Ziekenhuisorganisatie Nieuwe Stijl

Cover stories

Behandeltechnieken innoveren. Transactiekosten nemen toe. Primaire en Secundaire processen evolueren. Het Nieuwe Werken komt van de grond, ook in de zorg. Innoveert de ziekenhuisorganisatie wel voldoende mee?

In een ziekenhuis kampt men al tijden met hoge kosten en lage efficiëntie. Er is behoefte aan verbetering op het gebied van kennisoverdracht en afstemming, maar dit valt niet mee want de organisatie is opgebouwd uit een groot aantal complexe processen. Het ziekenhuis is op zoek naar slimme en effectieve oplossingen die er voor kunnen zorgen dat de organisatie als geheel efficiënter wordt. De huidige maatregelen missen echter doel en het ziekenhuis verbetert zichzelf niet snel genoeg om de stijgende kosten het hoofd te bieden.

De kosten van de zorg blijven stijgen. Deze kosten kunnen a...

Joop Remmé
Lid sinds 2019
Dit artikel is goed en aardig, maar bij het Nieuwe Werken gaat het om niet veel meer dan de marketing van Microsoft. Microsoft is met die term gekomen en gebruikt het om de eigen (gammele) producten te verkopen. Meer dan dat moeten we er echt niet van maken. De conclusies van de auteurs zijn geheel in lijn met de marketing van Microsoft.
Dit staat overigens los van de discussie over ICT in de gezondheidszorg. Sinds het EPD door de Kamer is teruggestuurd vanwege zorgen over privacy, weten we dat die ICT met name op het vlak van privacy betere voorwaarden moet bieden. Daar reppen de auteurs niet over (misschien omdat Microsoft op dat vlak een beroerde reputatie heeft).
R. Oosterbaan
leuk stuk,
Ik zie echter geen relatie met nieuwe technologieën voor plaats- en tijdsonafhankelijk werken. Het hangt tussen case-management en procesoptimalisatie. Niets nieuws voor het bedrijfsleven. Echte innovatie zie ik hier niet in verwoord bijv:
Huisarts maakt afspraak voor scan bij een voor de klant ideaal tijdstip bij een van de gezamenlijke scancentra. Scan wordt digitaal aangeleverd aan klant met de mal waarbinnen de handgrootte hoort te vallen. Indien significante afwijking dan pas afspraak met arts maken.
80% van de behandelingen zijn één tweetjes. Door middel van Straight-Through Processing, waarbij de klant de regie voert val je binnen de standaard 80% of er buiten. Val je er binnen dan kun je zelf het resultaat via het internet raadplegen, val je er buiten dan moet je langs komen. Het haalt wel de mystiek van het vak onderuit, aan de andere kant blijven de interessantere gevallen over. Het schuiven naar verschillende expertises kan de klant dan zelf doen naar aanleiding van de suggesties. Intake en acceptatie bij een arts gebeurt dan door eerst digitaal je eigen vooronderzoek in te dienen.
Willy Jeltes
Ik heb het artikel met veel interesse gelezen. Het valt me op dat er wordt gesproken over de Lean methodiek om processen te optimaliseren. Dit is een start. Ik denk zelf dat als een ziekenhuis de gehele Leanfilosofie zou omarmen, dat er dan meer vormen van verspilling tegen gegaan kunnen worden, o.a. verspilling van menselijk kapitaal (= 8e vorm van verspilling volgens Lean). Daarnaast lijkt het me dat deze filosofie een goede brug kan slaan tussen de professionals en ondersteunende organisatie omdat het erop gericht is om de waarde van de klant te verhogen met respect voor klant en medewerker.
Ik snap dat het lastig is om in complexe ziekenhuizen de filosofie breed te implementeren. Ik vraag me wel af of het niet mogelijk is om al werkenderwijs met de Leanmethodiek de organisatie rijp te maken voor de gehele Leanfilosofie. Zo ja, op welke manier. Ergens moet het topmanagement een (dienende) rol gaan spelen, lijkt mij.
Marc Houbiers
Een mooi artikel en met interesse (en verbazing) gelezen.

