De rijksoverheid verkent steeds nadrukkelijker de inzet van true pricing bij aanbestedingen. Deze methodiek maakt verborgen maatschappelijke kosten – zoals CO₂-uitstoot, grondstoffenverbruik of sociale ongelijkheid – zichtbaar en voegt ze toe aan de marktprijs. Zo ontstaat de “echte prijs” van een product of dienst. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat stuurde de Tweede Kamer een brief over de stand van zaken en de kansen en uitdagingen die hieruit voortkomen.

Van pilots naar praktijk
True pricing is geen volledig nieuw terrein. Er zijn inmiddels diverse pilots en praktijkvoorbeelden, zoals bij het UMC Utrecht, waar verborgen kosten van water, energie en wasmiddelen werden meegewogen bij een aanbesteding. In de bouw- en infrasector wordt al gewerkt met de milieukostenindicator (MKI), die de milieu-impact van materialen en projecten uitdrukt in euro’s. Hoe lager de MKI, hoe duurzamer het voorstel – en hoe groter de kans op gunning.

Kansen voor duurzame inkoop
De toepassing van true pricing kan voordelen bieden voor aanbestedende diensten en leveranciers:

• Duurzame innovatie stimuleren: bedrijven die investeren in schonere technologie of eerlijke arbeidsomstandigheden krijgen meer kans bij gunning.

• Eerlijk speelveld creëren: ook kleinere of maatschappelijk gedreven ondernemers kunnen zich onderscheiden, doordat niet alleen de laagste prijs telt.

• Bescherming van Europese productie: minder duurzame aanbieders uit derde landen krijgen hun externe kosten zichtbaar meegewogen.

Uitdagingen en randvoorwaarden
Toch zijn er ook aandachtspunten. Sociale factoren, zoals de kosten van armoedebestrijding of ongelijkheid, zijn lastig te kwantificeren. Eenduidige standaarden en voldoende betrouwbare data zijn noodzakelijk om tot een objectieve beoordeling te komen. Daarnaast moeten overheden ruimte houden om kostenefficiënt te handelen en mogen administratieve lasten niet te sterk oplopen.

Het risico bestaat dat true pricing op korte termijn tot hogere prijzen leidt voor aanbestedende diensten. Tegelijk kan het bedrijven juist prikkelen om efficiënter en duurzamer te werken, waardoor kosten dalen. Cruciaal is dat greenwashing wordt voorkomen en dat kennisdeling plaatsvindt via duidelijke definities en praktische handreikingen.

De volgende stap
Vanaf 2026 wordt aanbestedende diensten ondersteuning geboden bij het toepassen van de MKI en andere rekenmethoden. PIANOo verzamelt praktijkvoorbeelden en stelt handreikingen beschikbaar, onder meer over levenscycluskosten en circulair inkopen.

Voor inkoopprofessionals is de boodschap helder: true pricing ontwikkelt zich van experiment naar instrument. Het vraagt om nieuwe vaardigheden, samenwerking met leveranciers en het lef om maatschappelijke waarde expliciet te laten meewegen. Wie nu ervaring opdoet, loopt straks voorop in een aanbestedingspraktijk waarin de echte prijs steeds vaker de doorslag geeft.

Bron: Ministeries