Digitale en slimme toepassingen zijn niet meer weg te denken uit ons mobiliteitssysteem. Denk aan rijhulpsystemen, navigatie-apps en deelmobiliteit. Om deze ontwikkelingen te volgen, publiceert het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat jaarlijks de Monitor Smart Mobility. De derde editie (2025) laat duidelijke trends zien en helpt beleidsmakers, overheden en marktpartijen beter richting te geven aan veilige, duurzame en efficiënte mobiliteit.

1. Voertuigautomatisering (ADAS)

Rijhulpsystemen zoals automatische noodrem en snelheidsassistentie worden steeds vaker ingebouwd, ook als dat niet wettelijk verplicht is. Dit heeft een positief effect op de verkeersveiligheid, maar gebruikerskennis blijft achter: een derde weet niet dat hun auto over verplichte hulpsystemen beschikt. Het ministerie werkt via de ADAS-alliantie aan betere voorlichting en gebruiksgemak. Vanaf 2026 worden ook afleidingsrisico’s door auto's zelf beoordeeld.

2. Navigatie en verkeersinformatie

Bijna alle weggebruikers (96%) gebruiken navigatie, ook op bekende routes. Verkeersapps worden steeds belangrijker voor routekeuze, vooral vanwege behoefte aan voorspelbare aankomsttijden. Het ministerie werkt aan betere digitale verkeersinformatie, onder meer via het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata, en maakt afspraken met app-aanbieders en autofabrikanten over betrouwbaarheid. Europese samenwerking is daarbij cruciaal.

3. Deelmobiliteit

Het gebruik van deelvervoer groeit gestaag: een op de vijf  Nederlanders maakt er inmiddels gebruik van. Vooral deelfietsen zijn populair. Hoewel het aantal deelauto’s iets daalde, neemt het gebruik toe – vooral voor wie minder dan 10.000 km per jaar rijdt. Via het programma Natuurlijk!Deelmobiliteit wordt gewerkt aan kennisdeling, standaardisatie en betere data over gebruik en effecten.

Vrachtverkeer

Waar bestelauto’s in het verleden nauwelijks waren uitgerust met rijhulpsystemen (ADAS), is dat beeld in rap tempo aan het veranderen. In 2023 waren er gemiddeld 2,7 rijhulpsystemen per bestelauto, in 2024 is dat aantal bijna verdubbeld naar 5,0. Die toename komt niet alleen door nieuwe Europese verplichtingen, maar ook doordat het bestelautopark sneller verjongt en steeds vaker wordt geëlektrificeerd.

Vrachtwagens lopen al langer voorop in ADAS-uitrusting. Sinds de eerste meting in 2019 is dit segment koploper. In 2024 ligt het gemiddelde op maar liefst 14,6 systemen per vrachtwagen, een forse stijging ten opzichte van 10,9 in 2023. De relatief jonge leeftijd van bedrijfswagens – 8,8 jaar voor vrachtwagens en 9,1 jaar voor bestelauto’s – maakt het eenvoudiger om technologische vernieuwing te implementeren. Ter vergelijking: personenauto’s in Nederland zijn gemiddeld 11,7 jaar oud.

De inzet van ADAS in vrachtvervoer levert tastbare voordelen op: minder fysieke belasting voor chauffeurs, slimmer rijden en een lager brandstofverbruik. Toch is de adoptie en het gebruik van deze systemen geen vanzelfsprekendheid. Veel partijen – van leasemaatschappijen en verzekeraars tot opleiders en opdrachtgevers – spelen een rol, maar de invloed varieert.

Uiteindelijk ligt de sleutel bij de chauffeur. Zij bepalen of waarschuwingen worden opgevolgd of systemen aan blijven staan. Opleiders en werkgevers kunnen hierop inspelen, maar bijvoorbeeld verzekeraars hebben nu nog weinig invloed. Wellicht verandert dat in de toekomst, bijvoorbeeld als premiekorting wordt gekoppeld aan actief gebruik van rijhulpsystemen. Opdrachtgevers stellen nu wel algemene veiligheidseisen, maar vragen zelden om specifieke ADAS-functionaliteiten.

De groei van rijhulpsystemen in bestel- en vrachtvervoer is dus veelbelovend, maar benut pas echt zijn potentieel als ook gedrag, opleiding en beleid in de keten meebewegen.

Conclusie

De Monitor Smart Mobility laat zien dat Nederland snel digitaliseert op het gebied van mobiliteit. Door slim beleid en samenwerking kunnen kansen benut worden voor een veiliger, duurzamer en beter bereikbaar Nederland.