Welke management consultant kan zich eigenlijk onafhankelijk noemen? Wel eens nagedacht wie deze professional betaalt voor zijn advieswerk? Hoe vaak is het niet dat een consultant wordt ingehuurd om te oordelen over de kwaliteit van deze of gene manager of een directie. Opdrachtgever is bijvoorbeeld de RvC, de bank, of het bestuur. Maar zo’n opdracht is veelal ingegeven door vermoedens of twijfels. Niet zelden belandt de consultant in een slangenkuil, waarin zijn onafhankelijkheid twijfelachtig wordt. Welke consultant durft het aan om zijn eigen opdrachtgever erop aan te spreken als blijkt dat deze zelf onderdeel of zelfs de bron van sores is?

Decennialang was ik management consultant en keurig lid van de Orde van Organisatie Adviseurs, die onder andere met een doorwrochte code een ethisch verantwoorde uitoefening van het vak beijvert. Maar het vraagstuk van de onafhankelijkheid vond nooit een echt antwoord. Ook een consultant kan immers niet van de wind leven, dus zijn werk is per definitie afhankelijk van zijn opdrachtgever. Onder management consultants wordt daarom de term ‘onafhankelijk’ niet meer gebezigd. We zien de term hooguit bij financiële dienstverleners, nu zij niet langer op provisiebasis mogen werken en deze handicap als een USP proberen te verkopen. Maar hun onafhankelijkheid is ver te zoeken, zolang er facturen uitgaan, en dat gaan ze.

Wat resteert is een schijnbaar onmogelijke oplossing: wie onafhankelijk wil adviseren laat zich daarvoor niet betalen. Kan dat? Natuurlijk, het gebeurt al op grote schaal. Als u een vriend van goede raad voorziet tijdens een balletje golf of een etentje, verwacht deze daar bepaald geen factuur voor, hooguit ooit een tegendienst. Het wordt pas een echte uitdaging als consultancy de hoofdbron van bestaan moet zijn.

Dat moet het dus niet zijn. Een onafhankelijke management consultant moet zorgen dat zijn bestaan op andere wijze is ingevuld. En als dat noopt tot zuinigheid, dan is het niet raar dat deze bespaart op dure Armani pakken en luxe voitures. Kortom: een onafhankelijke consultant factureert niet voor zijn advieswerk, hij is gratis!
Kan zo’n echte onafhankelijke adviseur wel goed zijn, immers ‘goede raad is duur’?

Voor de gedachtenvorming hieronder een rijtje kwaliteiten, de 10 M’s en de 10 V’s van wat een onafhankelijke adviseur wel en niet kan.

De 10 M’s en V’s

De onafhankelijke management consultant kan:
1. Meer luisteren dan spreken
2. Meer vragen dan antwoorden
3. Meer weten dan zijn klant denkt
4. Meer denken dan zijn klant weet
5. Met spiegels werken
6. Met metaforen werken
7. Met alternatieven komen
8. Met tegenstanders onderhandelen
9. Meer agenda’s ontdekken
10. Meteen op wens vertrekken.

De onafhankelijke management consultant kan niet:
1. Voor geld worden gekocht
2. Voor kansloze opdrachten gaan
3. Voor karretjes worden gespannen
4. Voor gek worden verklaard
5. Voordoen hoe het moet
6. Voor de vijand werken
7. Van alles alles weten
8. Voor de uitvoering zorgen
9. Van zijn vrijheid afzien
10. Van eigenbelang worden beticht.

Kent u zo’n onafhankelijke adviseur? Ik verneem het graag. En als ik niets verneem zal ik met groot plezier de eerste zijn, promise!