Wat me opvalt aan de meeste artikelen over dit onderwerp is dat het meestal alleen maar gaat over het interne proces (al dan niet opgedeeld in het primaire en het secundaire proces).
Als we het intern maar goed en vooral lean organiseren (en ook standaardiseren) dan komt het wel goed in de zorg; klopt deels ook wel. Het is vooral meestal nog wat schuiven van organisatie vorm en grootte en de lijntjes daartussen; veelal nog steeds rondom een vakgebied georganiseerd.

Wat echter echt niet meer van deze tijd is de positie van de specialist. Kunnen en mogen we dit dure productiegoed zoveel vrijheid laten behouden? Wie stuurt hen op wat aan? Wie houdt er functioneringsgesprekken en op welke KPI's worden ze afgerekend. Wat ik vaak van hen hoor is dat (helaas) de euro's leidend en sturend zijn. Volgens mij kun je het meeste effect sorteren indien je de financiering / inkomsten de verandering laat sturen. Dat is klare taal die meestal begrepen wordt; maar als methode ook niet meer van deze tijd.

Even een mooie en illustratieve anekdote die ik gisteren nog van een specialist kreeg te horen: Tja, ik moet die patiënt vanwege de DBC wel een 2de keer terug laten komen want anders krijgen we het geld niet. Maar ik schaam me eigenlijk vreselijk tijdens zo'n gesprek. Ik weet dat de patiënt een uur heeft moeten reizen en ik moet de schijn ophouden in een gesprek van 3 minuten. Soms als mijn verpleegkundig specialist tijd heeft praat zij ook nog even met deze mensen. Zullen we eens gaan turven hoe vaak dit per dag gebeurd?

Maar zoals gezegd is dit nog alleen maar steeds intern gericht. Eveneens alle genoemde prachtige en efficiënte ICT oplossingen. ik noem de aanpak in het artikel even een 'push' strategie; je probeert veranderingen door de organisatie heen te duwen.

Waar het artikel volledig aan voorbij gaat is dat die zorg geleverd wordt aan cliënten, patiënten en consumenten; bijna schizofreen, maar elk met zijn eigen wensen en behoeften.
De (zorg)vraagzijde wordt volledig buiten beeld gelaten. Volgens mij zou die het proces en de organisatie daarvan moeten gaan sturen.

In de zorg gaat het nu nog meestal over (de hoofden) van de patiënt heen, maar deze dient ook opgevoed te worden en moet zelf meer regie gaan voeren en aan gezondheidsmanagement gaan doen. Daarbij horen naast de aloude en in de zorg veelvuldige 'rechten' ook (meestal vergeten) 'plichten'. Nu is het vaak nog van: u vraagt wij draaien. Voorbeelden te over als we de gevolgen van onze life style ervaren. Maar dit even terzijde.

Ik denk dat een 'pull' strategie veel meer effect gaat sorteren. Laat de patiënt, client, consument aan de zorg gaan trekken en dan zal die wel van zijn plaats moeten komen. Dan wordt het infame gesprek van 3 minuten meteen een 'no show'. Tel uit je winst!

En waar het artikel ook aan voorbij gaat is de derde hoek in de zorgdriehoek. De zorgverzekeraar, de betaler van de zorg. Deze kan en moet volgens mij ook middels een 'pull' strategie (sturing en innovatie dmv financiering) de zorg gaan 'veranderen' en effectiever en efficiënter maken. Deze partij zou trouwens ook de patiënt kunnen gaan faciliteren in zijn 'pull'.

