Starre polyurethaan (PU) schuimen zijn overal: ze isoleren onze huizen en houden onze koelkasten koel. Toch waren de mogelijkheden aan het einde van hun levensduur tot nu toe beperkt tot storten of verbranden, met verlies van waardevolle grondstoffen en extra belasting voor het klimaat.

Het Europese onderzoeksproject CIRCULAR FOAM – Systemic Expansion of Territorial Circular Ecosystems for End-of-Life Foam wilde daar verandering in brengen. Tussen oktober 2021 en september 2025 werkten meer dan 20 partners uit acht Europese landen samen onder coördinatie van Covestro Deutschland AG. Het project werd gefinancierd door het Horizon 2020-programma van de EU en bracht de chemische industrie, afvalverwerking, universiteiten, onderzoeksinstituten en overheden bij elkaar.

Van afval naar grondstof

De centrale vraag: hoe kunnen PU-schuimen uit bouwafval en oude apparaten worden teruggewonnen en gerecycled? Het project leverde veelbelovende antwoorden op. Met smart pyrolyse wisten onderzoekers belangrijke stoffen, zoals amines, terug te winnen. Deze konden opnieuw worden toegepast in koelkasten als hoogwaardige alternatieven voor fossiele grondstoffen. Daarmee is aangetoond dat een gesloten kringloop voor PU-schuimen technisch haalbaar is.

Digitale hulpmiddelen voor transparantie

Ook op het vlak van digitalisering zijn belangrijke stappen gezet. Er werden digitale productpaspoorten ontwikkeld om de materiaalcompositie door de hele waardeketen te volgen, terwijl gevoelige bedrijfsgegevens beschermd blijven. Praktijktests lieten zien dat deze paspoorten concrete voordelen bieden voor inzameling, sortering en recycling.

CIRCULAR FOAM werkte in drie modelregio’s — Noordrijn-Westfalen, Silezië en Amsterdam — die elk in een andere fase van transformatie verkeren. Door industrie, onderzoek en overheid te verbinden, werden flexibele strategieën ontwikkeld voor een regionale circulaire economie die ook in andere Europese regio’s kan worden toegepast.

Milieu- en economische voordelen

Levenscyclusanalyses bevestigden het potentieel: het nieuwe systeemontwerp kan de CO₂-uitstoot aanzienlijk verlagen en de verwerkingskosten reduceren. Door het aantal, de omvang en de locatie van recyclinginstallaties te optimaliseren, liet het project zien hoe een economisch haalbare recyclinginfrastructuur kan worden gerealiseerd.

Een systemische doorbraak

Wat CIRCULAR FOAM bijzonder maakt, is de systemische aanpak. Van afvalinzameling en chemische recycling tot digitale oplossingen en regionale samenwerking: alle puzzelstukken zijn met elkaar verbonden. Het resultaat is een blauwdruk om een problematische afvalstroom om te zetten in een duurzame grondstof.

Meer informatie, achtergrondmateriaal en vijf korte films over de projectresultaten zijn te vinden op www.circular-foam.eu.

Dit project ontving financiering uit het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 van de Europese Unie onder subsidieovereenkomst nr. 101036854.