Wouter Fortuyn

Als je iets verder van de ontwikkelingen in Nederland af staat, en af en toe over een aantal belangrijke gebeurtenissen hoort, dan vallen een paar interessante details op. Ik zou het een déjà vu willen noemen. Ten tijde van de moord op Fortuyn woonde ik nog in Nederland. Sindsdien is er veel veranderd.

Wouter Bos hoorde toen bij het establishment en had net als de meeste anderen felle kritiek op de figuur van Fortuyn. Nu denk ik dat hij toch heel wat van Pim’s visie heeft overgenomen.
De gelijkenis van nu en toen betreft natuurlijk vooral de ABN Amro case. De overeenkomsten zie ik als volgt:

Destijds was Fortuyn de eerste en enige die alle taboes overboord zette en de Nederlandse cultuur wilde redden van de ondergang door overstroming die de jarenlange immigratie teweeg had gebracht. Nederlandse waarden moesten weer terug op de agenda komen.

Het waren een aantal felle jaren, waar Fortuyn en zijn gedachtegoed eerst met de grond gelijk werd gemaakt en later toch wel de samenleving heeft veranderd. Nederland is na Fortuyn nooit meer hetzelfde geweest.
Een jaar geleden werd ABN Amro, DE (tweede) Nederlandse Bank overgenomen door een buitenlands consortium. Iedereen sprak schande. Vanaf een afstand – en met de kennis die ik de afgelopen decennia van ABN had opgedaan – begreep ik de ontwikkeling wel. Ik heb er al over geschreven.

Nu komt echter de parallel met de periode van Fortuyn. Ook nu reageert Nederland weer te laat. Ze laten een bank overnemen door buitenlanders, maar kunnen het eigenlijk niet verteren. JA, had je maar op moeten letten, denk ik dan. Je verspeelt wat je hebt, juist door het ontbreken van een sterke cultuur – Net als destijds. Ik lees dat men het ABN merk veel sterker vind dat Fortis. Beide zijn nu niets meer waard, maar het ABN merk, stelde uiteindelijk toch niet zoveel voor, anders waren ze nu sponsor geweest van de Formule 1, en niet ING.

Kortom, te lang gewacht, je weer laten overnemen door een sterkere cultuur en pas als het te laat is wordt er ingegrepen. Er is nog niet het laatste gezegd over de nieuwe Ambtenaren Bank Nederland, maar er komt nog voldoende, lijkt me.

Laat het voor de cultuur-kenners een les zijn. De Nederlandse cultuur is continue een probleem. Net als binnen bedrijven. En dat komt in eerste instantie door de business. Tot nu toe heeft men de relatie tussen business en cultuur nooit onderzocht.
Ik heb er twee boeken over geschreven en voor mij is het logisch wat er in Nederland gebeurt (en wat er binnen bedrijven fout gaat op dat vlak). We hebben een open-economie (business) en nemen daardoor ook alles aan van anderen.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Josien Hofs
Wat een merkwaardige vergelijking. Ik heb niet de indruk dat de Nederlandse cultuur (voor zover die al duidelijk te omschrijven zou zijn - cultuur is nl. ook een voortdurend veranderend iets) is overgenomen door een sterkere cultuur, dus waar komt het idee vandaan dat we "te laat" zijn en waarmee zijn we dan te laat? En wie zijn de "ze" die een Nederlandse bank over laten nemen door buitenlanders?
Noem man en paard, dan kun je ook een scherpe analyse maken. En wat is dan eigenlijk precies het probleem met de cultuur? Kortom, deze column is me iets te veel borrelpraat!
Hans Bool
Beste Josien,

De snelheid van de column heeft de nauwkeurigheid inderdaad nadelig beïnvloed, daarin heb je gelijk. Ik houd me al jaren bezig met cultuur, en veronderstel bij het schrijven vaak de nodige voorkennis.

Ik zie drie punten van bezwaar die ik hieronder nader zal uitwerken.
1. Te laat, “ze,” over laten nemen, etc...
De parallel van Pim toen en Wouter nu heeft te maken met veranderingen. Deze vinden pas plaats als er grote mate van ongenoegen is. Zonder ongenoegen komen veranderingen niet op gang. Het ongenoegen van destijds legde voor Pim Fortuyn de rode loper uit. Of ik hier nog duidelijker over moet zijn vraag ik me af. Iedereen weet wat er toen gebeurde en wat de essentie was.

Nu “was” er wederom sprake van ongenoegen. Vorig jaar werd de ABN –een van de symbolen zie van de Nederlandse cultuur (zie een andere column op MS: Hoe ziek kan een cultuur zijn) – overgenomen door Fortis. Fortis komt uit België. ING heeft een Belgische bestuurder, echter een overname door een Belgische bank is een gevoelige zaak. Echter men (o.a. Wellink) ging er schoorvoetend mee akkoord. Duidelijker over MEN kan ik niet zijn, want dat zijn we allen, het product van onze cultuur. Toen de mogelijkheid er kwam om ABN terug te halen, werd die aangepakt. Er werd ook een mooi heroïsch verhaal bij verteld. (wat er achter de schermen gebeurd is, komen we nog wel te weten, wie de echte leiders waren van deze operatie - Lees op het internet, b.v: "de wraak van Wellink").

2. Overgenomen door een sterkere cultuur
Fortis was misschien niet sterker qua cultuur, maar kreeg het toch voor elkaar om twee vrienden te vinden die ABN klein wilde hakken. Gezamenlijk waren ze sterker dan ABN. Destijds in de tijd van Fortuyn kwamen de Nederlandse waarden in de verdrukking door een soortgelijk proces door “overname” van een sterke cultuur. De Marokkaanse (om even man en paard te noemen) cultuur is namelijk veel sterker, net als de Spaanse cultuur dat is. De Nederlandse cultuur is zwak, open en gevoelig voor allerlei invloeden.

<i>Een Voorbeeld: Als er tien mensen in een vergadering zitten en 1 van hen is een buitenlander schakelen we over op het Engels. Denk je dat ze dat in Spanje ook doen? vervolgens begrijpt niemand meer wat er afgesproken is, we denken dat we de taal net zo machtig zijn als onze moedertaal en dan vragen we ons af, waarom het Engels is gekozen...</i>

3. Probleem van de Nederlandse cultuur
Het probleem met de Nederlandse cultuur is dat die geen duidelijke identiteit heeft. Als Maxima – de Argentijnse vrouw van de Nederlandse Alexander – dat roept is het land te klein. Maar zij heeft er als "geintegreerde buitenstaander" misschien toch wel zicht op. Jammer dat ze zo diplomatiek moet blijven.

Ten tijde van Fortuyn kwamen we erachter dat de zogenaamde Nederlandse tolerantie niet meer bleek dan louter onverschilligheid. Men wist gewoon niet dat men in actie kon komen.

Nederlanders willen alles “goedkoop,” voor een dubbeltje op de eerste rang. De kerzijde is een hoop slechte kwaliteit die je naar binnen haalt. Kijk maar naar Icesave, Nederlanders stonden voorop.

Dit gaat over men, over mensen en de Nederlanders in het algemeen. Dat ligt gevoelig, maar over cultuur kan je best wat zeggen, zo moeilijk is het niet. Het levert wel altijd discussies op. Die zijn goed binnen bedrijven om na te gaan wat men nu echt belangrijk vindt.

Meer over Overheid