De invoering van zero-emissiezones in Nederlandse steden verloopt volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat “rustig en stabiel”. Dat blijkt uit de vijfde twee­maandelijkse monitoringsbrief over de gevolgen voor ondernemers. De cijfers over de periode augustus, september en oktober 2025 laten zien dat inmiddels tussen de 96,5% en 99,8% van alle bestel- en vrachtautopassages in ZE-zones voldoet aan de toelatingseisen. Tel daar de geldige ontheffingen bij op en de feitelijke naleving ligt nog hoger.

Sinds juli 2025 is in de meeste gemeenten de waarschuwingsfase voorbij en wordt actief gehandhaafd. Door lokale verschillen (in zonegrootte, inrichting en handhavingsaanpak) zijn de boetecijfers niet één-op-één vergelijkbaar. Wel is de algemene trend duidelijk: steeds minder ondernemers rijden met de meest vervuilende voertuigen de stad in.

Ontheffingen: veel aanvragen, hoge toekenningsgraad

Een belangrijk vangnet voor ondernemers is het Centraal Loket Ontheffingen, dat sinds 1 juli 2024 operationeel is. Tot en met oktober 2025 zijn daar 5.586 aanvragen voor langdurige ontheffingen ingediend. Maar liefst 89% van de afgehandelde aanvragen is toegekend. Slechts 2% werd afgewezen; 7% bleef buiten behandeling.

De meeste ontheffingen zijn aangevraagd voor:

• Particulier gebruik van bedrijfs- en vrachtauto’s (50%);

• Voertuigen die emissieloos (nog) niet verkrijgbaar zijn (13%);

• Voertuigen die zijn aangepast vanwege een handicap (9%);

• Bedrijfseconomische omstandigheden (9%);

• Hardheidsclausules (8%).

Ook het aantal dagontheffingen stijgt sterk, vooral sinds de actieve handhaving. Dat bevestigt dat veel ondernemers in een overgangsfase zitten waarin flexibiliteit essentieel blijft.

De website OpwegnaarZES.nl laat zien dat de informatiebehoefte langzaam afneemt. Zowel het aantal bezoekers als het aantal vragen per e-mail en via de chatbot is sinds begin 2025 gestaag gedaald. Dat wijst erop dat de regelgeving bekender wordt en beter landt in de praktijk.

Geen stop op ZE-zones, wel bijsturen waar nodig

De zogeheten motie-Heutink, waarin werd gevraagd om geen nieuwe ZE-zones toe te staan zolang het systeem niet goed functioneert, is door het kabinet feitelijk terzijde gelegd. Volgens de staatssecretaris werkt het systeem naar behoren en ligt de bevoegdheid voor invoering bij de gemeenten zelf.

Per 1 januari 2026 krijgen ontheffingen voor netcongestie en bedrijfseconomische omstandigheden een landelijke geldigheid. Ook wordt dan een nieuw verkeersbord voor milieuzones en ZE-zones ingevoerd om verwarring langs de weg te voorkomen. Eind 2025 start een landelijke publiekscampagne.

Conclusie voor de logistieke sector

De monitor bevestigt volgens het ministerie dat de praktijk zich snel aanpast aan de zero-emissiezones. De naleving is hoog, de overgang verloopt relatief beheerst en het landelijke ontheffingenstelsel blijkt cruciaal voor maatwerk. Tegelijkertijd blijft de druk op ondernemers groot door netcongestie, investeringskosten en leveringsproblemen van voertuigen. De komende jaren worden beslissend voor structurele opschaling naar volledig emissievrij stadslogistiek.

Bron: Ministerie IenW

Lees ook: Kopen we in 2030 30% nieuwe elektrische vrachtwagens?