perfectionisme, plichtsbesef en het hoog houden van de schijn zullen uiteindelijk tot het verleden behoren. Het heeft dan geleid tot een positieve en permanente paradigmaverandering zodat je weer grip hebt op persoonlijke groei in goede gezondheid.
Met vertrouwelijke groet, Jip
@Astrid, dank je wel voor je positieve en heldere bijdrage. Interessant dat jij het plotseling hebt over 'overdreven perfectionistisch gedrag'. Over definities gesproken.
Ik ben altijd erg op mijn hoede als ik te maken krijg met coaches die vanuit de "I have been there" gedachte andere mensen begeleiden. (overdracht/tegenoverdracht) Maar als een perfectionist zal jij je weg daarin vinden:)
@Mirjam, ik ben benieuwd naar de uitkomsten:)
@Jip, jouw bijdrage zit zo vol aannames en verdraaiingen dat het lastig is om inhoudelijk een open en vertrouwelijke discussie aan te gaan. (Dat heb ik overigens wel met meer PMA coaches.)
Ik mis de nieuwsgierigheid. Jouw 2e zin zegt voor mij alles: "Gelukkig ben ik zelf geen perfectionist". Het lijkt me erg bijzonder om vanuit dat 'paradigma' mensen te begeleiden die wel perfectionist zijn.
Kortom, het artikel is voor jou geschreven.
Als we het namelijk over definities gaan hebben, kijk dan eens naar het verschil tussen een optimalist en een perfectionist. Er verschijnt nu een rood lijntje onder het woord optimalist, want het is relatief nieuw. (Taal verandert immers continu). Toch denk ik dat u zich plaatst onder die categorie optimalisten, meneer Nutma, als u zo gelukkig ermee bent.
Er is niet voor niets een nuance tussen die twee aan 't ontstaan. Ik als perfectionist ben recent een website gestart over perfectionisme en ik ben zeer zeker niet iemand die een zesjes cultuur nastreeft! Ik lijd ontzettend als gevolg van mijn perfectionisme en hoop dan ook op den duur een optimalist te worden. Dat wens ik alle mensen toe. Ofwel niet bovenmatig willen presteren tot je eraan onderdoor gaat, maar ook zeer zeker niet ondermaats! Het doel van mijn website is dan ook beschrijven hoe het voor een perfectionist zou kunnen zijn en ook regelmatig hoe het voor mij is. Maar ik ben voorzichtig met iedereen over één kam scheren. Er zijn zoveel gebieden waarop je perfectionistisch kunt zijn en iedereen is anders. Mijn auto ziet er bijvoorbeeld slechts 2x per jaar netjes uit. Namelijk als 'ie net gepoetst is. Ben ik dan geen perfectionist op al die andere gebieden?
Ofwel; het leven is veel minder zwart-wit als u het nu doet voorkomen. Jammer dat uw stuk ook nog eens met een vurige vijandigheid is geschreven en dat er zoveel onwaarheden en generalisaties in zitten. Het gevoel bekruipt me dat u misschien toch onder de categorie perfectionisten valt, maar dan één die zich in de ontkenningsfase bevindt en zich aangevallen voelt. Dat hebben wij perfectionisten nogal snel, namelijk. Omdat we niet willen falen en kritiek voelt als falen.
Naar aanleiding van één artikel kan ik vanzelfsprekend geen gefundeerde mening vormen over u als persoon, dat doe ik dus ook niet. Mijn mening gaat slechts over uw column.
Met vriendelijke groet,
Linda Engelen
www.imperfectief.nl
PS: u schrijft @Astrid, dank je wel voor je positieve en heldere bijdrage. Interessant dat jij het plotseling hebt over ‘overdreven perfectionistisch gedrag’. Over definities gesproken.
Misschien bedoelt zij "overdreven perfectionistisch gedrag" in plaats van het door u zelf genoemde "gezond perfectionisme"? Als perfectionisme een definitie is, dan hoort daar geen "overdreven" voor, maar dus ook geen "gezond".
- Zalig artikel. Nagels met koppen geslagen. De tegenreactie van de auteur op de reactie van Jip is perfect.
- Perfectionisme is het streven naar perfectie, en wie is er nu tegen perfectie? (1) Zij die met een negatieve ingesteldheid kijken naar hun eigen imperfecties. Afgunst is de laagste van de zeven hoofdzonden. (2) Zij die geld verdienen aan een negatieve kijk op perfectionisme.
- Naast perfectionisten zijn er ook veel onschadelijke niet-perfectionisten. Het zijn de anti-perfectionisten die de boel verzieken, zeker als ze artikelen en boeken publiceren waarin gezond perfectionisme zijn bestaansrecht ontzegd wordt.
- De zogenaamd negatieve kant van perfectionisme is geen negatief perfectionisme, maar faalangst of overbelasting.
- De wereld zou er stukken beter uit zien als perfectionisten wat minder werden tegengewerkt.