Het is kerst, dus het is weer tijd voor een artikel met een beetje geloofsinhoud. Wetenschappers en comedians maken graag de God van het Christendom belachelijk, misschien omdat ze zelf in keurslijven hebben gezeten, maar dat is een vooronderstelling en die hoeft niet te kloppen. En laat dit artikel daar nu eens net over gaan. 

Ik zag namelijk een humoristisch stukje van Ricky Gervais over het boek van Noach. Gervais is een overtuigd atheïst. Daarin staat hij niet alleen in intellectueel angelsaksische kringen. Stephen Fry, de wetenschapper Richard Dawkins en de filosoof Daniel Dennett zijn een paar andere namen. Niet zo lang geleden las ik ‘The four horsemen’; een soort atheïstisch pamflet (oa Daniel Dennett), waarin onder meer wordt gezegd dat er wat minder omzichtig met religie mag worden omgegaan. Het mag allemaal wat brutaler.

De (overigens vaak grappige) manier waarop Gervais Noach’s verhaal aanpakt, is kenmerkend voor atheïstische stromingen. God wordt voorgesteld als een boze, arrogante figuur die genocide pleegt omdat mensen een paar foutjes plegen. Verder wordt wederom gezegd dat God de aarde schiep in 5000 jaar. Dat zou volgens de bijbel zijn.

Ik behoor niet tot de bijbelgetrouwen, die dit onmiddellijk satanisch noemen, want die zijn er. Ik zie die macht van het kwaad op een heel ander niveau dan in de mening van een paar hippe en soms ook reptilisch oude wetenschappers. Ik heb de indruk dat we die zien in de globale machtsblokken van deze tijd en het vaak slechte leiderschap dat daarmee samenhangt. Ik zou anders niet weten waarom alles wat met een mooi ideaal begint, altijd zo slecht moet aflopen. 

Gelovigen zouden, als ze zich niet steeds zo gekwetst voelen door andere opvattingen, atheïsten heel goed kunnen benutten. In de loop der eeuwen is het christendom maar ook de bijbel ver weg geraakt van zijn verlosser, het is vergriekst en verromeinst (culturen waar Jezus zich juist tegen afzette) en de atheïsten richten zich vooral tegen onzinnig rigide (vaak oude kerkelijke) interpretaties die daar het gevolg van zijn. Want nergens in de bijbel staat bijvoorbeeld dat God de aarde in 5000 jaar schiep. Wel dat dat in zeven dagen gebeurde, maar die ‘dagen’ kunnen heel goed lange tijdvakken zijn. Het Hebreeuwse woord ‘jom’ laat daar ruimte voor.

Er zijn heel interessante parallellen tussen de wetenschap en de bijbelse mythes. De atheïsten staan daar zelden voor open; veel christenen helaas evenmin. Want hoe zeker en intelligent en grappig ze het ook voorstellen, ook zij gaan uit van een geloof. Het geloof dat er wel of niet nenergie (en dus ook de mens) bezield kan worden door een godheid, dat er geen sturende intelligentie schuil kan gaan achter de dingen. Zowel atheïsten als christenen stapelen argument op argument onder het mom van slimheid, maar dit is een onbewijsbare vooronderstelling; een geloof.

Ik zal eerlijk zijn over mijn persoonlijke geloof. Ik geloof wel in een plan achter de dingen. Dat is een vertrekpunt, even onbewijsbaar als het vertrekpunt dat alles ‘een schitterend toeval' is, of een minder schitterend toeval, maar ik geloof erin. 

Ik geloof dat er meer dimensies zijn dan de onze (Stephen Hawking geloofde dat ook) en dat dit een tijdelijke doorgang is, dit leven. En verder sta ik wagenwijd open voor wetenschappelijke theorieën, die strijdig zijn met christelijke leer, zeker als deze christelijke leer niet per sé overeenstemt met de bijbel. Maar dat is een persoonlijke opvatting.

Sommige atheïstische wetenschappers doen een beetje verongelijkt over de kritiek die ze vanuit de christelijke hoek te verduren hebben gehad. Daar heb ik niet zo veel medelijden mee. Ook gelovigen die voor hun standpunt uitkomen, hebben daarmee te kampen. Ze heten geloofswaanzinnig (mij is dat ooit gevraagd), naïef en dom.

Wat ik lastiger vind, is dat grote namen uit de wetenschap hun persoonlijke opvattingen gaan presenteren als wetenschappelijke vanzelfsprekendheden. Dat mogen ze namelijk van de wetenschappelijke methode niet. Vooronderstellingen, vertrekpunten en aannames zijn geen feiten. Zelfs niet bij grappige comedians of wetenschappers van naam. Maar je mag er natuurlijk wel om lachen of van genieten.