Een paar jaar geleden was Amsterdam het toneel van een bijzondere Europese conferentie over slimme steden. Meer dan 400 experts uit 28 landen komen bijeen om kennis en ervaringen uit te wisselen over hoe technologie en data steden beter kunnen maken. Onderzoekers, beleidsmakers én ondernemers gaan samen op zoek naar slimme oplossingen voor stedelijke uitdagingen.

Amsterdam speelt daarin een voorhoederol. Binnen het platform Amsterdam Smart City werken bewoners, bedrijven, kennisinstellingen en overheden samen aan ruim 75 innovatieve projecten. Van slimme laadnetwerken tot 3D-geprinte bouwoplossingen, van klimaatadaptatie tot een circulaire deeleconomie. Iedereen kan meedenken en meebouwen. Mooie plannen, slimme technologie — maar wat levert het de stad nou echt op?

Vorige week sprak ik tijdens een congres over de toekomst van slimme steden. Techbedrijven presenteerden hun visie: een hypergeorganiseerde stad, volgestopt met sensoren, algoritmes en voorspelbare mobiliteit. Een stad waarin we gezonder, gelukkiger en productiever zouden worden — dankzij data. Klinkt mooi. Maar klopt dat beeld wel?

Ik betwijfel het. Want mensen zijn geen machines. Steden zijn geen algoritmes. Ik fiets graag om via de Amstel, ik wandel zonder doel door mijn buurt. Ik wil niet gestuurd worden. Soms laat ik bewust mijn telefoon thuis. Maar in de slimme stad van morgen besta je zonder sensor niet meer. Dan blijft het stoplicht op rood staan.

De fundamentele vraag blijft: maken slimme steden ons ook gelukkiger? Als de discussie alleen gaat over doorstroming, bereikbaarheid en efficiëntie, dan verliezen we wat steden juist zo bijzonder maakt: plezier, ontmoetingen, chaos, creativiteit.

Waarom bedenken we geen slimme oplossingen om de stad bij mooi weer autovrij te maken? Waarom niet meer ruimte voor fietsers en voetgangers? Waarom geen technologie die ouderen helpt langer thuis te wonen, of jongeren helpt aan werk? Dát zijn de echte uitdagingen.

Slim wordt het pas als we bewoners, ondernemers en creatievelingen betrekken bij het ontwerpen van de stad. Niet als gebruikers, maar als mede-makers. Mensen die niet alleen denken in data, maar in dromen. Mensen die een beetje dwars durven zijn.

Ik kijk uit naar de uitkomsten van de conferentie. Hopelijk schuift het gesprek op — van techniek naar toekomst, van efficiëntie naar echte levenskwaliteit.

Walther Ploos van Amstel