Wat wilt u: wijn of bier?

Bedrijfscultuur heeft vaak een mythische klank. Het is een moeilijk te vatten term en vaak het domein van gespecialiseerde organisatieadviseurs die er iets verstandigs over (kunnen) zeggen. Zelfstandige cultuurprojecten gaan dan ook nog al eens de fout in doordat cultuur als iets bijzonders wordt opgevat, maar vooral ook omdat het cultuurproject als geïsoleerd onderwerp opgenomen wordt. Voor wijzigingen in de business is voldoende geld en aandacht gereserveerd, het cultuurproject is vaak een sluitpost, “dat ook nog moet gebeuren.”

Zo bijzonder is cultuur echter niet. Het is namelijk – heel eenvoudig – een bijproduct; de cultuur van een organisatie is een afgeleide van het type bedrijf of bedrijfsproces. Zo heeft een bierbrouwerij een andere bedrijfscultuur dan een wijnproducent.

En wat bent u zelf: een bierdrinker of een wijndrinker?

Na even nadenken zegt u waarschijnlijk … “ik ben toch eerder een wijndrinker.” De bierverkopen schijnen de laatste jaren minder sterk te stijgen dan de wijnverkopen. Naast bier en wijn zijn er natuurlijk diegenen die zich onthouden van alcoholische dranken of anderen die een derde optie verkiezen.

Nog waarschijnlijker is het dat u zegt: dat hang af van de situatie.

Uw drankvoorkeur heeft te maken met (uw persoonlijke) cultuur. Wijndrinkers zijn anders dan bierdrinkers. Wijn heeft in het algemeen iets meer te maken met exclusiviteit ingebracht door zaken als de oogst (het wijnjaar), de locatie en de “oplage.” Bier is in principe een massaproduct dat gedifferentieerd wordt door verschillen in het brouwproces en de ingrediënten.

Echter deze typische verschillen zijn niet meer dan stereotypisch: weinigen zullen zich vereenzelvigen met het etiket bier- of wijndrinker.

Het hangt dus af van de situatie. Als u op het strand zit of ligt drinkt u liever een ijskoud biertje, na het sporten is wijn ook nog te zwaar, maar voor een etentje met vrienden waar u rustig de tijd voor neemt, haalt u waarschijnlijk een fles uit de kelder.

Zo is het ook met cultuur. Cultuur is afhankelijk van wat het bedrijf als geheel doet, of wat er op een afdeling gebeurt. Als men die cultuur niet vind “aansluiten,” zal moet moeten onderzoeken wat het probleem is met de activiteiten die er plaats vinden, alvorens men het probleem neerlegt bij “hoe mensen werken…” en een onvoldoende resultaat. Dit laatste is vaak een trigger om de cultuur onder de loep te nemen.

Een succesvol cultuurproject begint bij het besef dat cultuur en business onafscheidelijk zijn. Als dat besef er is zal een geïsoleerd cultuur project, integraal opgenomen worden bij de business. Het probleem is dat cultuur vooral “zachte” eigenschappen heeft en de business vooral gericht is op de “harde” kant en vraagt aanvullende competenties van een (project) organisatie, op het moment dat beiden vormgegeven moeten worden, of een herontwerp behoeven.

Maar ook al hangt de voorkeur vaak af van de situatie, veel mensen zullen meer geneigd zijn om of wijn dan wel om bier te verkiezen. Zo zal ook niet elke cultuurverandering mogelijk zijn. De cultuur van een wijnmaker past nu eenmaal niet bij die van een bierbrouwer.

Hans Bool