Powerpoint, het is net een slaappil.

Columns

Hoe vaak ziet u een inspirerende powerpoint presentatie? Hoe vaak hoort u een inspirerende spreker? Presenteren, dat doen de meeste mensen met behulp van Powerpoint. Dat werkt voor geen meter. Het is slaapverwekkend en verbijsterend ineffectief. Het is eigenlijk net een slaappil!

In de voorbereiding verprutsen mensen enorm veel tijd met het maken van veel te veel sheets met veel te veel tekst. Dit lijkt namelijk op werken. Het is ook begrijpelijk dat mensen zich achter Powerpoint verschuilen, want velen van ons hebben meer angst voor presenteren dan voor de dood. Ja, hier is onderzoek naar gedaan.

Door een Powerpoint presentatie verspeel je een groot deel van je mogelijke geloofwaardigheid. Ja, hier is ook onderzoek naar gedaan. Powerpoint helpt je niet tijdens je presentatie, het hindert je. Het leidt af. We komen voor mooie, echte verhalen, die we ons voor kunnen stellen. Als we het ons niet voor kunnen stellen, letterlijk voor ons uitgebeeld zien, dan begrijpen we er niets van. Dat uitbeelden, dat moet de spreker doen, met handen en voeten, met klankwendingen en met zijn of haar motoriek.

Door de volgorde van je sheets zit je muurvast tijdens je presentatie. Of je gaat springen tussen je sheets, of je slaat er een paar over omdat je in tijdnood komt. Lang leve de chaos. En leest u wel eens op uw computerscherm terwijl u een telefoongesprek voert? Dat gaat niet. Ook dit is in onderzoek aangetoond. Mensen die uw sheets lezen, die luisteren niet naar u. Zou dat de bedoeling zijn?

Ik val bovendien altijd in slaap in zo’n gruwelijk half duister zaaltje met een zachtruisende beamer en een angstige spreker achter een laptop. Powerpoint is ideaal voor een plaatje of een grafiekje. Verder is het niet geschikt. Maar als u Powerpoint gelovige of verslaafde bent, als u zeker weet dat het zo moet, dan wil ik u niet overtuigen. Als u interesse heeft in alternatieven, lees dan verder.

Allereerst kunt u ook uitstekend gewoon uit uw hoofd presenteren. Dat is veel minder moeilijk dan u denkt. Vertel uw verhaal maar eens thuis aan de keukentafel. Dat lukt u vast wel in begrijpelijke, eenvoudige woorden. Zo informeert u uw naasten immers altijd. En ze kwekken er lekker doorheen, ze stellen vragen en maken grappen. Uw keukentafel-presentatie is misschien zelfs wel gezellig. Dat is helemaal goed. Zo moet het straks ook, of beschouwt u uw publiek als een bedreiging, als de vijand? Dan gaat het niet werken!

Eerst zorgt u ervoor dat het veilig en gezellig is voor uzelf en voor uw publiek. Anders luistert er niemand. Als het onveilig is, dan wil ik weg. Is het ook niet veilig voor u, dan ruikt uw publiek dat letterlijk dankzij uw angstferomonen. Dankzij de spiegelneuronen van uw luisteraars nemen ze uw niet ontspannen lichaamstaal nog over ook. U krijgt dat weer één op één terug van de zaal en een negatieve spiraal is bijna niet meer te keren. Hoe verknolt u uw presentatie? Gebruik flink Powerpoint.

Kan het ook anders? U op uw gemak, de luisteraars op hun gemak en ze gaan nog luisteren ook.

