Met het Innovatieprogramma Verkeer en Vervoer 2026–2030 zet de provincie Noord-Holland een koers uit voor de vernieuwing van mobiliteit en logistiek in een periode van toenemende druk op bereikbaarheid, leefomgeving en infrastructuur. Het programma bouwt voort op eerdere Smart Mobility-initiatieven, maar verbreedt en verdiept deze aanpak door innovatie nadrukkelijk te koppelen aan maatschappelijke opgaven, uitvoerbaarheid en opschaling.

De ambitie is het verbeteren van bereikbaarheid, verkeersveiligheid, gezondheid en robuustheid van het mobiliteitssysteem, terwijl tegelijkertijd de efficiëntie en effectiviteit van de publieke organisatie worden vergroot. Innovatie wordt daarbij niet gezien als doel op zich, maar als middel om concrete problemen in de dagelijkse praktijk van verkeer, vervoer en logistiek aan te pakken.

Vijf samenhangende innovatiethema’s

Het programma is opgebouwd rond vijf innovatiethema’s die gezamenlijk het mobiliteitssysteem bestrijken:

1. Innovatie publieke mobiliteit
   Gericht op toekomstbestendig openbaar vervoer en deelmobiliteit, met aandacht voor toegankelijkheid, betaalbaarheid en nieuwe vervoersconcepten. Denk aan flexibele OV-vormen, betere overstappen en integratie met andere modaliteiten.

2. Innovatie verkeers- en mobiliteitsmanagement
   Dit thema richt zich op slimmer gebruik van bestaande infrastructuur via data, gedragsbeïnvloeding en dynamisch verkeersmanagement. Digitale sturing, realtime informatie en samenwerking tussen wegbeheerders spelen hierin een sleutelrol.

3. Innovatie logistiek
   Voor logistieke professionals is dit een kernonderdeel. Het programma erkent de groeiende impact van goederenvervoer op leefbaarheid en ruimte, en zet in op efficiëntere, duurzamere en beter ingepaste logistiek. Voorbeelden zijn stedelijke logistiek, vervoer over water, bundeling van stromen en emissiearme logistieke concepten.

4. Automatisering van vervoermiddelen en drones
   Hier ligt de focus op de gecontroleerde toepassing van automatisering, van rijhulpsystemen tot autonome voertuigen en drones. Veiligheid, maatschappelijke acceptatie en juridische randvoorwaarden zijn hierbij randvoorwaarden.

5. Connected verkeer, infrastructuur en data
   Dit thema vormt de digitale ruggengraat van het programma. Betrouwbare data, interoperabiliteit en samenwerking tussen publieke en private partijen zijn essentieel om innovaties schaalbaar en effectief te maken.

Van idee naar opschaling: de innovatietrechter

Een belangrijk element is de innovatietrechter, die innovatie structureert van signalering en verkenning tot beproeven, monitoren, valideren en opschalen. Projecten worden niet alleen beoordeeld op technische haalbaarheid, maar ook op maatschappelijke impact, organisatorische inbedding en financiële duurzaamheid. Dit voorkomt pilots zonder vervolg en vergroot de kans dat succesvolle innovaties daadwerkelijk onderdeel worden van regulier beleid en beheer. Voor logistiek en mobiliteit betekent dit dat innovaties niet blijven steken in experimenten, maar gericht worden doorontwikkeld naar toepasbare oplossingen voor bedrijven, wegbeheerders en vervoerders.

Samenwerking als randvoorwaarde

Goederenvervoer is cruciaal voor economie en samenleving en speelt een sleutelrol in de circulaire economie. Toenemende drukte op de weg, zero-emissiezones, de vrachtwagenheffing, digitalisering en grootschalige renovaties zetten het goederenvervoer onder druk, terwijl water en spoor nog onderbenut zijn. De provincie zet daarom in op goederenvervoer over water. Kern van de aanpak is data en digitalisering: het combineren van databronnen tot logistieke modellen die stromen, CO₂-effecten en knelpunten inzichtelijk maken. Zo kunnen stromen worden gebundeld, maatregelen gerichter worden ingezet en logistiek beter in balans komen met bereikbaarheid en leefomgeving.

Het programma benadrukt de samenwerking tussen provincie, gemeenten, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke partners. Innovatie vindt plaats op meerdere schaalniveaus: lokaal en regionaal, maar ook nationaal en Europees. Voor logistieke partijen biedt dit kansen om via pilots en living labs invloed uit te oefenen op beleid, infrastructuur en regelgeving, en om samen met overheden nieuwe concepten te testen.

Betekenis voor professionals

Voor professionals in mobiliteit en logistiek laat het programma zien dat Noord-Holland inzet op praktijkgerichte innovatie met duidelijke randvoorwaarden. Thema’s als zero-emissielogistiek, datagedreven sturing, ketensamenwerking en opschaling van bewezen oplossingen staan centraal. Tegelijkertijd vraagt het programma om actieve betrokkenheid van marktpartijen: wie wil meedoen, moet bereid zijn kennis te delen, te experimenteren en mee te denken over implementatie.

Het Innovatieprogramma Verkeer en Vervoer 2026–2030 markeert daarmee een volgende fase: van losse innovaties naar een samenhangende, opschaalbare aanpak die mobiliteit en logistiek toekomstbestendig moet maken.

Walther Ploos van Amstel.