De gemeente Amsterdam stimuleert transport over water als duurzaam alternatief voor wegvervoer, vooral in het drukke centrum. Dit versterkt het logistieke systeem van de stad en draagt bij aan minder overlast en uitstoot in verkeersluwe gebieden. De meest kansrijke en wenselijke toepassingen voor transport over water zijn bouwlogistiek, afvoer van afval en de bevoorrading van horeca.

Verkenning van nieuwe locaties 

In 2024 is er gewerkt aan het identificeren van nieuwe locaties voor transport over water. Bij het Havenstraatterrein is op basis van nautisch en logistiek advies een uitvraag gedaan voor het vervoer van sloopmateriaal en grond via het water, om de overlast van wegvervoer te vermijden. Nadelen zijn dat vervoer over water duurder kan zijn en meer planning vraagt. Ben je een paar pallets vergeten? Een vrachtwagen kan je daarvoor laten komen, een schip niet. Dat is te duur. En uiteraard heeft bouwlogistiek via water extra infrastructuur nodig, zoals een loswal.

In het Wallengebied is het bevoorradingsproces geanalyseerd, waarbij specifiek gekeken is naar geschikte wateroverslaglocaties en de mogelijkheden voor watergebonden logistiek voor bijvoorbeeld het Universiteitskwartier.

Doorvaarroutes

Intussen werkt de gemeente ook aan een categorisering Vaarwegennetwerk Binnenwater. Door het grootschalige onderhoud aan bruggen en kades en de invoering van maatregelen ter ontlasting van deze bruggen en kades (Zone Zwaar Verkeer 7,5 ton) is er een toenemende vraag naar transport over water. Dit resulteert in een groei van het aantal nautische adviezen dat jaarlijks wordt afgegeven.

De bereikbaarheid van de stad over water staat steeds vaker onder druk staat. Er is behoefte aan een onafhankelijk inzicht in het functioneren van het vaarwegennetwerk en welke uitgangspunten daaraan ten grondslag liggen.

Door een beschrijving van het vaarwegennetwerk en het categoriseren van de vaarwegen op basis van de uitgangspositie (oorspronkelijke aanlegsituatie en -doelstellingen) en de daarbij behorende afspraken en afmetingen legt de gemeente een basis voor de besluiten die nautisch beheerders bij de bereikbaarheid nemen. Zo wordt inzichtelijk wat de consequenties zijn van werkzaamheden en werkmethoden voor een vaarweg of brug, welke alternatieve routes mogelijk zijn en wat dit wil zeggen voor de bereikbaarheid van de stad over water ten einde tot een gefundeerde afweging van belangen te komen.

Integratie van transport over water bij kadeherstel 

Bij de herinrichting van kades, zoals de Kloveniersburgwal, is rekening gehouden met de aanleg van laad- en losvoorzieningen voor watertransport. Dit anticiperend op een toekomstig logistiek systeem dat watertransport ondersteunt en bijdraagt aan de bevoorrading van het verkeersluwe Wallengebied.

Intensivering van afvaltransport over water 

In 2024 is de afvoer van afval via het water in de 9 straatjes verder geïntensiveerd. Inmiddels worden er zes boten per week ingezet voor het inzamelen van afval. Er wordt ook onderzoek gedaan naar nieuwe overslaglocaties die geschikt zijn voor het transport van afval via water, bijvoorbeeld in het Wallengebied en nabij de Raadhuisstraat. Deze innovaties dragen bij aan de verduurzaming van het logistieke systeem in de stad.

Update 29 juni 2025

Alternatieve bevoorrading over water krijgt nieuwe impuls in Amsterdam

Amsterdam zet een volgende stap in het stimuleren van transport over water als alternatief voor zwaar vrachtverkeer in de binnenstad. De grachten zijn hier bij uitstek geschikt voor, en er zijn al verschillende initiatieven gestart, zoals bouwlogistiek, afvalinzameling en pilots met horecabevoorrading. De gemeente wil nu samen met marktpartijen versnellen en belemmeringen wegnemen.

Een actueel verzoek van een transportvaartrederij om op tien locaties in de binnenstad goederen te lossen, maakt duidelijk waar knelpunten liggen. Op deze locaties gelden venstertijden: tussen 10:00 en 20:00 uur mag er niet worden geladen of gelost. Omdat nachtelijke bevoorrading vanwege geluidshinder niet wenselijk is, blijven er nauwelijks rendabele tijdvakken over. Dit maakt het lastig om te investeren in elektrische vaartuigen en een rendabel systeem te ontwikkelen.

Tegelijkertijd toont het systeem Digitale Gracht aan dat veel loslocaties na 10:00 uur nauwelijks worden benut. Daarom wil het college op de tien aangevraagde locaties de venstertijden mogelijk loslaten, mits dit zorgvuldig wordt afgewogen met belangen van omwonenden, ondernemers en passagiersvaart.

De aanpak wordt meegenomen in het nieuwe vaarbeleid. Zo wil het college transport over water een serieuze kans geven als duurzaam alternatief in de stedelijke logistiek.

Bron: gemeente Amsterdam

Lees ook: Wat heeft Amsterdam Vaart! geleerd over stadslogistiek over water?

Lees ook: Vervoer over water bij gebiedsontwikkeling Havenstraatterrein Amsterdam