Het hoeft niet zo efficiënt mogelijk

Columns

Bijna dagelijks bel ik even met mijn moeder (94), het leven wordt eenzaam op die leeftijd. ‘Ik ken bijna niemand meer, Jaap. Of ze kennen mij niet. Maar ik heb toch even een vraagje aan je. Ik moet nu de thermostaat steeds lager zetten vanwege die hoge gasprijs. Maar dat gas is toch van ons? Ik weet nog dat het gas in 1959 werd ontdekt. We moesten toen van de Limburgse kolen af en nu van het Groningse gas! Maar die gasbel, Jaap, was de grootste van Europa. Tja, wij hadden het steeds over ‘Slochteren’. En ik begrijp dat we in 2023 beginnen met het ontmantelen van die gasvelden. Maar, Jaap, jij hebt toch in Rotterdam gestudeerd? Hoe zit dat precies met de Nederlandse Aardolie Maatschappij en dat uitgerekend wij, met de grootste gasbel, de hoogste gasprijs van Europa hebben? Hoe kan dat?’ 

‘De NAM is van Exxon-Mobil en Shell, Ma en niet van ons. Die hebben aandeelhouders en die zijn hier ontzettend blij mee, dat begrijp je.’ ‘Maar Lubbers, Kok en Balkenende zeiden altijd dat als je ‘de markt’ het werk laat doen dan wordt het allemaal efficiënter en stukken goedkoper.’ ‘Ik weet het, Ma. Dat zeiden ze tegen mij in Rotterdam ook. Dat noemden ze de ‘onzichtbare hand’. De vrije markt lost alles op’. ‘Jaap, dat was toch op de Universiteit?’ ‘Mmm’ ‘Maar dan is dat toch ook wetenschappelijk bewezen?’ 

‘Ik weet het gewoon niet, Ma. Ik denk dat die onzichtbare hand wel klopt, maar de vraag is wat doet die andere hand eigenlijk? Nou je het zegt ma, die gooit alles wat niet efficiënt is naar buiten, in het milieu zal ik maar zeggen. Hoe efficiënter voor een organisatie, hoe groter de bende daarbuiten als je niet goed oppast. Je ziet het bijvoorbeeld met de plasticsoep in de oceanen en de stikstof-discussie.

‘Ik probeer het liever klein en overzichtelijk te houden, jongen. Ik woon hier in een flat waar alleen ouderen eenzaam opgesloten zijn, ik noem het levend begraven. Inmiddels allemaal 85 jaar of ouder, vaak ook alleenstaand. En ’s morgens en ’s avonds komt de wijkverpleging ons helpen. Ik zag laatst vier auto’s van vier verschillende organisaties bij de voordeur staan toen ik de brievenbus ging legen. Mijn dagelijkse uitje die brievenbus, misschien zie ik dan nog eens iemand. Maar leg mij dat nou eens uit: hoe kan dat nou efficiënt zijn? Dit is toch wel overzichtelijk, dat heet efficiënt en ik kan zo al zien met vier auto’s dat het zo inefficiënt is als ik weet niet wat. Laatst kwam er iemand van de gemeente voor een keukentafelgesprek in verband met de herindicatie van de huishoudelijk hulp. Hij luisterde inderdaad heel goed naar mijn noden, maar had meer interesse in de grootte van mijn flatje. Wat ik graag wilde kon niet, maar dat was ook niet van belang: er waren normen voor. Afwijken was niet mogelijk: er was een normenkader op wetenschappelijke basis vastgesteld. Hij zei het echt. Afwijken daarvan zou maatwerk zijn en daarmee willekeur. En als ik niet akkoord ging met het gesprekverslag, kreeg ik niets meer’. 

‘Weet je, Jaap. Soms denk ik wel eens dat het afschaffen van die bejaardentehuizen een ramp is geweest, niet alleen voor mij en voor jullie als mantelzorgers, maar vooral ook de huidige woningnood heeft veroorzaakt. Ik hoorde van je kinderen, dat een huis onder de drie ton nog nauwelijks mogelijk is voor een starter op de woningmarkt. Bizar toch?’

‘Weet je wat trouwens wel goed ging? Mijn 5e coronaprik, weet je nog, we hadden samen boodschappen gedaan en toen reed jij ineens door naar die locatie in het volgende dorp. Ze vroegen of ik me aangemeld had via de computer. Nee, dat hadden we niet. En toen zeiden ze: geeft niet, gaan we het voor u regelen. En het was gelijk geregeld. Weet je nog? Toen moesten we na afloop een kwartiertje blijven zitten en toen begon ik over mijn 95ste verjaardag in 2023. Als het zover komt, zei jij toen. En toen zei ik: Denk het wel. De Lieve Heer heeft veel geduld met mij tot dusver’. 

Ik keek haar toen verbaasd aan: ‘Geloof jij nog?’ ‘Ik weet wel dat God niet bestaat, maar ik geloof en er wel in, daarom heet het een Geloof toch? Dus als ik onverhoopt wel doodga, Jaap, graag een dienst vanuit de kerk, hoeft niet zo efficiënt als mogelijk’. #Trots.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Naud van der Ven
Pro-lid
Mooi Jaap! En de beste wensen nog. Groet, Naud

Meer over Overheid