Een nieuw KiM-rapport laat zien dat energiebesparing in mobiliteit steeds urgenter wordt door schaarste aan hernieuwbare energiedragers zoals elektriciteit, waterstof, biobrandstoffen en e-fuels. Vooral het goederenvervoer krijgt hiermee te maken: sectoren gaan concurreren om dezelfde duurzame energie. De logistieke sector moet daarom niet alleen verduurzamen, maar ook het totale energiegebruik terugdringen via avoid- en shiftmaatregelen.

De totale energievraag van mobiliteit

De totale energievraag van mobiliteit bedraagt ruim 1.000 PJ. Wegvervoer, luchtvaart en scheepvaart domineren hierbij. Elektrificatie vermindert energiegebruik, maar verhoogt de druk op het elektriciteitsnet. Voor zwaar vervoer en internationaal transport blijven waterstof en e-fuels noodzakelijk, maar die zijn zeer energie-intensief. Elke vermeden kilometer levert een grote energiewinst op.

Voor goederenvervoer beschrijft KiM maatregelen met 2 tot 10 procent energiebesparing. Het gaat onder meer om een hogere vrachtwagenheffing, toelaten van de Super EcoCombi, normering van energieprestaties en een lagere maximumsnelheid voor vrachtwagens. In e-commerce kunnen transparantere bezorgkosten en beperkingen op gratis levering volumegroei temperen.

Elektrificatie alleen is niet voldoende

Een belangrijke conclusie is dat elektrificatie alleen niet voldoende is. Naarmate energie schaarser wordt, worden avoid- en shiftmaatregelen steeds belangrijker. Volledige elektrificatie van het wegvervoer maakt verdere besparing moeilijker, terwijl lucht- en zeevaart juist méér energie nodig hebben voor alternatieve brandstoffen. Prijsprikkels blijken effectief maar politiek gevoelig; stimulering is populairder bij bedrijven en consumenten. Modal shift naar spoor en binnenvaart vraagt langdurige investeringen. Energie-efficiëntie wordt daarmee een strategisch concurrentievoordeel.

Het rapport maakt duidelijk dat de logistieke sector een nieuwe realiteit ingaat waarin energie de beperkende factor wordt. Goederenvervoer moet niet alleen schoner, maar ook efficiënter en slimmer georganiseerd worden. Bedrijven die nu investeren in beladingsgraad, route-optimalisatie, modal shift, Super EcoCombi’s en energiebenchmarking, bouwen aan hun toekomstige concurrentiekracht.

Checklist: welke maatregelen raken het goederenvervoer direct?

KiM beschrijft meerdere avoid- en shift-maatregelen die potentieel 2–10% energiebesparing kunnen opleveren binnen het goederenvervoer.

1. Hogere en uitgebreidere vrachtwagenheffing

• Versterkt prikkels voor hogere beladingsgraad, efficiëntere ritplanning en meer gebruik van spoor en binnenvaart.

• Sterk besparingspotentieel, maar maatschappelijk draagvlak is beperkt vooral als kosten doorbelast worden.

2. Toelaten van de Super EcoCombi (SEC)

• Lange LZV-pluscombinatie van 72 ton.

• Kan twee standaardcombinaties vervangen: directe efficiëncy- en energievoordeel.

• Een van de weinige maatregelen die al richting beleidsbesluit gaan.

3. Normering van energieprestaties in goederenvervoer

• Verplicht rapporteren en verbeteren van energieprestaties.

• Vergelijkbaar met CO₂-normering voor voertuigen, maar dan voor logistieke ketens.

4. Lagere maximumsnelheid voor vrachtwagens (70 km/u)

• Efficiëntere motorbelasting → lagere energievraag (p.25).

• Ook veiligheidswinst, maar mogelijk grote impact op levertijden en capaciteit.

5. Transparante bezorgkosten en beperkingen op gratis levering (e-commerce)

• Vermindert volumegroei in pakketvervoer.

• Kleine energiebesparing, maar grote gedragsimpact mogelijk.

Belangrijkste inzichten voor de sector

• Elektrificatie alleen is onvoldoende: avoid/shift worden belangrijker naarmate energie schaarser wordt. Een volledig elektrisch wagenpark maakt verdere besparing moeilijker, terwijl lucht- en zeevaart juist steeds meer energie vraagt door e-fuels.

• Prijsprikkels werken, maar zijn politiek gevoelig: volgens het draagvlakonderzoek is steun voor maatregelen gering zodra transport duurder wordt. Stimulerende maatregelen krijgen de voorkeur.

• Modal shift moet worden opgeschaald: structurele investeringen in spoor en binnenvaart zijn nodig om verschuivingen uit het wegvervoer te kunnen opvangen.

• Focus verschuift van CO₂ naar energie: energie-efficiëntie wordt een strategisch concurrentievoordeel voor logistieke bedrijven.

Bron: KIM