Stappenplan in de vorm van 7 tips

  1. Zodra u een uitnodiging voor een presentatie op zak heeft maakt u een mindmap met in het midden uw kernboodschap en hier rondom associatief geschreven wat er allemaal speelt over uw kernboodschap. Bijvoorbeeld: probleem, analyse, oplossing, of verleden, heden toekomst. Dit alles in steekwoorden.
  2. Kort voor uw presentatie maakt u nog een mindmap met opnieuw uw kernboodschap en er om heen in steekwoorden de toelichting.(Deze twee mindmaps moeten ongeveer gelijk zijn, anders nog even een derde en een vierde maken.)
  3. Heel kort voor uw presentatie doet u een flinke, fysieke warming up, Toevallig doen professionele toneelspelers dat meestal ook en waarom zou u het zoveel beter kunnen? U zingt uw stem lekker warm en u loopt het podium op met de glimlach van een boer die geen kiespijn meer heeft.
  4. Bij uw presentatie begint u met een leuk, warm verhaaltje over uw kinderen, uw kippen of over de hond van de buren om even het ijs te breken. Een pareltje waardoor een leuke, constructieve sfeer ontstaat.
  5. Daarna komt u met uw kernboodschap.
  6. Deze gaat u vervolgens toelichten.
  7. Er is alle tijd voor vragen aan en van uw publiek.

U sluit af met een samenvatting en opnieuw uw kernboodschap.
Begin en eind zijn hetzelfde: uw kernboodschap. De tussenliggende toelichting en bewijsvoering mag men best vergeten, als men uw kernboodschap maar onthoudt. Voorbereidingstijd: misschien maar 2 mindmaps x 5 minuten en de presentatie zelf duurt ook een kwartiertje. Door de enorme tijdwinst in uw voorbereiding heeft u tijd voor een wandeling in de natuur, een duik in een zwembad, of een run over de Erasmusbrug, waardoor u fris en alert uw publiek kunt toespreken.

De enorme tijdwinst tijdens uw presentatie kunt u goed gebruiken voor wat gezellige extra ontmoetingen met uw publiek. De totale winst van deze werkwijze is gigantisch. Veel minder voorbereiding en stress, geen saaie verhalen meer, een hogere geloofwaardigheid, veel interactie en een verhaal dat beter aansluit bij uw publiek.

Ja, hier is onderzoek naar gedaan.
Kunt u dit leren? Jazeker.

Hartelijke groet,

Roeland Schweitzer
www.speechen.nl

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jacco
Een mindmap is inderdaad goed om te starten.

Er is wel een alternatief voor powerpoint die je in staat stelt om je mindmap als basis voor je presentatie te houden, namelijk Prezi.

Presentaties kunnen namelijk wel heel mooi ondersteund worden door plaatjes, foto's, geluid en film. Met Prezi kan je dit heel mooi doen.

Dus mensen die zich wel kunnen vinden in dit artikel, zouden hier ook eens naar kunnen kijken. Een ding moet je echter niet doen en dat is je powerpoint presentatie in Prezi maken, want dan blijft 'ie net zo slaapverwekkend. Doe het anders. Doe het bijvoorbeeld zo:

Maak je mindmap
Vind er plaatjes, film etc bij
Speel met je ideeen en je mindmap
Merk dat je creativiteit wordt gestimuleerd
Klaar!
Jos Steynebrugh
Héééélemaal oneens

Ik heb God-weet-hoeveel presentaties gegeven in mijn leven. De meeste met Powerpoint. Er was er niet één bij waar mensen bij in slaap vielen. With a little help of my friends zeiden de Beatles. Yes, Powerpoint dus, PP voor vrienden. Daar zit mijn eerste bezwaar: alcohol is niet slecht voor de mens, waar wèl wat mensen er eventueel ermee doen. Hetzelfde geldt voor PP. Toegegeven: er zijn weinig begenadigde sprekers. Maar zelfs die (of misschien juist wel die) kunnen voordeel hebben met PP.

Er zijn héél veel voordelen.
Eerstens helpt het ZELF in elkaar zetten van een presentatie je om je spullen op een rijtje te krijgen. Vooral als het gecompliceerde zaken betreft kan een beeld meer zeggen dan 1000 woorden. En daar hebben we het eerste voordeel van PP: modulaire opbouw.