Dus de patiënt en de zorgvraag centraal zetten en daar omheen het proces (en organisatie) bouwen; niet zoals nu nog veelal andersom. Daarnaast kun je inderdaad veel met 'lean' bereiken, maar ook hier zal wel weer de pareter regel gelden. Doe het efficiënt bij de standaard 70% (een getal dat ik vaak bij diverse specialisme hoor) en creëer zodoende ruimte (op diverse terreinen) om bij die overige 20 tot 30 procent echte geneeskunde en -kunst te verrichten. Volgens mij krijg je hiermee ook de specialisten makkelijk van hun plaats!

Terug naar de patiënt. Die moet ook aan de 'slag'. Ten eerste dient die veel meer bij zijn ziekte en behandeling betrokken te worden. Dit kan en moet dmv meer en betere informatievoorziening. Nu gebeurt dat bijna uitsluitend nog in de setting van een spreekkamer; een geconditioneerde setting met dito gevolgen.
Uit onderzoek weten we dat max. 20% tot 40% van de verstrekte informatie onderhouden wordt; echter 50% helaas fout! Verder stelt de patiënt in deze setting maar hoogstens de helft van zijn vooraf bedachte vragen. En wij met zijn allen maar blijven beweren dat de huidige communicatie en interactie tussen behandelaar en patiënt effectief verloopt!
Nee, de patiënt dient op meerdere en andere manieren bij zijn ziekte en behandeling betrokken te worden. Een beter geïnformeerde patiënt is een meer betrokken en gemotiveerde patiënt en we weten uit onderzoek dat deze zich ook meer bij het proces betrokken voelt, meer initiatief neemt en de behandeling beter doorloopt; dus sneller en beter hersteld.
Hiervoor zijn er al bewezen effectieve (ICD)systemen in de markt. Zo kwam ik laatst het webspreekuur tegen; een mooie applicatie die de communicatie en interactie tussen behandelaar en patiënt ondersteunt. Maar dat zal wel weer niet binnen de DBC vallen!

Ten tweede moet de patiënt meer tools in handen krijgen waarmee hij zijn zorgvraag kan gaan sturen of bewust keuzes gaat maken. (Een schone taak voor de zorgverzekeraar?) Hij moet weten wat, wie, waar, hoe en waarvoor. Hij moet in de toekomst kunnen kiezen uit diverse aanbieders van zijn benodigde zorg die deze op punten verschillend aanbieden en in de markt zetten. Hoe zij dat intern gaan organiseren en de processen laten verlopen zal hem een zorg moeten zijn!

Zo, nu is de cirkel weer rond.
Steef Peters
Het nieuwe werken is naar onze mening een gevolg van de nieuwe technologiesche mogelijkheden. Deze nieuwe mogelijkheden worden door verschillende leveranciers aangeboden. Het is volkomen terecht, dat bij het gebruik van deze nieuwe technologieen zeer nauw gelet moet worden op de privacy gezien recente ontwikkelingen bij verschillende netwerken.
De kern van het artikel is inderdaad gericht op procesoptimalisatie maar er is sprake van tijd en plaats aspecten vanwege de integratie tussen de verschillende lijnen (1e, 2e en 3e lijns zorg) en een integratie met andere diensten. In eerste instantie heeft proces optimalisatie zich gericht op de processen binnen de huizen, maar gezien de nieuwe mogelijkheden wordt het van belang, dat de gehele keten wordt meegenomen. Om dit te kunnen realiseren is het noodzakelijk, dat zowel het management als de professional meewerkt. Er zal nog veel afgestemd en aangepast moeten worden voordat er sprake is van een optimale situatie.
In ons stuk is de vraagzijde buiten beschouwing gelaten, hoewel de interactie tussen de patient, de klant, en de professional als een van de belangrijkste aspecten wordt gezien. We willen hier in een van de volgende artikelen hier verder op in gaan, omdat vooral de inrichting van de vraagzijde en het sturen door de klant inclusief het zelf vastleggen van gegevens (electronisch of manueel) van groot belang wordt bij de herinrichting van de processen.

Meer over Het Nieuwe Werken