De Doomloop van regelgeving en systeemdwang moet doorbroken worden. Daar is iedereen het over eens, maar ‘Hoe dan?’ Want ‘het is zo complex’. Een stoutmoedig en creatief voorstel is nodig.
In onze kennisbank Complexiteit versus Eenvoud vindt u er het volgende over: Zet een handvol slimmeriken bij elkaar. Streef naar co-creatie met uitvoerders en gebruikers. Die moeten er moeiteloos mee kunnen werken. En kom met een voorstel gebaseerd op eenvoud en uitvoerbaarheid. Dan zal je eens zien!
Het vraagt lef en vastberadenheid maar het kan!
Inderdaad het kan, nu al ligt er een voorstel van één slimmerik: Annemarie van Gaal. In de Telegraaf, dd 10-09-23 komt ze met een aanpak die in mijn ogen hoog scoort: ’Hef alle toeslagen op om werken lonend te maken’
We willen naar eenvoud een uitvoerbaarheid. We roepen van alles over de herinrichting van bestuur en uitvoering. Het is nu of nooit. Annemarie van Gaal geeft in haar column een flinke duw in de goede richting: Het hele toeslagenstelsel moet op de helling. Maak het simpel, transparant en uitvoerbaar! Bereik met minder geld meer, veel meer!
“In het coalitieakkoord stond nog dat dit kabinet de ambitie had om het toeslagencircus af te schaffen. Dat leek goed nieuws, maar ditzelfde nu demissionaire kabinet heeft er niets aan gedaan…..”
Hoe dan wel?
Hier volgt de kern uit de column van Annemarie van Gaal.
Schaf het Toeslagencircus af
“Ten eerste geef mensen die echt niet kúnnen werken een royalere uitkering waar ze van rond kunnen komen zodat ze niet meer met afhankelijk zijn van het ingewikkelde toeslagencircus met alle risico’s van dien. Kost hetzelfde, maar geeft minder stress en kans op fouten voor de mensen die we juist zouden moeten ontzorgen.
En stel dat we het toeslagencircus voor alle anderen nu eens over een totaal andere boeg gooien? Een boeg waarbij werken gestimuleerd wordt in plaats van lanterfanten.
Stel we heffen álle toeslagen op, inclusief de kindertoeslag, het kindgebonden budget en de zorg- en huurtoeslag en vervangen alles door één toeslag die afhankelijk is van het aantal gewerkte uren. Het principe dat je een toeslag krijgt omdat je niet werkt, veranderen we in een toeslag die je krijgt omdat je werkt.
Bijvoorbeeld 10 euro per gewerkt uur voor werknemers met lage lonen en iets minder voor de werknemers met middenlonen. Dus als je 20 uur per week werkt voor een laag loon, dan krijg je een toeslag van 840 euro in de maand. Als je fulltime werkt met een laag loon krijg je 1680 euro per maand erbij. Klinkt als veel geld, maar het is minder dan we nu vanuit de Belastingdienst aan toeslagen betalen.
Stop het rondpompen en geregel
Duizenden werknemers bij de Belastingdienst en de Sociale Verzekeringsbank kunnen nuttiger werk gaan doen dan het rondpompen van toeslagen en het regelen van alle naheffingen, boetes en verrekeningen.
Vele honderden miljoenen euro’s aan uitvoeringskosten worden bespaard. Zwartwerken wordt ook veel minder aantrekkelijk, want je kunt beter als schoonmaker voor een gerenommeerd schoonmaakbedrijf aan de slag gaan dan naast je uitkering zwart schoon te maken.
We krijgen een beter draaiende economie met veel meer inkomsten aan vennootschapsbelasting voor ons land en met meer talent dat boven komt drijven. We gaan enorm besparen op bijstandsuitkeringen en er komt ruimte op de woningmarkt omdat we minder arbeidsmigranten nodig hebben die allemaal woningen bezetten.”
Tot zover Annemarie van Gaal
‘Ja maar het ligt veel complexer. Dit kan echt niet!’ Ik hoor het allerlei kritikasters al zeggen. Ik denk eerder: misschien kan het nog eenvoudiger en transparanter.
Ik hoop dat politici dit idee oppikken. Het past naadloos in de politieke voornemens van ‘herinrichting van bestuur en uitvoering’ en ‘het toeslagencircus afschaffen’. Maar dit idee gaat verder dan allerlei ronkende teksten en mooie voornemens.
Het gaat in op de hamvraag 'HOE kunnen we het probleem concreet aanpakken en oplossen'. Kan zoiets ook op andere gebieden. Natuurlijk. De les is telkens: "Pak de essentie en houd het simpel en goed uitvoerbaar."
Kortom: 'Willen we een nieuwe bestuurscultuur? Opruimen die dossiers! Ik weet zeker dat er veel meer concrete ideeën circuleren ook over de aanpak van de woningcrisis, de aardgascrisis in Groningen, de zorg, het onderwijs of de toeslagen affaire. Heeft u een idee, laat van u horen. We publiceren het graag.
Gerelateerde artikelen
Naar een verbindende overheidsrol
Dirk-Jan de Bruijn
Regelzucht en systeemdwang maken de publieke sector kapot
Willem Mastenbroek
De DOOMLOOP van falende uitvoering van publieke organisaties
Willem Mastenbroek
Onmachtige toeslagambtenaren
Jaap van 't Hek
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Dat wordt dan politiek wel heel lastig haalbaar.
En dat is precies de reden waarom we maar in deze toeslagen ellende blijven hangen.....
fundamenteel herdenken obv eenvoudige principes is de ENIGE route!
Natuurlijk is ons toeslagencircus een gedrocht. Maar wel een die uit de beste bedoelingen geboren is, want we proberen mensen in onze hyper geïndividualiseerde samenleving enige bestaanszekerheid te geven. En het plan van Van Gaal heeft tal van onrechtvaardige neveneffecten. Een hoge uitkering voor mensen die echt niet kunnen werken (wanneer dat het geval is, laat ik even lopen) en verder geen toeslagen meer, betekent dat mensen zonder kinderen dus blijkbaar hetzelfde bedrag krijgen als mensen met grote gezinnen. Ouders die een scholingstraject volgen of een baan nemen, krijgen net zo min geld voor kinderopvang als ouders die thuis op de krent blijven zitten. Want de kosten voor kinderopvang per uur zijn voor grote groepen hoger dan het loon dat verdiend wordt.
Gevolgen zijn dat armoede nog erfelijker wordt dan het nu al is en dat goede bedoelingen van individuen om iets aan zijn of haar persoonlijke situatie te doen, in de kiem worden gesmoord.
Moeten toeslagen dan blijven? Alsjeblieft niet, maar hoe je het stelsel vervangt door een rechtvaardiger stelsel dat mens en maatschappij de juiste prikkels geeft zodat we woekeren met onze talenten, weet ik echt niet. Iemand?