Het opgeven van privacy heeft ook voordelen

Tijdens het Nationaal Kwaliteitscongres gaf Maurits Martijn een boeiend betoog over privacy aan de hand van de stelling dat wij mensen wel degelijk wat te verbergen hebben. Een van de grootste problemen volgens hem is dat organisaties een profiel van ons maken op basis van ons gedrag op internet. Deze organisaties handelen vervolgens op basis van dit profiel en schotelen ons een ‘wereld’ voor die past bij dit profiel. Over de gegeven voorbeelden was de verontwaardiging groot (denk aan de rol die internet heeft gespeeld in de recente verkiezingen in Amerika). Het selectief presenteren van informatie zonder dat de lezer zich hiervan bewust is, beïnvloedt namelijk hoe wij de wereld zien en daar gaan wij onbewust weer naar handelen. Een mogelijke oplossing die Maurits aandroeg is dat organisaties deze gemaakte profielen terugkoppelen naar de desbetreffende persoon. De kans dat dit gaat gebeuren is klein, tenzij….

Ieder van ons maakt continu een ‘profiel’ van de ander. Dat doen we o.a. op basis van het gedrag dat we van de ander waarnemen. Daarnaast wordt dit profiel aangevuld met enerzijds informatie die we over deze persoon horen/ lezen van anderen en anderzijds met dat(gene) wat we zelf over deze ‘groep’ mensen denken te weten (stereotypen). Op basis van deze profielen (of ‘het mensbeeld’ zoals ik het vaak noem) handelen we naar deze persoon. Als ik bijv. een ondernemer hoor zeggen: “Ik wens je veel personeel” dan zegt dat iets over zijn ‘mensbeeld’ ten aanzien van medewerkers. Bewust of onbewust beïnvloedt dit gemaakte profiel naar mijn idee de manier waarop hij zijn medewerkers behandelt. Het laat zich raden dat dit vervolgens ook weer van invloed is op de manier waarop zijn medewerkers reageren en mogelijk is het mensbeeld uiteindelijk zelfs van invloed op de manier waarop zij over zichzelf gaan denken. Als je deze gedachtegang doortrekt, is het niet ondenkbaar dat ons mensbeeld een belangrijke oorzaak kan zijn van problemen binnen organisaties en zeker bij het al dan niet slagen van veranderprocessen (c.q. het bewust willen veranderen van het gedrag van de ander terwijl we onbewust een andere ‘boodschap’ afgeven).

Is het niet verrassend dat ‘onze binnenwereld’ veel overeenkomsten vertoont met de buitenwereld? Is het dan niet verwonderlijk dat we zo verbolgen zijn over iets in de buitenwereld, wat we in de binnenwereld zelf ook doen? Ik hoor u denken: “Heb ik in het kader van de privacy niet het recht om een profiel te maken van een ander?” Als dat argument voor een ieder van ons zou gelden, waarom zou dit dan niet mogen gelden voor een rechtspersoon?

De andere kant van de medaille vind ik echter veel interessanter. Wat zou er gebeuren met onze onderlinge interactie als we elkaar inzage zouden geven in het ‘profiel’ wat we van de ander hebben gemaakt? Wat als de ander de mogelijkheid zou hebben om dit profiel bij te stellen tijdens een open dialoog? Hoe zou de wereld er dan uitzien? Als het gebruikelijk zou zijn voor ons als mensen om openlijk te praten over het profiel wat we van de ander hebben, dan is het m.i. slechts een kleine stap naar openheid van organisaties over de profielen die ze over ons aanmaken.

Ik kwam tot mijn inzicht doordat ik moest denken aan de Saola. Dit is een van 's werelds meest zeldzame zoogdieren, een dier dat erg gesteld is op privacy. Het feit dat wetenschappers deze rundachtige, overigens pas in 1992, ontdekt hebben in de bossen van Laos, heeft de privacy van deze soort sterk aangetast. Uit onderzoek blijkt echter dat de populatie van deze dieren op dat moment al sterk dalende was. Het opgeven van een deel van de privacy van dit dier heeft er nu voor gezorgd dat er allerlei natuurbeschermingsacties zijn opgezet waardoor de kans op het voortbestaan van deze soort wordt verhoogd. Het opgeven van een deel van je privacy kan dus zeker ook voordelen hebben, wetende dat ieder voordeel weer zijn nadelen kent.

Graag nodig ik jou als lezer uit om de volgende uitdaging aan te gaan: Geef een klein deel van je privacy op en communiceer het door jou gemaakte profiel eens met de betreffende andere persoon. Sta toe dat het profiel aangepast kan worden n.a.v. de dialoog die hierop volgt. Beoordeel na een tijdje dan eens wat dit met jullie relatie heeft gedaan. Ervaar of het mogelijk is om hiermee enkele ‘problemen’ als sneeuw voor de zon te doen verdwijnen. Ik hoor jullie reacties en ervaringen graag.

Eric de Blok, zoöloog, psycholoog en bedrijfskundige, natuurvisie.nu.