Tip: Laat een complex onderdeel stukje voor stukje ontstaan op het scherm.
Dat geeft direct zeer veel inzicht

Beweging
Er zijn een hele reeks bewegingen mogelijk in PP. En als er nou IETS is dat je woorden kunnen zichtbaar maken is het wel beweging.

Tip: onderstreep met bewegingen

Jumping
Gebruik dan toch die hyperlinks. Hyper-watte? Hyperlinks. Daarmee kun je naar believen springen van je hoofdmenu naar onderwerpen etc. zoals dat in de presentatie wenselijk blijkt. Als dat moeilijk blijkt te zijn, deugt de presentatie inhoudelijk niet.

Tip: Niet vergeten op elke pagina een “retourtje menu” te zetten.

Een van de standaard fouten die ik zie is het geschikt maken van een PPP voor een hand-out. Maar dat is een totaal andere wereld. De hand-out moet compleet zijn. En een goede PP is niet compleet, sterker nog: hij moet cryptisch zijn, anders kan je je verhaal beter per email sturen. Een PP-plaatje moet intrigerend incompleet zijn. Het verhaal is het communicerend bindmiddel.

Tip: maak je plaatjes cryptisch, zodat er wat te raden of denken valt.

Humor. Een van de gevaarlijke dingen. Als je zelf ECHT humor hebt, werk dan met krankzinnige overdrijvingen of . . . met 180 graden het omgekeerde. Dat geeft spanning, lachsalvo’s en . . . je hebt de critici en criticasters in de hoek waar je antwoord op de loer ligt. Maar vergeet nooit dat humor een tweesnijdend zwaard is. Als je de lachers op je hand hebt, worden de citroenen zuurder.

Tip: werk alleen met humor als dat in huis hebt.

Veel mensen voelen aan alle kanten het zweet uitbreken naarmate D-day van de presentatie dichterbij komt. Dat is nou echt nergens voor nodig. Jij hebt, als het goed is, zeer goed nagedacht over het onderwerp en kan dus redelijke vragen beantwoorden. Maar je bent niet God of helderziend. Durf gewoon te zeggen: “Die zoeken we op”.

Tip: ontspan!!! JIJ bent de expert op dat moment en als dat niet zo is? Niet speechen.

Maar zelfs als je “Speechen.nl” heet kan PP nog steeds helpen een pakkend verhaal te ondersteunen en nòg pakkender te maken. Of niet soms?

Groet,
Jos Steynebrugh
Marketing & Innovatie Consulent
Bert Overbeek
Pro-lid
Mee eens, hoor, Jos. Zeker uit de nieuwe PP is veel moois te halen. Wel zie je vaak dat slechte sprekers PP gebruiken om hun beperking te camoufleren. Maar dat ligt niet aan PP. Ik zou zeggen: maak een goed en fris gebruik van PP dan kom je wel ergens.
Martin Reddemann
wat je ook zou kunnen doen.....

je presentatie tekenen, ter plekke.

ik heb dat in allerlei rollen gedaan, en het voordeel daarvan is dat je interactief te werk kunt gaan - invallen die ontstaan door reacties uit het publiek krijgen invloed op het verhaal - expert ben je ook bij de gratie van een publiek dat je zover krijgt de eigen kennis in te zetten om het verhaal sterker te maken.

nee, klopt - eigenlijk is het dan geen presentatie meer, maar een aanleiding om met elkaar een onderwerp verder te ontwikkelen (waar jij als "presentator" blijkbaar een interessante invalshoek voor hebt te bieden!) - niet alleen jou kennis te dumpen maar de kennis van jou en de zaal beschikbaar te krijgen.

een presentatie tekenen, ter plekke, is dan de kennis presenteren van allen die deelnemen aan het debat -
- een presentatie 2.0.
Frank Bastiaanse
Powerpoint, flipovers etc. zijn er om het verhaal/de presentatie te ondersteunen (niet om te maken).
Helaas zie je dat powerpoint benut wordt als de presentatie.. het hulpmiddel krijgt dan de regie. De tekst van de powerpoint wordt bijvoorbeeld lettelijk 'opgelezen'. Killing: als toehoorder ben je dan ook direct verdacht als analfabeet (altthans dat komt dan bij mij zo over).

