Beste Simon,

Met je conclusie (ik vat het in mijn woorden samen: managers, laat je niet bedotten.) ben ik het natuurlijk eens, maar je argumentatie kan ik niet volgen. Je verbindt je waarschuwing voornamelijk aan de gevaren van zelfsturing die je ook nog eens als een mode, zo niet religie typeert.

Bepalend in je betoog lijkt me het incident bij Cordaan. Dat vond plaats onder de vigeur van een zelfsturend regime, maar is daarmee de oorzaak gegeven? Jij en ik kunnen moeiteloos een lange lijst van traditioneel bestuurde organisaties opdreunen waar vergelijkbare incidenten plaatsvonden. En dan heb ik het niet zo zeer over misbruik van verstandelijk gehandicapten, maar over teams die een compleet eigen koers gingen varen, tegen het bedrijfsbelang en zelfs tegen het fatsoen in, en die leidinggevenden om de tuin wisten te leiden.

En zou het hebben geholpen als het management er bovenop had gezeten? Jij en ik weten dat dit type leidinggeven vaak leidt tot apathie en ziekteverzuim, maar ook tot zelfisolatie en tot 'anarchie' (lees het zoeken van een eigen optimum).

Waarom verbind je het incident bij Cordaan (je noemt overigens geen andere, voor zelfsturing typerende voorbeelden) met het veronderstelde modieuze of zelfs religieuze karakter van het nieuwe organiseren? Zie jij oorzakelijke verbanden, bij Cordaan en breder bij het gros van de andere zelfsturende organisaties? Ik kan me er niet veel bij voorstellen. Inderdaad zitten onder de 'nieuwe organiseerders' overdreven en dwingelandachtige types, maar breek me de bek niet open over soortgenoten aan de andere kant van de scheidslijn. Jij kent ze ook.

Kortom, leg me eens uit wat ik over het hoofd zie?

Paul Verburgt

Het is altijd nuttig als iemand eens een knuppel in een hoenderhok gooit. Het door Van der Veer gebruikte voorbeeld dateert echter van 10 jaar geleden… Het wangedrag vond plaats in de periode 2009-2013. De knuppel is vermolmd en de hoenders zijn allang dood. De veroordeelde, S, heeft toegezegd nooit meer in de zorg te werken. De betrokken topmanagers – die zichzelf rijkelijk beloonden (€ 260.000) en de slachtoffers een zwijgplicht oplegden – zijn allang elders aan de slag (helaas wel in de zorg). Even googelen leert dat Cordaan onder de huidige bestuurders nog steeds stuurt op meer autonomie op de werkplek maar daarbij nu een ondersteunend netwerk van inhoudelijk hooggeschoolde zorgprofessionals aan heeft toegevoegd.
De resultaten zijn te zien aan twee kanten. Cordaan wordt uitgebreid en redeljk positief beoordeeld door de Nederlandse Patiëntenfederatie en er zijn ook veel goede reviews van de kwaliteit van het werk door medewerkenden. Zie:
https://www.zorgkaartnederland.nl/zorginstelling/thuiszorg-cordaan-sector-thuiszorg-amsterdam-735/locaties
En:
https://www.indeed.nl/cmp/Cordaan/reviews

Maar er is natuurlijk wel wat aan de hand. Interessant is het stuk van Freek Hermkens op Managementsite die er op wijst dat een organisatie goed moet kijken naar en rekening moet houden met de vereiste condities en bekwaamheden bij de vorming van zelfstandige teams: zo ontstaat een passende schaal van autonomie.
Het door Van der Veer aangehaalde citaat van Homans slaat eigenlijk op andere situaties: het inrichten van zelfstandige teams komt te vaak neer op het eenvoudig weghalen van managers - en middenmanagementfuncties! – zonder dat te compenseren. Het behoud van een verticale structuur levert dan onzelfstandige teams op die het zelf maar uit moeten zoeken. Bij Vernet, dat de verzuimcijfers bijhoudt in de zorg, zie je dat deze quasi zelfstandige teams hoog scoren op verzuim. Aan het stuk van Hermkens zou kunnen worden toegevoegd: bij de vorming van autonome teams moet eerst in kaart worden gebracht welke managementfuncties (en ondersteunende functies) die nodig hebben en in welke mate die teams daarin zelf kunnen voorzien. Wellicht komt dan een gulden middenweg in zicht.