Kern van de boodschap die ik lees is (en met reacties): denk na over je boodschap voor jouw specifieke doelgroep, bedenk een lijn, denk na over de hulpmiddelen die je daarbij van dienst kunnen zijn (en dat is dus niet automatisch powerpoint) en benut vooral de interactie met de groep waarvoor je actief bent.

De Tour-de-France wordt immers niet gewonnen door de rijder met de mooiste, lichtste fiets maar door de beste rijder die ook in allerlei ander opzichten zijn omgeving en tools benut.

Goede tip trouwens om een 'warming-up' te doen. Ik heb zelf ook gemerkt dat dat werkt: je lijf en geest even opwarmen voor je moet presteren.
Erik van de Nadort
Met de software MindManager van Mindjet maak je overigens mindmaps die ook prima te presenteren zijn. Er is een presentatiemodus die je in staat stelt stap voor stap door de mindmap te gaan, terwijl je flexibel blijft.
Gert Jan
Ik geniet ook enorm van de presentaties zonder powerpoint, zoals bij TED.
bijvoorbeeld: http://www.ted.com/talks/lang/eng/eric_mead_the_magic_of_the_placebo.html
Nico Viergever
Pro-lid
A fool with a tool is still a fool.

Als je niet kunt presenteren zonder, dan kan je het ook niet met tools. PP, MindMap, etc, het maakt niet uit, het zijn tools. Niet meer en niet minder.
Het is alleen jammer dat mensen denken dat ze met een tool ineens wel kunnen presenteren. Met de beschreven gevolgen.

Zelf zit ik overigens op Martin's lijn.
Rob Overgaauw
Goed stuk, helemaal eens dat de kunst van de retoriek, het gesproken authentieke verhaal het by far wint van het opdreunen en mechanistisch afwerken van powerpoint slides. Er is echter een ding wat ik mis en dat is de behoefte van het publiek om iets tastbaars mee naar huis te kunnen nemen. We weten allemaal dat in een zaal met toehoorders er vrijwel altijd gevraagd wordt of ze moeten meeschrijven of dat de slides als handout beschikbaar worden gesteld. Ben benieuwd of je daar ook een oplossing voor hebt.
Jos Steynebrugh
@Rob,

goeie slides zijn compact, cryptisch en kunnen 100% het tegendeel van de gesproken tekst bevatten (humor, aandacht, overdrijving etc). Daarmee zijn slides TOTAAL ongeschikt als handout.

Als je op de slides méér informatie zet om deze als handout geschikt te maken, vallen mensen in slaap bij je speech of voordracht. Niet doen dus.

Wat je wèl als handout kunt geven is de slides PLUS de notitiepagina's die je voor jezelf maakt. Dat is een tweesnijdend zwaard: je hebt zelf een stevige ruggesteun bij de presentatie en je hoeveelheid extra werk is minimaal.

Groet
Jos Steynebrugh
Sander Reijn
Bedankt voor de tips. Zowel in het artikel als de reacties, waardevol!

Grootste valkuil is m.i. dat er een collectieve gedachte is dat het de software is (PowerPoint, Keynote) die de presentatie slecht of saai maakt. De titel van dit artikel wekt ook die suggestie.

Het is de spreker die contact moet maken met zijn of haar publiek. Het is de spreker die de keuze maakt of daar hulpmiddelen bij worden ingezet en op welke wijze.

Waar ik voor wil waken is dat sprekers tools gaan gebruiken en daarmee denken dat ze een interessante presentatie brengen. Daar is meer voor nodig dan een hulpmiddel als een Mindmap, Prezi of PowerPoint (Keynote). Al deze programma’s zijn ogenschijnlijk eenvoudig en heb je voor je gevoel zo onder de knie (...)



Hartelijks,

Sander Reijn

Meer over Presentatie